John Crombez vs. Vincent Van Quickenborne: “Het zijn altijd dezelfden die moeten betalen”

Rood of blauw? “Neem maar bruisend water”, zegt Vincent Van Quickenborne. Het is niet dat hij ‘rood’ niet over de lippen krijgt, zegt hij. We zitten in een Torhoutse brasserie, in de schaduw van het historische kasteel van Wijnendale. Naast de Kortrijkse burgemeester zit SP.A-voorzitter John Crombez. Dat we het ineens over kleuren hebben, blijkt geen toeval. Het gesprek rakelt geregeld ‘paars’ naar boven. “Soms heb ik heimwee naar Paars,” zegt John Crombez. Maar heel veel nadruk op die ‘soms’ valt er niet…

Door Jan Gheysen en Hannes Hosten

John Crombez komt net van een reeks huisbezoeken. Bruingebrand door al enkele weken elke dag straten af te dweilen. Vincent Van Quickenborne moet zijn huisbezoeken nog beginnen. “Wij beginnen pas na 1 mei”, knipoogt hij naar zijn socialistische tegenstrever. De Kortrijkse burgemeester is een beetje te laat. “Druk in het gezin”, verklaart de kersverse vader, wiens zoontje Scott op 26 maart werd geboren. Maar de SP.A-voorzitter heeft uit de huisbezoeken wel al iets geleerd.

(Lees verder onder de video)

John Crombez (SP.A): “De hoog opgelopen facturen, daarover gaat het bij de mensen. Daarnaast ook over klimaat en migratie, maar heel veel over facturen. Energiekosten, rusthuisfacturen, de schoolrekening… Ook de kilometerheffing komt boven. Maar het politieke duel is voor de mensen niet cruciaal. Wat je in de media hoort en waar mensen mee bezig zijn, dat is niet altijd hetzelfde. “

Vincent Van Quickenborne (Open VLD): “Ook bij ons gaat het niet over de partijen, maar over de West-Vlamingen. Als er één provincie is van de doeners, dan is het de onze. West-Vlaanderen boert goed: de werkloosheidscijfers, de werkzaamheidsgraad… Ons doel is om mensen die werken, netto vooruit te laten gaan.”

Zitten jullie centraal genoeg in de campagne? Gaat het niet te veel over N-VA en Groen?

Vincent Van Quickenborne: “Ik heb er heel veel geloof in. Wij doen niet mee aan al het cynisme en negativisme, het bochten nemen… We geloven sterk in ons eigen, positieve verhaal. De lat hoog leggen, ambitie tonen… Dat zal werken.”

Heeft de SP.A het moeilijker?

John Crombez: “De campagne draait goed. Hét thema is dat mensen het moeilijker hebben om vooruit te gaan. Ik ben het eens met Vincent dat we de negativiteit eruit moeten laten. De mensen zijn dat kotsbeu. We zijn allesbehalve pessimistisch over de reden waarom we nodig zijn. Er waren nog nooit zoveel mensen die een job hebben, maar toch in armoede leven. Nog nooit.”

Vincent Van Quickenborne: “De mensen willen meer nettoloon hé. Ze willen vooruit in het leven. De belastingdruk voor werkende mensen blijft te hoog. We deden de voorbije vijf jaar een serieuze inspanning, maar we moeten nog meer ambitie tonen. Er wordt nog te veel afgeroomd. Wij leggen een plan op tafel om mensen die werken, gemiddeld 100 euro netto per maand erbij te geven. De laagste lonen wat meer, de hoogste wat minder. Het verschil tussen een uitkering en een job moet groter.”

John Crombez: “Daar zijn wij het volledig mee eens. Maar het is onvoldoende om enkel naar het netto te kijken. Bij een te grote groep mensen stijgen de facturen sneller dan het netto-inkomen. De huidige regeringen gingen te ver in het doorschuiven van de facturen naar de gezinnen.”

“West-Vlaanderen is de meest ondergefinancierde provincie. Nog altijd. Dat hoeven we niet meer te pikken!” – John Crombez

Vincent Van Quickenborne: “Dan moet je die facturen zelf bekijken. De elektriciteitsfactuur bijvoorbeeld, dat is een belastingfactuur geworden. Ik heb de term ooit gelanceerd. Daar worden allerlei zaken bij gerekend die er niet mogen bij zitten.”

John Crombez:(onderbreekt) “Die term komt inderdaad van jou! Dan moet je toch wel op je tanden gebeten hebben de voorbije vijf jaar!”

Hoe kan die factuur naar beneden?

Vincent Van Quickenborne: “Wij zijn als steden en gemeenten aandeelhouder van de distributienetbeheerders en krijgen daar een dividend voor van 5 procent. Voor mij mag dat dividend naar nul. Voor Kortrijk gaat dat over een miljoen euro. Ik heb dat niet nodig. Dat mag gerust dienen om de factuur van de mensen te doen dalen.”

John Crombez: “Ik volg je daarin. Maar dan moeten we het ook hebben over een herfinanciering van de lokale besturen. West-Vlaanderen is de meest ondergefinancierde provincie. Nog steeds! (maakt zich boos) Klimaat, mobiliteit, bereikbaarheid, investeringen in ontwikkeling en onderzoek… Wij krijgen meer dan 350 euro per West-Vlaming minder.”

Met minister-president Bourgeois en tot voor kort twee vice-minister-presidenten, Crevits en Tommelein, waren we nochtans wel goed vertegenwoordigd in die Vlaamse regering.

Vincent Van Quickenborne: “Er zijn veel goede dingen gebeurd. Er werden een pak scholen vernieuwd, twaalf in mijn regio alleen al. Dat is fantastisch. De flexijobs zijn een zegen voor de horecasector. Ons bedrijfsleven boomt. Maar op het vlak van innovatie zijn wij onderbedeeld. Nog geen 10 procent van de Vlaamse middelen voor innovatie komt in West-Vlaanderen terecht. Er gaat te veel geld naar het centrum van het land. En heel wat aangekondigde projecten raken niet van de grond. Ik denk aan de aansluiting van de Kortrijkse ring op de A19. Dat sleept al bijna 20 jaar aan. De ring rond Diksmuide, de ring rond Tielt… al jaren niets van gezien.”

John Crombez: “De West-Vlamingen moeten dat niet blijven pikken. Wij doen het op eigen kracht, uit onze eigen economie. Veel van de innovatie komt uit de bedrijven zelf. Maar de Brexit zal hier harder bijten dan elders. Wij liggen het dichtst bij Engeland, ook economisch. West-Vlaanderen heeft even goed investeringen nodig als de andere provincies. Dat is een belangrijk punt voor ons. We denken daarbij in de eerste plaats aan de herfinanciering van steden en gemeenten.”

Een herfinanciering, ook een herindeling? Met andere woorden, nieuwe fusies?

Vincent Van Quickenborne: “Ik ben nu zes jaar burgemeester geweest in wat ik het ‘stadsgewest’ Kortrijk noem. Ik geloof heel sterk in die stadsgewesten, vijf regio’s rond de centrale steden Brugge, Kortrijk, Oostende, Roeselare en Ieper. Daar werken de meeste mensen, gaan ze naar school, zoeken huisvesting in die regio… Ik geloof niet zozeer in verplichte fusies, wel in samenwerking tussen burgemeesters, die ook veel meer bevoegdheden moeten krijgen. Maar Vlaanderen is nog altijd veel te veel keizer-koster.”

John Crombez: (knikt)”Veel te centralistisch.”

Vincent Van Quickenborne: “Vlaanderen moet meer respect hebben voor het lokale niveau. Veel meer loslaten, vertrouwen geven, bevoegdheden en middelen overhevelen… SP.A, Open VLD, Groen… hebben daar wel oren naar. Bij CD&V ligt dat veel moeilijker.”

John Crombez: “Ik ben tegen verplichte fusies. Als de schaal van de gemeente te klein is, laat ons inderdaad maar meer samenwerking tussen burgemeesters ontwikkelen. Ik zie daar veel goede dingen gebeuren. Geef hen meer verantwoordelijkheid en controleer hen minder van boven uit.”

De zorg is ook een grote uitdaging in onze sterk vergrijsde provincie. Hoe willen jullie die aanpakken?

Vincent Van Quickenborne: “Vergrijzing hoeft niet altijd een verhaal van kommer en kwel te zijn. Ouderen leven langer, zijn vaak nog fit, zorgen voor de kleinkinderen… Maar we moeten toegeven dat we ook in West-Vlaanderen kampen met wachtlijsten voor mensen met een beperking. Een regio als Vlaanderen kan het zich niet permitteren om zoveel mensen met zware beperkingen te laten verkommeren.”

John Crombez: (zucht) “Ik vind dat echt de schande van deze Vlaamse regering hé, Vincent. Bijna 3.000 mensen met een handicap, in West-Vlaanderen alleen, staan op een wachtlijst om de juiste zorg te krijgen. Onwaarschijnlijk.”

Vincent Van Quickenborne: “Wij willen 360 miljoen euro investeren om die wachtlijsten definitief weg te werken, ook in West-Vlaanderen. We vinden die situatie Vlaanderen onwaardig.”

John Crombez: “Dat is opmerkelijk hoor! Jo Vandeurzen (uittredend Vlaams minister van Welzijn, CD&V, red.) heeft dat nooit willen toegeven. Ik ben heel blij dat je dat nu zegt, want voor ons is dat een van de belangrijkste punten. Je toont wie je bent als maatschappij door de manier waarop je met zorgbehoevenden omgaat.”

Jullie zijn het roerend eens, maar waar zullen de centen vandaan komen?

John Crombez: “De belastingen op werken moeten naar beneden. Wij zeggen: belast elk type inkomsten op dezelfde manier, of het nu uit arbeid, intresten of dividenden komt. Hef het bankgeheim op en maak een bredere belastbare basis, met minder belastingen op arbeid en meer op kapitaal. Die discussie gaan we toch eens moeten voeren. Anders zijn het altijd dezelfden die moeten betalen. We gaan toch niet besparen op de sociale zekerheid? Dat zijn rechten van mensen hé: recht op een pensioen, bescherming tegen ziekte, invaliditeit…”

Vincent Van Quickenborne: “Achterpoortjes sluiten en zorgen dat iedereen zijn eerlijke bijdrage betaalt, dat is noodzakelijk. Maar wat inkomsten uit kapitaal betreft, de roerende voorheffing ging naar 30 procent. De vennootschapsbelasting gaat straks ook naar 25 procent. Je kan de belasting zo hoog maken dat mensen weglopen en niemand nog bereid is iets te betalen. Welvaart wordt gecreëerd door mensen die risico’s nemen: ondernemers, bedrijven. Dat is de ruggengraat van West-Vlaanderen. Die moeten we koesteren en niet viseren. Als heel België zo ondernemend zou zijn als West-Vlaanderen, hebben we een begrotingsoverschot en hoeft niemand méér belastingen te betalen.”

John Crombez: “Laten we een regering vormen met alleen West-Vlamingen! (lacht) Maar er is één zwak punt in die redenering. Onze productiviteit gaat achteruit. De economische activiteit moet weer beter en de volgende regeringen gaan daar een kluif aan hebben. Verbeter onze infrastructuur en efficiëntie. Ik denk aan de files in het verkeer, zelfs bij ons. Durf tot 30 procent van het containertransport op het spoor te zetten. Lanceer vooruitstrevende projecten met visie. Digitaliseer meer, automatiseer de belastingbrief. Daaruit gaan we onze productiviteitsstijging moeten halen.”

De files zijn een enorm probleem.

Vincent Van Quickenborne: “De reistijd van de trein van Kortrijk naar Brussel bedraagt 1 uur en 17 minuten. In 1925 ging het sneller! Hoe kan je de mensen dan vragen om de auto te laten staan? Het spoor is een drama.”

“Als heel België zo ondernemend zou zijn als West-Vlaanderen, hebben we een begrotingsoverschot” – Vincent Van Quickenborne

John Crombez: “Vanuit Brussel sta ik sneller in Parijs dan in Oostende. Onder Paars hebben we het wel nog gedaan: afstanden tussen Brussel en de grote steden van het land ingekort met halve uren of drie kwartieren. Dat was in 2004 of zo. Sindsdien is dat niet meer gebeurd.”

Over Paars gesproken: in Kortrijk boert de combinatie SP.A-Open VLD goed.

Vincent Van Quickenborne: “Met de N-VA erbij hé.” (grinnikt)

John Crombez: “Ik ben heel tevreden over het beleid in Kortrijk, sociaal en economisch. Ons beeld van wat er in de steden moet gebeuren, vooral sociaal, kunnen wij het best realiseren in Kortrijk. Als het goed is, zeg ik het ook. Dus ja, dat mixt goed. “

Smaakt dat naar meer?

John Crombez: “Op dit moment kan niemand iets zinnigs voorspellen over mogelijke coalities. Maar ik ben in de politiek begonnen in de paarse periode. Die is achteraf veel te negatief beoordeeld. De regeringen-Verhofstadt eindigden met een structureel begrotingsevenwicht en een daling van de staatsschuld met 30 procent. Ik heb het nog niet over het moreel-ethisch reveil, tegenover de conservatieve reflex nu. Ik heb daar goede herinneringen aan. Tegenwoordig heb je vooral ministers die uitleggen waarom ze iets niet hebben kunnen doen. Onder Paars was dat toch anders.”

Vincent Van Quickenborne: “Ik hoop vooral dat ons land na de verkiezingen snel een regering heeft. Dat is cruciaal. Communautaire avonturen zijn voor ons no way. Met de N-VA werkten wij economisch goed samen. Maar dan kreeg je de fratsen van Francken en de bochten van Ben… Naarmate de verkiezingen naderden, ontstonden allerlei manoeuvres. We willen ook niet dat er over de moeilijke kwestie van diversiteit en migratie, taal wordt gesproken die mensen tegen elkaar opjut, opgejaagd door een extreme partij die ons samenlevingsmodel kapot wil maken. Heel wat fabrieken in onze provincie draaien op mensen met een migratie-achtergrond. Neem hen weg en we hebben geen economie meer in West-Vlaanderen.”

John Crombez: “De N-VA claimt nu het premierschap, maar ze doen me denken aan Volkswagen. Ze stopten zelf de sjoemelsoftware in de regering om dan achteraf te zeggen: kies voor ons, wij zijn een goede garagist. Zo bestuur je geen land. Ik begrijp dat jullie op economisch vlak dichter bij de N-VA staan, maar de voorbije vijf jaar was het al te vaak makkelijker om tegen iets te zijn dan om te zeggen wat je wil verbeteren. Dat was geen mooie periode.”

Volgende week gaan Jean-Marie Dedecker en Wouter De Vriendt in duel.