Volgens Peter Bossu van Natuurpunt bleef de wateroverlast van de afgelopen week dankzij de natuurlijke overstromingsgebieden zoals de IJzerbroeken binnen de perken. Met de klimaatverandering in het achterhoofd pleit hij ervoor om een noodplan op te stellen. Ondertussen wijst burgemeester Christof Dejaegher (CD&V) van Poperinge naar het gebrekkige onderhoud van de IJzer door de Vlaamse Waterweg.
Het was dertig jaar geleden dat we in de Westhoek nog zulke zware overstromingen gehad hebben. Volgens Peter Bossu, coördinator bij Natuurpunt De Bron, mogen we in de toekomst nog meer periodes met hevige neerslag verwachten. “In de Westhoek hebben we één grote troef en dat is dat die natuurlijke overstromingsgebieden, zoals de IJzerbroeken, kunnen onderlopen”, aldus Peter Bossu. “Nochtans was er 25 à 30 jaar geleden een plan om langs de IJzer een grote dijk aan te leggen, om ervoor te zorgen dat de Broeken en Blankaartbekken – duizenden hectaren – niet meer onder water konden lopen. Men ging dat combineren met enkele heel grote pompstations. Wij hebben daar als Natuurpunt fel tegen geprotesteerd. Haden ze dat plan uitgevoerd, dan zaten we nu in even grote rampscenario’s als in de Ardennen afgelopen in de zomer.”
Specifiek aan de IJzer is dat die een relatief smalle bedding heeft en een heel laag verval. “Je mag de IJzer nog zo breed maken, ze kan nooit het water dat deze week gevallen is afvoeren. De IJzervallei, maar ook de Handzamevallei en een aantal kleinere beekvalleien die behouden werden, hebben nu ongelooflijk hun waarde bewezen.”Toch denkt Peter Bossu dat er best een noodplan opgesteld wordt voor de toekomst. “Men moet identificeren welke gebieden in noodgevallen nog onder water gezet kunnen worden om dorpen en steden, zoals Diksmuide, Roesbrugge, Fintele, Poperinge… te vrijwaren. Door een sluis of een breuk te maken, zodat weilanden tijdelijk kunnen onderlopen, kan je die steden en dorpen sparen. Hopelijk ziet iedereen dit als de zoveelste waarschuwing van de natuur.”
Beschermingswerken
Ook burgemeester van Poperinge Christof Dejaegher (CD&V), die de overstromingen in deelgemeente Roesbrugge van nabij volgde, heeft geen sluitend antwoord op de vraag hoe dergelijke overstromingen in de toekomst vermeden kunnen worden. “Dit kun je niet vergelijken met overstromingen in meer bebouwde omgevingen in Vlaanderen”, aldus Christof Dejaegher. “Dit is één groot openruimtegebied, ook aan Franse kant. Toch krijg je plots zo’n zondvloed over je heen. Het is niet eenvoudig, maar in elk geval: de waterlopen hier in de buurt zijn geen bevoegdheid van de stad. De IJzer is Vlaamse bevoegdheid. Begin jaren negentig werden grote waterbeheersingswerken uitgevoerd rond de Bergenstraat. Dat heeft gedurende 27 à 28 jaar goed standgehouden, terwijl er toch een behoorlijk aantal keer hoog water geweest is. Deze week voldeden de beschermingswerken van 1992 niet meer.”
Door een gebrek aan economisch nut wordt de IJzer stiefmoederlijk behandeld
Op de gemeenteraad van maandag wees burgemeester Dejaegher op het gebrekkig onderhoud van het gedeelte van de IJzer de afgelopen jaren. “Ik denk dat je het met het aanpakken van de IJzer misschien ook niet zal kunnen vermijden, maar je zal het wel een stuk kunnen milderen”, aldus de Poperingse burgemeester. “Maar door een gebrek aan economisch nut wordt de IJzer door de Vlaamse Waterweg stiefmoederlijk behandeld.” Dejaegher vestigt ook de aandacht op het dossier rond het jaagpad langs de IJzer. “We zijn twee jaar na de belofte dat er geld is vrijgemaakt voor werken. Dat is precies bedoeld om het onderhoud en de bereikbaarheid te verbeteren. Maar er gebeurt niks. Had het voor de haven van Antwerpen of Gent geweest, dan was het al veel langer gebeurd.”
Opruimacties
Bij de Vlaamse Waterweg ontkennen ze echter dat het stuk van de IJzer tussen Roesbrugge en Stavele onvoldoende onderhouden wordt. “Specifiek op de IJzer wordt meerdere keren per jaar een grondige opruiming uitgevoerd van takken en andere materialen”, zegt Liliane Stinissen, woordvoerder van de Vlaamse Waterweg. “De laatste grote opruimbeurt was in het voorjaar van 2021. Er is ook een doorlopende opdracht, waarbij de onderhoudsaannemer elke maand onze waterlopen afvaart voor het opruimen van drijvend vuil. De zone in kwestie (stroomopwaarts vanuit Stavele, red.) is enkel vanop het water bereikbaar is. Gezien de IJzer in dat traject ook smal is, kan er niet met zwaar materiaal op het water naartoe gevaren worden en is dit een moeilijk en tijdrovend proces.”
Deze zomer heeft De Vlaamse Waterweg hoofdzakelijk materieel en mensen ingezet voor het bestrijden van de eendenkroos. “Daardoor is er enkele maanden achterstand opgelopen in het opruimen van drijvend vuil”, vervolgt Liliane Stinissen. “De onderhoudsaannemer was in november al gestart met een opruimbeurt van de betreffende regio met de winterperiode in het vooruitzicht, maar heeft die moeten staken door de hoge regenval en het stijgende waterpeil op de IJzer. Van zodra het water genoeg gezakt is, zal de aannemer zijn onderhoudscampagne verderzetten.”
De laatste baggerwerken tussen Fintele en Roesbrugge dateren van 2011 en 2013. “Het uitvoeren van de onderhoudsbaggerwerken wordt ingepast in de beperkte budgetten hiervoor, waar de prioriteit vooral wordt gegeven aan grotere bevaarbare waterwegen en kanalen.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
