De Margriet- of Machuutmolen in Pollinkhove bij Lo-Reninge dreigt zijn bescherming te verliezen als beschermd monument. De sterk vervallen molen werd op de lijst gezet van voorlopige opheffing. Dat werd beslist door Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele (N-VA). Enkele molenliefhebbers en -verenigingen dienen bezwaar in.
De Vlaamse Regering herevalueert alle bewaarde traditionele windmolens in Vlaanderen op basis van de huidige erfgoedwaarde. En daar dreigt de Magrietmolen, in Pollinkhove bij Lo-Reninge, nu het slachtoffer van te worden. De molen, ook wel Machuutmolen genoemd, werd op de lijst van voorlopige opheffing gezet. “De erfgoedwaarde van de Magrietmolen is vandaag onherstelbaar aangetast, in de eerste plaats door de bouwfysische toestand van het monument”, klinkt het bij het Kabinet Diependaele.
“Die was al slecht op moment van bescherming en is de voorbije 65 jaar stelselmatig achteruitgegaan door een gebrek aan onderhoud en instandhoudingswerken, maar ook door calamiteiten, zoals de storm van februari 2022.” Ook na een restauratie zou volgens het dossier niet mogelijk zijn om de authenticiteit te bewaren.
Ook enkele nieuwbouwprojecten in de buurt spelen een rol in de beslissing. “Een algemene stelregel is dat er een zone met een straal van 100 meter rond de molen best vrijgehouden wordt van elke bebouwing of beplanting, in het bijzonder aan de zijde van de overheersende westenwind. Dat is hier niet meer het geval.”
Voorlopige opheffing
Momenteel gaat het om een voorlopige opheffing. Het onroerend goed is beschermd tot zolang er geen definitieve beslissing is over de opheffing. In de tussentijd organiseert Lo-Reninge een openbaar onderzoek, waarin een aantal mensen bezwaar aantekenden tegen de beslissing. Zo ook Lieven Denewet (61), voorzitter van Molenzorg Vlaanderen. De vereniging legt zich toe op het behoud van de wind- en watermolens in Vlaanderen.
“We erkennen dat de molen sterk vervallen is”, zegt Lieven. “Toch is er bij de Machuutmolen geen sprake van onherstelbare aantasting. Aangezien het meeste binnenwerk nog aanwezig is, kunnen vele onderdelen nog hergebruikt worden of kunnen na herstel en/of gedeeltelijke vernieuwing weer gebruikt worden.”
Compleet interieur
Sinds de molen in 1958 werd stilgelegd, werd er niets uit gesloopt of weggenomen. “Het interieur is dus nog vrijwel compleet. De erfgoedwaarden van het interieur zijn dus zeker niet verloren gegaan, zoals gesteld wordt in het opheffingsdossier. Daarenboven zijn er ook nog vele prachtige authentieke inscripties bewaard. Zo staat onder meer op de steenbalk ‘28-5-1940, bezet door Duitsland H. Verhaeghe 1941’ en ‘hier door Canadiens bevrijd, 7-9-1944’ geschilderd. Daarenboven bestaat van de Machuutmolen een uitgebreid bestek met plannen, opgemaakt door ingenieur-architect Walter Snauwaert uit Oostende, nu bewaard in het Rijksarchief Brugge.”
“Ook al is het jammer dat op enkele tientallen meter ten westen van de molen een villa is opgericht, impliceert dit niet dat de windvang hierdoor zodanig is aangetast dat het draaien na een restauratie sterk belemmerd of onmogelijk zou worden. In realiteit is de zone van 100 meter rond bijna geen enkele Vlaamse windmolen meer te vinden, en mag die regel dus niet als uitgangspunt dienen om een bescherming op te heffen.”
Lieven erkent dat de overheid vele inspanningen leverde. “Maar anderzijds mag een eigenaar die zijn beschermd monument verwaarloost en dus het Onroerenderfgoeddecreet van 2013 overtreedt, niet beloond worden met een opheffing van bescherming. Dat is niet billijk tegenover eigenaars die wel hun beschermd erfgoed goed onderhouden en tegenover hen die herstelvorderingen met dwangsommen krijgen. Het vormt ook een gevaarlijk precedent: eigenaars die hun monumenten verwaarlozen zouden een opheffing van bescherming van hun goed kunnen vragen en verkrijgen om van hun ‘probleem’ verlost te geraken.”
Anonieme interesse
Hij geeft nog mee dat er zich iemand anoniem heeft aangeboden om de molen te kopen. “Een persoon die nog anoniem wenst te blijven, heeft zich alvast bij onze vereniging aangeboden om de molen te kopen, weliswaar op voorwaarde dat de bescherming als monument niet opgeheven wordt. Zodoende neemt hij nu nog een afwachtende houding aan.” (DM)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
