“Als het lijstje niet meer klopt, dan moet ik dat herschrijven in mijn hoofd.” Stijn Vandamme (30) uit Jabbeke leeft volgens lijstjes en scripts, een gevolg van zijn autismespectrumstoornis (ASS) die op zijn zestiende ontdekt werd. Op woensdag 4 januari is Stijn te zien in de thema-aflevering van Durf te vragen over mensen met autisme.
In Vlaanderen leven naar schatting 66.000 mensen met ASS. Die botsen heel vaak op onbegrip, vooral dan bij mensen die ze niet persoonlijk kennen. In het Vlaams humaninterestprogramma Durf te vragen op Eén, maakt Siska Schoeters gevoelige thema’s bespreekbaar.
Stijn werkt halftijds als administratief medewerker. Autisme maakte van hem naar eigen zeggen een filmmaker. “Dat was een creatieve manier om te uiten dat ik een beetje anders ben dan de rest”, duidt Stijn. “Anderen schrijven een boek, ik neem mijn camera om dat te doen. Ik stel die dan scherp, naast mijn filmprojecten over Jabbeke en Brugge, op mijn leven met autisme. Dat doe ik om anderen daarbij te laten stilstaan.”
Opluchting
Dat er al langer iets ‘anders’ was bij Stijn bleek al op jonge leeftijd. “Hij verschilde vanaf zijn zevende op bepaalde vlakken met zijn broer”, zegt zijn mama. “Toen de diagnose er uiteindelijk kwam op zijn zestiende, was dat voor ons een opluchting, want we werden eerst niet geloofd.”
“Ik vond het moeilijk om dat te begrijpen”, zegt Stijn. “Mensen hebben vaak een bepaald beeld van autisme. Het is niet zo dat ik na een enkele blik op een foto, die foto kan naschilderen. Ik denk vooral in patronen en scripts. Mijn hoofd zit precies vol lades waar allerlei informatie aan een inventaris toegevoegd wordt.”
Structuur
“Als de melk bijvoorbeeld niet meer op dezelfde plaats staat in de supermarkt, dan duurt het uren om dat te analyseren. Dan klopt het lijstje niet meer en moet ik dat herschrijven in mijn hoofd. Ik heb bijvoorbeeld ook graag dat de trein op hetzelfde spoor vertrekt. Als die trein op een ander spoor vertrekt, dan klopt dat niet meer. Ik ben zo al enkele keren op andere locaties terecht gekomen, waar ik niet moest zijn … omdat ik de trein had genomen die op het vertrouwde spoor vertrok.”
Voor Stijn is het moeilijk om alleen te gaan wonen, al zou hij dat graag willen. “Ik heb mijn houvast nodig en dat heb ik thuis bij mijn ouders. Alleen wonen zou moeilijk zijn, want dan moet ik mijn hele structuur aanpassen.”
“Ik zou te veel lades moeten aanpassen. Dat gaat niet. Autisme heeft zo een grote invloed op mijn leven. Vroeger was ik niet gelukkig, maar nu wel. Ik heb leren leven met autisme en dat probeer ik ook uit te leggen aan anderen ”, aldus de Jabbekenaar.
Op woensdag 4 januari verschijnt Stijn op televisie. In de studio van Durf te vragen vertelt hij open en eerlijk over de dagelijkse moeilijkheden waarmee hij geconfronteerd wordt door zijn leven met autisme. De uitzending is te zien om 20.35 uur op Eén, en vanaf 6 uur ’s ochtends al op VRT MAX.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
