Izegem is van oudsher bekend voor zijn borstel en schoenen, maar ook in een andere sector huisvest ze een wereldspeler. De frituurolie en margarines van Vandemoortele vinden al jaren hun weg naar tal van huishoudens. Dat ambitieuze verhaal begon bijna 125 jaar geleden, toen stichter Constant Vandemoortele in de stad een olieslagerij opstartte. Om hem te huldigen geven de Vrienden van de Izegemse Musea (V.I.M.) hem een gedenkplaat.
Familiebedrijf met 4.500 werknemers
Het is al de derde keer dat de V.I.M. een gedenkplaat uitdeelt, nadat er al exemplaren gingen naar borstelpionier Eduard De Ryckere, Valère Vanden Bogaerde en schoenmaker Eduard Dierick gingen. “Dit keer brengen we hulde aan Constant Vandemoortele, de man die in 1899 aan de basis lag van Group Vandemoortele, nu nog altijd een familiebedrijf, maar dan wel eentje met 4.500 werknemers,” vertelt Eddy Stragier.
“De site Vandemoortele is voor dit grote bedrijf nog altijd een belangrijk onderdeel. Het is de grootste margarinefabriek van de groep en telt op vandaag 230 werknemers. We hebben er deze week ons vierde Erfgoedcafé aan gewijd. Daar ligt de focus altijd op een historische figuur die belangrijk was voor de economische ontwikkeling van de stad. En dat kunnen we van Vandemoortele zeker zeggen.”
Stad met mogelijkheden
Constant Vandemoortele was een molenaarszoon uit Oostrozebeke. Hij vond wellicht de weg naar Izegem omdat hij in de groeiende stad mogelijkheden zag om zijn handel in bloem uit te breiden. “Hij leerde de stiel van olieslager bij naamgenoten uit Emelgem”, weet Hilde Colpaert.
“Hij besloot in 1899 op 51-jarige leeftijd om een ‘mekanieke’ olieslagerij in eigen naam op te starten. Zijn toen 15-jarige zoon Adhemar werd onmiddellijk in de zaak betrokken. Hij vestigde zijn toen bescheiden fabriek op de Zuidkaai, tussen spoorweg en kanaal. Hij werkte lijn- en koolzaad voor zeepziederijen en de verfindustrie en produceerde veevoederkoeken. Er volgden diverse uitbreidingen, maar in 1912 moest Constant door ziekte zijn bedrijf aan zijn oudste zonen Adhemar en Edgar overdragen.”
In 1936 werd een raffinaderij gebouwd om soja-olie te kunnen produceren, maar nu konden er ook aardnoten geperst worden. “Die omschakeling naar voeding was een goede zet”, weet Hilde. “Nog voor WO2 produceerde Vandemoortele al 20 % van de totale Belgische productie tafelolie. Schaalvergroting kwam er in de jaren 1960 tot 1980. Toen gingen de oude borstel- en schoenindustrie fel achteruit en maakten er velen de oversteek naar ‘Moortels’. Naast olie kwamen er ook margarine, bakkerijproducten, sojaproducten, sauzen en vinaigrettes bij. Zelfs de bekende Samuchips werden er ooit gemaakt.”
Uitbreiding
Izegem bleef niet de enige productieplaats. Na de val van de Berlijnse Muur en de oprichting van de Europese Economische Gemeenschap kwam er een grote groei met meerdere vestigingen in Europa. In het kader van de groei volgde in 1998 de verkoop van de perserij en raffinage aan Cargill. Op vandaag is Izegem één van de 29 productieplaatsen van Vandemoortele. Er worden margarine, vetten, frituurolie en donutmix gemaakt en de onderzoeksafdeling ontwikkelt producten voor het hele bedrijf.
“Constant Vandemoortele, stichter van een bescheiden oliefabriek, ligt aan de basis van dit succesvolle concern. Daarom vinden we het toepasselijk een herdenkingsplaat aan zijn familiegraf te plaatsen. We hopen hiermee dat zijn initiatief en het economisch belang voor de stad blijvend gewaardeerd wordt”, besluit Hilde.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
