We hebben er niets van gemerkt, en toch was de vulkaanuitbarsting in de Stille Oceaan hier meetbaar. Philippe Vercoutter registreerde de impact al twee keer bij zijn viersterrenhotel op de hoogste heuvel van Vlaanderen. De man houdt de grafieken van zijn weerstation nauwgezet in het oog, want hij verwacht nog schokgolven. De metingen van een explosie, “die vele malen groter was dan de zwaarste kernbom” zorgen voor groot enthousiasme bij Philippe en andere amateurastronomen uit de streek. “Ze tonen dat we op een kleine planeet wonen.”
“In mijn vrije tijd ben ik al 40 jaar bezig met sterrenkunde”, vertelt Philippe Vercoutter (58), die in een vorig leven werkte als computeringenieur en nu een viersterrenhotel-restaurant uitbaat op de Heuvellandse Kemmelberg. Op een hoogte van 150 meter mat zijn weerstation zaterdag even na 20 uur een stijging van een goeie 1,5 millibar (mbar), een eenheid om de luchtdruk aan te geven. Rond 20.20 uur zakte de luchtdruk in een kwartier plots 2,5 mbar en vanaf 21 uur stabiliseerde de luchtdruk op het normale niveau.
“Niemand kon dat hier horen of voelen. En toch is het uitzonderlijk. Nooit eerder konden wij, amateurastronomen, hier de impact waarnemen van een vulkaanuitbarsting aan de andere kant van de wereld. Hoe dat komt? Die explosie was vele malen groter dan de zwaarste kernbom, die de mens zou kunnen laten ontploffen.”
“Een enorme uitbarsting van energie, die versterkt werd door het feit dat dit in de zee gebeurde. Het contact met het water zorgde voor een kettingreactie, die leidde tot grote water- en luchtverplaatsingen. Vandaar de schokgolven in luchtdruk. Duidelijk te horen in Nieuw-Zeeland, op 2.000 km van de vulkaan. 6.000 km verder, in Alaska, verstild tot wat gedonder. En hier, op 16.700 km van de vulkaan en 15 uur na de explosie, niet meer te horen, maar wel nog te zien op de barometer. De schokgolf verspreidde zich ongeveer aan de snelheid van geluid, iets meer dan 1.000 km per uur.”
Meerdere golven
Elke schokgolf van de uitbarsting wordt twee keer gemeten. “Omdat de aarde rond is. De eerste kwam langs de ‘kortste’ kant van de aarde. De golf, die vertrok langs de ‘langste’ kant, legde eerst zo’n 23.000 km af voor hij in de nacht van zaterdag op zondag even voor drie uur geregistreerd werd door mijn weerstation op de Kemmelberg.”
En zo’n uitbarsting zorgt mogelijk voor meerdere schokgolven, telkens zwakker dan de voorgaande. “Dat zullen we pas kunnen bevestigen, als we onze nieuwste grafieken zien. Het verleden leert dat het kan, zoals bij de enorme uitbarsting van de krachtige Krakatau in 1883 in Indonesië. Toen gingen de schokgolven tot drie keer de wereld rond.”
Eén keer per duizend jaar
Spannend dagen voor Philippe. “Men schat dat zo’n uitbarsting van die vulkaan gemiddeld slechts één keer in duizend jaar voorkomt. Wat we nu meemaken is du jamais vu, of beter du jamais entendu. Voor ons, amateurastronomen, is dit super interessant. Ook voor het grote publiek, dat allerlei vragen stuurt naar onze project- en volkssterrenwacht AstroLAB IRIS in De Palingbeek in Ieper. We zijn excited. Deze metingen tonen dat we op een kleine planeet wonen. Het zet ons met de voetjes op de aarde.”
(TP)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
