Op vrijdag 17 oktober keurde de Vlaamse Regering een nieuw samenwerkingsakkoord met de Waalse Regering goed om de mobiliteit van werkzoekenden te bevorderen. Volgens de laatste cijfers van Statbel werken op dit moment zo’n 45.000 Walen in Vlaanderen. Beide regeringen willen dat aantal fors verhogen en werken daarvoor samen met VDAB en Forem. Zo willen beide overheidsdiensten volgend jaar 12.500 Waalse werkzoekenden helpen aan een job in Vlaanderen, met een jaarlijkse stijging van 3%. Maar hoe wordt dit akkoord precies toegepast op de regio Kortrijk, die grenst aan Henegouwen?
In de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement van 25 oktober stelde parlementslid Axel Ronse (N-VA) uit Kortrijk een parlementaire vraag aan bevoegd minister van Werk Jo Brouns (CD&V) over deze nieuwe overeenkomst. De N-VA’er was sceptisch tegenover de ambitie om 12.500 Waalse werkzoekenden aan te trekken, niet in het minst door de manier waarop Franstaligen volgens hem ontmoedigd worden om te werken.
“Het allermoeilijkste dat je in de politiek kunt doen, is de ambitie uitspreken Walen in Vlaanderen aan de slag te krijgen, en om die ambitie waar te maken. Dat heeft niets te maken met Walen die lui zouden zijn. Dat is complete onzin. Dat heeft alles te maken met het feit dat de politieke meerderheid in Wallonië mensen compleet ontmoedigt om te gaan werken,” zei Ronse tijdens zijn vraag aan minister Brouns.
Hij rondde zijn spreektijd of met de volgende vraag: “Hoe serieus denkt u dat de Walen het menen met dit samenwerkingsakkoord?” Ronse spreekt namelijk van een “papieren wet” die niets zal veranderen aan de situatie: er is namelijk een werkzaamheidsgraad van slechts 65 procent in Wallonië, terwijl er in Vlaanderen 77 procent actief werkt.
1.600 Franstaligen
Minister Brouns maakte zich sterk “dat er kansen worden geboden aan Waalse werkzoekenden om in Vlaanderen te komen werken, om de werkzaamheidsgraad in Wallonië op te krikken enerzijds en om die vele Vlaamse vacatures mee in te vullen anderzijds”.
In het akkoord is immers opgenomen dat bij een passende dienstbetrekking binnen 60 km verwacht wordt dat Waalse werkzoekenden reageren. Het delen van persoonsgegevens tussen werkgevers, VDAB en Forem is daarbij essentieel om in te grijpen als een kandidaat niet op een vacature ingaat.
Maar wat geeft dat voor de gemeente en het arrondissement Kortrijk? De gemeente en het arrondissement grenzen aan Franstalig België en zo is het denkbaar dat er veel Franstalige Belgen aan het werk zijn of er nog geactiveerd kunnen worden. Volgens een onderzoeksrapport van het Departement Werk en Sociale Economie trekt Kortrijk van heel de provincie het hoogste aantal pendelende Walen aan met meer dan 1.600. Menen komt op de tweede plek met 600 à 800 Franstalige Belgen die er dagelijks werken.
“Ik wil meer Franstalige Belgen actief zien in regio Kortrijk” – Axel Ronse
De werknemers zijn meestal actief in de volgende sectoren: industrie (vervaardiging van textiel & voedingsmiddelen), uitzend, groothandel en transport. De arbeiders komen het vaakst uit de volgende Henegouwse gemeenten: Komen-Waasten (20-25% van actieve bevolking), Mont-de-l’Enclus (15-20%), Moeskroen (10-15%) en Celles (10-15%).
Axel Ronse, die ook schepen is in Kortrijk, analyseert de situatie in de Guldensporenstad: “We liggen vlakbij Wallonië, maar zien toch meer Fransen, Oost-Europeanen en mensen van niet EU-landen aan het werk dan Franstalige Belgen. Er zijn in totaal 117.000 vacatures naar Forem gestuurd door de VDAB en daarop kwamen slechts 51 sollicitatieverzoeken van Franstalige Belgen. Dat wil dan nog niet zeggen dat er 51 jobs zijn ingenomen. Ik zou graag hebben dat er meer Franstalige Belgen actief zijn in de regio Kortrijk.”
Wat de Franse gastarbeiders betreft zijn er geen vergelijkbare cijfers voor de regio. De Vlaamse Arbeidsrekening Steunpunt Werk publiceerde in 2021 wel een onderzoek dat uitwees dat er in heel onze provincie gemiddeld in totaal 13.457 Fransen aan het werk waren in de periode 2008-2019, terwijl dat er voor de provincie Henegouwen gemiddeld 6.800 waren.
Taalschaamte
Een provincie is evenwel onmogelijk te vergelijken met een volledig land. Er spelen ook andere redenen mee volgens Departement Werk en Sociale Economie, zoals het (historisch) grensarbeidersstatuut, het feit dat de lonen in België hoger zijn dan in Frankrijk en het afwezig zijn van ‘taalschaamte’. Van Franse werknemers wordt er namelijk niet verwacht dat ze reeds een basiskennis Nederlands hebben, aangezien Nederlands er geen officiële taal is. Dit zorgt ervoor dat werkgevers soms meer begrip hebben voor een lage Nederlandse taalvaardigheid van de Franse werknemers dan van de Waalse werknemers.
Emmanuelle Bernolet, beleidsadviseur interregionale arbeidsmobiliteit en Grensoverschrijdende samenwerking bij VDAB: “VDAB West-Vlaanderen stelt een actieplan op in samenwerking met Forem Henegouwen, met zowel acties voor werkgevers als voor werkzoekenden. Dat kunnen dan bijvoorbeeld jobbeurzen, bedrijfsbezoeken, of projecten als de Waalse Werkweek zijn. Kortom, het samenwerkingsakkoord tussen VDAB en Forem is er pas net, maar wordt dus zeker nog verder uitgewerkt in onze regio.
VDAB nuanceert in een reactie ook nog de uitspraak over de 51 sollicitatieverzoeken:
Het cijfer van 51 sollicitaties tegenover 117.000 vacatures klopt niet. VDAB deelde vorig jaar 117.000 vacatures met Forem. Elke Waal kan daarop solliciteren. Dat kan online, dat kan door een bemiddelaar van Forem die de vacature voorstelt. Een totaalbeeld van het aantal sollicitaties op deze vacatures hebben we dus niet, maar het zullen er vanzelfsprekend meer zijn dan 51.
Waar komen die 51 sollicitatieopdrachten vandaan? Dat komt uit een antwoord op een parlementaire vraag waarin gevraagd werd hoeveel sollicitatieopdrachten VDAB gegeven heeft aan Waalse werkzoekenden. VDAB zet niet actief in op sollicitatieopdrachten voor Waalse werkzoekenden. Want zo’n opdracht impliceert dat je er ook gevolg aan kan geven als iemand niet gaat solliciteren. En dat kan VDAB in dit geval niet doen. VDAB kan Waalse werkzoekenden niet sanctioneren.
Zowel het aantal Walen, als het aantal Brusselaars die werken in Vlaanderen neemt toe. De evolutie bij Brusselaars gaat sneller, maar bij de Walen gaat het om een groter aantal: de meest recente cijfers van Steunpunt werk over de pendel tussen Vlaanderen en Wallonië dateren van 2019. Daaruit blijkt dat 56.000 Walen in Vlaanderen werken.
De Vlaamse en Waalse Regering zijn bezig met onderhandelingen over een samenwerkingsakkoord. Dat zit in de laatste fase. Daaruit volgt een samenwerkingsovereenkomst tussen VDAB en Forem, met heel concrete doelstellingen, naar het voorbeeld van de overeenkomst met Actiris. Over die concrete doelstellingen kunnen we pas iets vertellen als het akkoord rond is.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
