Nu de coronacrisis bijna (?) voorbij is, legt de Oostendse burgemeester een opmerkelijke coronabiecht af. In het nieuwe boek Bart Tommelein – Lijden en leiden in covidtijden biedt hij auteur Walter Van den Branden een onthullende terugblik op de meest complexe uitdaging uit zijn politieke loopbaan. “Ik kreeg kritiek en zelfs bedreigingen”, zegt Tommelein. “Maar wat echt pijn deed, was hoe zwaar dat mijn kinderen raakte. Of toen een foto van mijn kleinkinderen verscheen met een balkje voor de ogen.”
Walter Van den Branden (74) is uit het Antwerpse afkomstig, maar spoelde in 2013, samen met zijn vrouw, in Oostende aan. Zijn ‘ongezouten migratieverhaal’ publiceerde hij eind vorig jaar in het boek Aangespoeld… in Oostende. Bart Tommelein schreef toen het voorwoord. Die samenwerking leidde tot het nieuwe coronaboek dat ze donderdag voorstelden.
“Bart was erg enthousiast over mijn boek Aangespoeld… en vond het wervend voor zijn stad. Het boek wordt intussen gratis aangeboden aan alle nieuwe inwoners van Oostende”, vertelt Walter. “Na de publicatie vroeg de burgemeester me: What’s next? En ik antwoordde: ‘uw memoires’. Voor zijn memoires vond hij het nog een beetje te vroeg, maar zo is wel het idee ontstaan om iets te doen rond de coronacrisis.”
WK veldrijden
“Ongeveer 20 uur waren we in gesprek, op verschillende momenten, altijd in het grootste geheim. Het resultaat is een boek van 160 pagina’s en een heel genuanceerde kijk op de gebeurtenissen. Mijn verhaal begint met het BK veldrijden in Oostende in 2017, waar Tommelein en zijn voorganger Johan Vande Lanotte samen op de tribune zitten en afspreken de handen in elkaar te slaan om het WK veldrijden in 2021 naar Oostende te halen. ‘We zien dan wel wie als burgemeester de medailles zal mogen uitreiken’, zeggen ze tegen elkaar. Uiteindelijk mocht geen van beiden dat, want met het WK in januari was het volop lockdown.”
“Iedereen weet natuurlijk dat het de burgemeester niet altijd voor de wind is gegaan tijdens de coronamaatregelen”, gaat Walter verder. “De kustburgemeesters gingen regelmatig met elkaar in de clinch en ook de verstandhouding met de gouverneur en de hogere overheid was niet altijd optimaal. Ook in de discussie met de NMBS over een reservatiesysteem voor de treinen naar de kust weerde Tommelein zich als een duivel in een wijwatervat. Maar ook op privévlak kreeg de burgemeester het zwaar te verduren. Hij kreeg veel kritiek toen hij een filmpje postte van zijn kleinkinderen die op bezoek kwamen met Sinterklaas. Er was ook de heibel rond de zonnepanelen, waarvoor hij doodsbedreigingen kreeg. Dat viel heel zwaar bij zijn zoontje Arthur, die er echt mee in zijn maag zat dat ze zijn papa dood wilden doen. Ik beschrijf dat alles.”
Heel speciale positie
Bart Tommelein zelf was snel gewonnen voor het opzet van het boek. “Met het begin van de eerste lockdown, 13 maart 2020, zag de wereld er plots totaal anders uit”, legt hij uit. “Het was een situatie die we nog nooit eerder gekend hadden. Dat was bijzonder voor een burgemeester, maar uiteraard ook voor andere gezagsdragers en voor alle hulpverleners. Toch werd al snel duidelijk dat Oostende, als belangrijkste stad van de kust, in een heel speciale positie zat. Zelfs als er niets open is, ook geen horeca, komen mensen naar de kust. Dat was een unieke ervaring, maar die ook voor heel wat hoofdbrekens zorgde.”
“Ook het leven van een burgemeester was totaal anders in coronatijden. Je vergaderde digitaal, dikwijls lang na elkaar. Er waren moeilijke beslissingen te nemen, onder meer over het al dan niet doorgaan van het WK veldrijden. We moesten ook overleggen met de NMBS, met Binnenlandse Zaken, het Vlaamse agentschap Zorg en Gezondheid… Ik ben heel veel thuis geweest, maar dan werkend op de computer aan de keukentafel. Ook voor mijn familie was dat een heel bijzondere ervaring. Het had voor- en nadelen, zoals alles in het leven.”
Bedreigingen
“Ik dacht eerst dat de mensen wat milder zouden worden voor elkaar door corona, maar het tegendeel was waar”, mocht Tommelein ervaren. “Er werd heel veel geschoten op de pianist, zeker ook op de burgemeester. Ik kreeg zelfs doodsbedreigingen. Zelf kan ik daarmee om, maar het deed pijn dat mijn kinderen er zwaar door geraakt werden en echt van hun melk waren. Ze begrepen dat niet omdat hun papa volgens hen toch probeerde goed te doen.”
“Toen ik een filmpje postte van mijn kleinkinderen en mezelf met Sinterklaas, was ik weer kop van Jut. Wist ik veel dat dat niet mocht! De regels waren totaal niet duidelijk, dat heeft de minister ook toegegeven. Maar als politicus sta je in het middelpunt van de belangstelling. Plots stonden mijn kleinkinderen met een balkje voor hun ogen in de krant. Zo’n dingen doen pijn, ja, maar er zijn nu eenmaal voor- en nadelen aan mijn job. Ik kreeg ook heel veel aanmoedigingen. Ik hoop dat dit boek mensen kan doen inzien dat er ook minder leuke kanten zijn aan een engagement en verantwoordelijkheid opnemen.”
Met de NMBS zijn de brokken intussen gelijmd, zegt Bart Tommelein. “Afgelopen zomer hebben we zelfs heel goed samengewerkt. Als er te veel auto’s aankwamen in Oostende, konden we die afleiden naar de NMBS-parking aan het station. Daar hadden ze het beste jaar ooit.”
“Achteraf bekeken was de mondmaskerplicht in de volledige bebouwde kom misschien te streng”
“Ook met de kustburgemeesters zijn de plooien gladgestreken. Het is normaal dat je in het heetst van de strijd eens een discussie hebt. Dat mag, maar kritiek moet opbouwend zijn en wat telt is het resultaat achteraf. De coronacrisis maakte wel heel duidelijk dat elke kustgemeente zijn eigen DNA heeft, zijn eigen publiek en zijn eigen aanpak. En natuurlijk zijn er onder de kustburgemeesters enkele sterke persoonlijkheden: Bram Degrieck, Jean-Marie Dedecker, wijlen Leopold Lippens… En Bart Tommelein? Nee, ik heb niet de gewoonte om over mezelf te praten.” (lacht)
Misschien te streng
“Of ik dingen anders zou hebben gedaan? Niet alles was perfect natuurlijk. Maar je hebt ook niet alles zelf in de hand. Voor heel wat zaken waren wij afhankelijk van wat in Brussel werd beslist. Ik nam de beslissingen uiteraard ook niet alleen. Je werkt samen met stadsdiensten, hulp- en veiligheidsdiensten, schepen Waldmann die bevoegd is voor Volksgezondheid… De beslissing om in de tweede lockdown een mondmaskerplicht in te voeren voor de hele bebouwde kom, was achteraf bekeken misschien niet nodig. Mogelijk zijn we daar te streng geweest”, geeft Bart Tommelein toe.
“Maar wij wisten toen niet hoe snel de vaccins er zouden aankomen. Het is een moeilijke periode geweest, maar we hebben er wel uit geleerd: crowd control, het uitbreiden van de terrassen, de mobiliteit… We deden ervaring op die ons zal toelaten om nog beter te doen, ook na corona.”
Het boek ‘Bart Tommelein – Lijden en leiden in covidtijden’ van Walter Van den Branden is uitgegeven bij Bitbook.be en kost 20 euro.
Krullen van Tommelein eindigen in kunstwerk
Na enkele maanden corona kon niemand nog naast de weelderige haardos van Bart Tommelein kijken. De Oostendse burgemeester was maar wat blij toen hij zijn krullen op 13 februari eindelijk mocht laten knippen. De Oostendse Chantal Oreel gebruikte de krullen voor een kunstwerk dat donderdag werd voorgesteld.
Chantal Oreel (57) volgt het vierde jaar tekenkunst aan de Kunstacademie aan Zee. In februari was ze net met portrettekenen bezig en vroeg ze aan de burgemeester of ze iets mocht doen met zijn weelderige krullen. Tommelein schonk Chantal na de kapbeurt zijn krullen en overwoog toen om het kunstwerk aan een goed doel te schenken. En Chantal? Die zette zich aan het werk.
“Voor mij was het een experiment”, vertelt ze. “Ik wou aantonen dat je vanuit iets negatiefs toch nog iets positief kan maken. Bovendien dacht ik bij mezelf: een nee heb je, een ja kan je krijgen. Mijn zoon, die ondernemer is, zei me nog: je zal die krullen nooit krijgen. Maar de volgende dag kreeg ik al bericht dat het oké was voor de burgemeester. Ik heb hem het kunstwerk nu overhandigd. Wat hij ermee zal doen, beslist hij natuurlijk zelf.”
“Chantal heeft haar best gedaan”, vindt burgemeester Tommelein. “Des goûts et les couleurs on ne discute pas, zegt men in het Frans. Ik laat het publiek oordelen over dit werk. Maar Chantal is intuïtief op een idee gekomen en heeft daar iets creatiefs mee gedaan. Dat vind ik wel tof. Maar wat ik met het kunstwerk zal doen, daar heb ik – eerlijk – nog geen idee van.”
Juweel
Walter Van den Branden liet al weten dat hij, ter gelegenheid van de uitgave van het boek, een door hem ontworpen juweel te koop aanbiedt. De opbrengst daarvan gaat naar het Sociaal Fonds van de Burgemeester.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
