Wie de Menenpoort nog eens in zijn volle glorie wil bewonderen, zal zich dit weekend moeten reppen. Vanaf maandag gaat het iconische gebouw in de stellingen. Maar liefst 4 miljoen euro kost de twee jaar durende restauratie, waarvan 300.000 euro betaald wordt door Stad Ieper. De klaroeners zullen weer en wind moeten trotseren op het grasplein naast de Menenpoort boven op de vestingen.
Onderzoek in 2019 toonde aan dat er geen structurele problemen zijn met de constructie van de Menenpoort. De aard van de werken is om de Menenpoort te beschermen tegen schade op lange termijn. “Het gaat vooral om erosie en kleine schade”, zegt Geert Bekaert, area director van de Commonwealth War Graves Commission (CWGC) in West- en Zuid-Europa. “Een onderdeel van de werken is het restaureren van de natuursteenelementen, zoals de 1.065,36 m² naampanelen, de leeuw en de sarcofaag op het dak. De volledige dakdichting wordt vernieuwd en de baksteengevels worden opnieuw gevoegd met kalkmortel. Ook het indrukwekkend cassette-plafond wordt hersteld en opnieuw geschilderd. Ten slotte gebeuren er ook herstellingen aan de kelders, de trappentorens en de bronzen oculi (de ronde openingen in het dak, red.).”
Duurzaamheid
De CWGC stelde Architectenbureau Bressers Erfgoed aan voor de opvolging van het project. Op basis van een openbare aanbesteding werd Monument Vandekerckhove aangesteld voor de uitvoering van de werken. Duurzaamheid, innovatie en veilige toegankelijkheid vormen de rode draad doorheen de restauratie. “Bij elk onderdeel van de werken staat de recuperatie van authentieke materialen voorop”, zegt projectmanager Sarah Camerlynck. “Zo kiezen we voor een eco-dak: een stukje natuur boven op het monument, dat zorgt voor extra biodiversiteit op en rond de Menenpoort. Het eco-dak trekt ook een brede waaier aan insecten aan, zoals bijen en vlinders. Op het dak komt er ook een loopbrug om gemakkelijker en op een veiligere manier onderhoud te kunnen uitvoeren.”
“Voor de Ieperlingen is de Menenpoort bijzonder. We willen daar goed zorg voor dragen” – burgemeester Emmily Talpe
Vanaf maandag 17 april worden eerst stellingen en een torenkraan geplaatst. Eind mei start de restauratie zelf. De geplande einddatum van de werken is voorzien in maart 2025. De Menenpoort zal niet toegankelijk zijn tijdens de werken. Het zal ook niet meer mogelijk zijn om de stad uit te rijden via de Menenpoort. “Voor gemotoriseerd verkeer zal de Menenpoort enkel toegankelijk zijn stadsinwaarts”, zegt burgemeester Emmily Talpe (Open Ieper), bevoegd voor Mobiliteit. “Verkeer vanuit de Bollingstraat kan tijdens de werken niet onder de Menenpoort rijden. Fietsers kunnen in beide richtingen blijven rijden. Er blijft steeds één straatzijde bruikbaar voor voetgangers. Tijdens bepaalde periodes moet de Menenpoort ook volledig afgesloten worden voor verkeer.”
Subsidies
Aan de restauratie hangt een stevig prijskaartje. “We verwachten dat het totale restauratiebudget meer dan 4 miljoen euro zal bedragen”, zegt Geert Bekaert. “Nadat de CWGC in 2021 intekende op de thematische oproep ‘Erfgoed en Toerisme’, kenden Vlaams minister van Erfgoed Matthias Diependaele (N-VA) en Vlaams minister van Toerisme Zuhal Demir (N-VA) een premiebedrag van 1,6 miljoen euro toe. Ook de Stad Ieper draagt 300.000 euro subsidie bij. De rest van de kosten worden gedragen door de CWGC zelf.”
De 300.000 euro die de Ieperse belastingbetalers betalen, verantwoordt burgemeester Talpe door te verwijzen naar het belang van het gebouw voor de stad. “Naast de Lakenhallen is de Menenpoort het meest imposante gebouw van Ieper, met een wereldwijde uitstraling voor onze stad. Een bijdrage vanuit de stad in dit grote en toch ook wel unieke restauratieproject leek dan ook meer dan verantwoord. Ook voor ons Ieperlingen is de Menenpoort bijzonder. We willen daar goed zorg voor dragen. Bovendien zal de Menenpoort nu in een gloednieuw jasje kunnen schitteren op haar honderdste verjaardag in 2027, een mijlpaal waar we uiteraard heel wat aandacht aan zullen geven.”
Tentoonstelling
De CWGC grijpt de werken aan om de geschiedenis van het monument in de verf te zetten. Op de vestingen, vlakbij de Menenpoort, komt vanaf 12 juni de tentoonstelling ‘The Menin Gate: Moments’ met tekeningen van de gerenommeerde Britse illustrator Tom Cole. Via de ‘Virtual Menin Gate’ wordt een virtuele toegang gecreëerd tot de namen van meer dan 54.000 vermisten op de Menenpoort.
Ook de Last Post blijft gewoon doorgaan, weliswaar op het grasplein bovenop de vestingen vlak naast de Menenpoort. “Voor zover ik me kan herinneren, wordt het de eerste keer dat de Last Post niet onder de poort zal plaatsvinden”, zegt voorzitter Benoit Mottrie van The Last Post Association. “Er waren wel al eens eerder werken, maar toen lukte het nog om onder te poort te blijven. Nu lukt dat niet. De bedoeling was eerst om de Last Post te laten plaatsvinden op de brug over de vestingen, maar daar komt de loszone voor het werfverkeer en wordt de grote kraan opgesteld. Daarom hebben we beslist om naar boven te gaan. Voor de rest blijft alles bij het oude. We hebben daar ruimte genoeg om evenveel volk toe te laten als onder de poort. In het begin zal het een beetje zoeken zijn, maar we zullen wel snel een vast stramien vinden.”
Wat bij regen?
Ook Mottrie verwacht geen kleinere opkomst. “Het wordt een beetje een andere ervaring, maar daarom niet slechter. De klaroeners zullen aan de kant van de poort staan en de toeschouwers aan de buitenkant. Zij zullen een mooi zicht hebben op de klaroeners en de poort met de namen erop. Het enige waar we geen controle over hebben, is het weer. We zijn nog aan het onderzoeken hoe we het best zullen omgaan met slecht weer, maar daar zal wel een oplossing voor gevonden worden. Als het regent nemen de mensen best een paraplu mee.”
Benoit Mottrie verwacht dat de Last Post meer dan een jaar in deze omstandigheden zal moeten plaatsvinden. “We moeten nog afwegen of we in de winter boven kunnen blijven of niet. Dan zou het wel eens een modderpoel kunnen worden. Boven is er ook geen verlichting, maar we zullen probleem per probleem aanpakken. We gaan er eerst voor zorgen dat het de eerste weken goed verloopt.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
