Zozan uit Syrië speelt hoofdrol in kortfilm: “Ik ben méér dan mijn hoofddoek”

Ze spreekt met een zachte stem en is ietwat verlegen. Maar dat houdt haar absoluut niet tegen, integendeel: Zozan Hoshi (27) was de voorbije weken niet weg te denken uit het straatbeeld, want samen met master Lynn Van Royen staat ze op de poster van het Filmfestival Oostende. En daar eindigt het niet: ze vertolkt ook de hoofdrol in de kortfilm Toetnoasteki!, die zaterdag in première gaat op FFO.

De kortfilm Toetnoasteki! is een initiatief van de sociaal-artistieke organisatie kleinVerhaal en gaat over de Oostendse Vuurtorenwijk. Zo’n 25 buurtbewoners spelen mee in de film, onder wie ook Zozan en haar man Ahmad Alsalman (28). Allebei zijn ze afkomstig uit Syrië.

Zozan speelt in de film een poetsvrouw, maar in het echte leven is ze burgerlijk ingenieur. Ze behaalde haar diploma na succesvolle studies in Syrië. Ze zou dolgraag die job ook in België weer uitoefenen. “Ik woon al anderhalf jaar in Vlaanderen, en voordien heb ik een jaar in Wallonië gewoond. Mijn man was hier al eerder en in het kader van gezinshereniging kon ik ook naar België komen. In Wallonië was het niet gemakkelijk voor ons. Mijn man en ik zijn allebei burgerlijk ingenieur en wilden graag dat ons diploma hier ook erkend is. Pas na zeven maanden kregen we een brief dat ze ons diploma gewoon nog maar ontvangen hadden. In Vlaanderen kregen we al na vier maanden de nodige erkenning.”

Oostends

Zozan volgt Nederlandse les in afwachting van het vinden van een goede job. Met resultaat, want ze spreekt de taal ondertussen quasi vloeiend. “We willen graag als werfleider werken, maar dat is moeilijk. Volgens de VDAB moeten we dan het Oostendse dialect kunnen spreken met de mensen op de bouwsites”, zegt Zozan. “Dat is voor ons echt niet evident. Het eerste woordje dat ik in het Oostends leerde was trouwens Toetnoasteki!” (lacht)

Omdat Zozan graag haar Nederlands wilde oefenen, werd ze vrijwilliger. Ze helpt mee bij FMDO, kleinVerhaal, Refu Interim en deze week ook bij het Filmfestival Oostende. “Toen we ons inschreven als vrijwilliger, waren we hier nog maar drie maanden. Als nieuwkomer is het erg moeilijk als je niemand kent. Het is echt een fantastische manier om ons Nederlands te oefenen. Onze buurman blijft wel Engels spreken tegen ons, omdat hij zelf ook wil oefenen. Wij spreken in het Nederlands en hij antwoordt in het Engels… (lacht).”

Zowel mijn man als ik zijn burgerlijk ingenieur en zouden graag onze job uitoefenen

Hoewel Zozan nul acteerervaring had, werd ze toch uitgekozen om de hoofdrol te vertolken in de film Toetnoasteki! “Het was eigenlijk de bedoeling dat ik achter de schermen ging helpen. Maar kijk, tijdens de repetitie vroeg de regisseur of ik het niet zag zitten om mee te spelen. Echt acteren doe ik niet, ik ben gewoon mezelf. Behalve het feit dat ik helemaal geen poetsvrouw ben, zie je in de film gewoon mijn persoonlijkheid.”

“De opnames waren intens. Het waren lange draaidagen”, gaat Zozan verder. “Gelukkig heb ik heel veel leuke mensen ontmoet, die allemaal hier in de wijk wonen. Het zijn echt vrienden geworden. Ik voel me thuis daardoor. Als je op straat wandelt en je kent niemand… Dat is heel moeilijk.”

Hoe vergelijkt Zozan het leven in Syrië met dat in België? “Hier moest ik van nul starten. In Syrië had ik een job, familie, vrienden. Hier moest ik de taal opnieuw leren. Maar de mensen zijn vriendelijk. Negatieve reacties? Op Facebook heb ik wat minder leuke commentaren gelezen op de film. Maar op straat, niks. Maar ik trek me die commentaren niet aan, hoor.”

Ahmad, de man van Zozan, pikt in: “We hebben niet veel moeite gehad om ons aan te passen aan het leven in België. We willen ons bewijzen, we doen vrijwilligerswerk om Nederlands te leren, om contact te hebben met de mensen hier. Dit land heeft ons met open armen ontvangen en we willen iets terug doen. Thuisblijven is niets voor ons. Natuurlijk is het een andere cultuur, maar dat is niet erg.”

“We zijn allemaal mensen”, vindt Zozan. “Ik heb mijn cultuur en jij de jouwe, maar dat is geen reden om niet met elkaar te spreken.”

Betereplek

Mist ze haar thuisland soms? “Ja. (even stil) Of ik ooit nog terug wil? Dat weet ik niet. De situatie ginder is niet goed. Mijn vriendinnen wonen ondertussen ook overal; in Irak, Turkije… Er is in Syrië geen enkele familie die nog samen is. Iedereen is op zoek naar een betere plek om te wonen. Het is er niet veilig.”

Zozan draagt een hoofddoek, maar wil veel méér zijn dan louter dat. “Mensen denken dat dat het enige is dat ik ben. Dat mijn hoofddoek me definieert. Er zijn zeker vooroordelen. Een voorbeeld: er was een feestje na de opnames van de film. Daar was er veel familie aanwezig van de andere acteurs. Een man kwam me aanspreken en zei: Ik respecteer jou en welkom in ons land, maar waarom moet je die hoofddoek dragen? Ik was eerlijk gezegd een beetje in shock van die vraag…”

Leadinglady

“Ik ben veel meer dan mijn hoofddoek. Kom met me spreken, leer me kennen en beoordeel me dan pas. Mensen denken dat ik geen sterke vrouw ben, dat ik onderdrukt ben. Kijk, het thema van het festival is leading ladies. Ik ben óók een leading lady! Met het Filmfestival kreeg ik de kans om dat te bewijzen.”

Ahmad vult aan: “Zozan ziet dat niet altijd, maar ik merk dat mensen naar haar kijken als we over straat lopen. Daarom niet op een slechte manier, maar ze kijken naar haar hoofddoek. Vooral hier in Oostende, in Wallonië was dat niet zo. We hebben daar veel over gesproken en Zozan wil inderdaad bewijzen dat ze méér is dan haar hoofddoek. Ik denk dat ze daar nu wel in geslaagd is”, glundert hij.

Zozan speelt dan wel de hoofdrol in een film, toch heeft ze nog één grote droom: “Werken als burgerlijk ingenieur. Het is veilig hier. En wie weet, misschien ook kinderen krijgen…”, glimlacht ze.