Het zenderproject van het Zwin Natuur Park in Knokke-Heist, dat onderzoek doet naar het gedrag van ooievaars, levert steeds meer resultaat op. De voorbije zes jaar kregen 29 ooievaars een zendertje van 25 gram, ínclusief zonnepaneeltje, waarmee de vogels vanop afstand gemonitord worden. “Al moeten we ook wat ‘geluk’ hebben. Ongeveer 60 procent van de ooievaars overlijdt in de eerste twee levensjaren. In die tijd kunnen ze zelfs nog niet broeden”, zegt expert Wouter Faveyts. Een inzicht in het project én de resultaten.
Het Zwin en de ooievaar zijn onmiskenbaar met elkaar verbonden. Het natuurpark in Knokke-Heist herbergt de oudste ooievaarskolonie van het land waar de vogels volledig natuurlijk opgroeien zonder menselijke tussenkomst.
Dank aan Léon Lippens
Dat mensen de vogels überhaupt kunnen bewonderen in West-Vlaanderen, is grotendeels te danken aan voormalig burgemeester Léon Lippens, vader van de legendarische Leopold Lippens. In de jaren 1950 besloot Lippens ooievaars uit te zetten in het Zwin nadat ze als broedvogel al tientallen jaren uitgestorven waren in ons land. Van daaruit zijn ze zich beginnen verspreiden over Vlaanderen. Die beslissing ligt nog altijd aan de basis van de populatie ooievaars in ons land.
29 ooievaars
In 2019 startte het Zwin Natuur Park met een zenderproject. Sindsdien kregen 29 ooievaars een zendertje op de rug – inclusief de 7 nieuwe van dit jaar. Kijken we naar het verleden, zijn er momenteel nog 6 van de 22 ooievaars die een zender kregen in leven. “De resultaten tonen duidelijk aan dat slechts een minderheid van de jonge ooievaars oud genoeg wordt om te beginnen broeden”, zegt wetenschappelijk medewerker Wouter Faveyts. “Ooievaars beginnen pas vanaf hun 3 à 4 jaar een broedplaats te zoeken. Alleen bereikt slechts een minderheid die leeftijd – zo’n 60 procent sterft tijdens de eerste twee levensjaren. Dat is onder andere te wijten aan een voedseltekort, de weersomstandigheden en eigenlijk de ‘ervaring’ om hun weg te vinden in hun bestaan om te overleven”, aldus Faveyts. “Ook elektrocutie is een belangrijke doodsoorzaak.”
“Als je weet dat ooievaars 30 tot 40 jaar kunnen worden, weet je dat we nog héél veel informatie kunnen verzamelen de komende jaren”
Het zenderproject leert welke trekroutes de ooievaars nemen, waar ze overwinteren en geeft ook inzichten in de uitdagingen waarmee de vogels te maken krijgen. Ook in functie van veranderende leefomstandigheden. Vanaf het moment dat het zendertje een gsm-mast passeert, stuurt het een signaal door richting Knokke-Heist. “De voorbije jaren leverde dat énorm veel data op. Meer data betekent meer inzicht, maar tegelijk ook meer nuance. Wat we in het eerste jaar opvallend vonden, werd de jaren nadien al genuanceerd”, zegt Faveyts. “Als je weet dat ooievaars 30 tot 40 jaar kunnen worden, weet je dat we nog héél veel informatie kunnen verzamelen de komende jaren. Om meer en betere inzichten te krijgen is het cruciaal dat het onderzoeksproject lang genoeg doorgaat én dat we voldoende vogels kunnen volgen.”
1.300 euro per zender
“Het zenderproject levert ons dagelijks zeer boeiende informatie op. Bij een klassieke ring kunnen we de ooievaars niet exact volgen tijdens hun trektocht. Je moet ook al geluk hebben dat iemand de vogel spot, het ringnummer noteert én ons die gegevens bezorgt. Met de zenders zijn we eigenlijk van niemand afhankelijk. Waar stoppen ze? Hoe snel vliegen ze? Op welke hoogte? We kunnen het live volgen. Elke vijf minuten ontvangen we een signaal. Omdat de zenders in verbinding staat met Google Earth, kunnen we zelfs kijken op wélke locatie of afvalberg ze exact stoppen”, besluit Faveyts.
De kostprijs van zo’n zendertje is wel niet min: 1.300 euro. Daarom rekent het natuurpark op sponsors die zich als meter of peter van een Zwinooievaar willen aanbieden. Zij werden vrijdagochtend in de bloemetjes gezet. (MM)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
