Ondanks de hevige regenval van de afgelopen weken stonden begin januari de standen van het grondwater voor de tijd van het jaar nog heel wat lager dan gemiddeld. “Door de droge zomer hadden we een sterk neerslagtekort opgebouwd dat nu weer langzaamaan moet aangevuld worden. Het water moet ook tijd hebben om door te dringen in de bodem”, legt Patrick Meire uit Damme, professor Integraal Waterbeheer aan Universiteit Antwerpen uit.
De afgelopen maanden, weken en dagen heeft het behoorlijk wat geregend. Maar volgens professor Integraal Waterbeheer, Patrick Meire uit Damme mag daar gerust nog wat water bijkomen. “Deze zomer stond door de uitzonderlijke droogte het grondwaterpeil zéér laag. De natuur, landbouwgewassen en wij zelf verbruiken veel water en als er dan niets uit de lucht komt gevallen, bouw je een tekort op. Begin dit jaar gingen de cijfers van de grondwaterstanden de goede richting uit en na de afgelopen dagen zal dat nog wat verbeterd zijn. Maar als het vanaf nu terug minder regent, zal dat niveau terug beginnen zakken. We hebben dus nog heel wat water nodig.”
“Als het vanaf nu terug minder regent dan normaal, zal dat grondwaterniveau al ferm gezakt zijn tegen de start van de zomer”
“In de loop van de herfst en de winter is het heel belangrijk dat er neerslag valt om het grondwater opnieuw aan te vullen. Want we weten niet hoe de zomer dit jaar zal uitdraaien: als het een normale Belgische zomer wordt met neerslag komt het wel in orde, maar als we opnieuw zo’n droge zomer krijgen zoals vorig jaar zullen we het grondwater nodig hebben. Iedereen heeft liever zon, maar als we zeker willen zijn van voldoende water voor onze vegetatie, dan is die neerslag nu van cruciaal belang.”
Tijd om door te dringen
Over de hele provincie staan her en daar een aantal weilanden of akkers onder water. “Dat is zeker geen wateroverlast”, gaat Meire verder. “We moeten begrijpen dat het niet erg is, maar juist normaal als er iets onder water staat in de winter, zolang het geen infrastructuur is. De regen moet de tijd krijgen om langzaamaan in de poriën van de bodem te kunnen sijpelen. Daarom is het juist goed dat het water blijft staan en niet direct wegvloeit naar de beken en rivieren. Als je het water afvoert of wegpompt, dan kan het niet infiltreren in de grond en het grondwater aanvullen.”
“Het is niet omdat er een weiland onder water staat of omdat de aarde nat is als je er een schop in steekt dat het grondwater verzadigd is”
“Het is niet omdat er ergens een weiland onder water staat of omdat de aarde nat is als je een schop in de grond steekt dat het grondwater in die regio verzadigd is. Niet alleen het water aan de oppervlakte telt, integendeel. De bodem kan op bepaalde plaatsen ook zeer hard zijn, waardoor het water moeilijker doordringt. Bij een harde bodem moet het water net een lange tijd blijven staan om het grondwater aan te vullen. Afhankelijk van plaats tot plaats kan de denkbeeldige lijn van de grond, die verzadigd is met water 20 à 30 centimeter onder het oppervlak zitten. Maar dat kan ook een meter diep zijn of zelfs meer.”
Balans zoeken
“Natuurlijk moeten we ook oppassen dat er niet te veel water is”, waarschuwt Meire. “We moeten een balans zoeken tussen voldoende water vasthouden om het grondwater aan te vullen en ons te wapenen tegen een droge zomer. En tussen overstromingen vermijden indien er plots heel veel neerslag valt. Hoe dan ook moeten we onze perceptie bijstellen. Jarenlang hadden we genoeg water en lieten we het afvloeien naar de zee. Maar nu zien we met de klimaatverandering regelmatige periodes van droogtes en intense neerslag.”
“Het regent niet per se minder, maar het patroon is veranderd naar regelmatige periodes van droogte en intense neerslagbuien”
“Het regent niet per se minder, maar het patroon is veranderd. En ook het gebruik van ons water is toegenomen. Dat kan voor problemen zorgen als we ons niet aanpassen. In onze provincie lopen er op dit moment verschillende pilootprojecten rond waterlandschappen, waarbij men scenario’s uittest voor een nieuw waterbeheer. Die ervaring is erg hoopvol”, besluit Meire.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
