Van bidprentjes tot tweede thuizen: Heemkring, bib en gemeentehuis zetten deuren open op Erfgoeddag in De Haan

Komende zondag 21 april is er de drieëntwintigste editie van Erfgoeddag, die dit jaar in het teken staat van Thuis. De bib zet voor die gelegenheid haar deuren open, en ook in het gemeentehuis kan je terecht. In de voormalige pastorie van Klemskerke houdt heemkring ‘Tussen Noordee en Noordzee’ aan de hand van oude ‘doodzantjes’ twee eeuwen familiegeschiedenis tegen het licht.

In het archief van de lokale heemkring worden zo’n dertigduizend bidprentjes en rouwbrieven bewaard. Deze katholieke traditie begon ongeveer in het midden van de negentiende eeuw, eerst bij vooraanstaande families en priesters. “Je bent pas dood als ze je vergeten zijn, wordt weleens gezegd. Het bidprentje of ‘doodzantje’ was voor de vrienden- en kennissenkring een blijvend aandenken aan de overledene. Het kreeg thuis een ereplaatsje, en er werd vaak ook een kaarsje bij aangestoken”, vertelt Ignace Vanden Bulcke, voorzitter van Tussen Noordee en Noordzee.

“De gratis rondleidingen in het gemeentehuis zijn volzet”

Benieuwd naar jouw voorouders? Loop dan zondag zeker eens langs in de oude pastorie in de Clemensstraat. De collectie bidprentjes van de heemkring werd ter gelegenheid van Erfgoeddag geklasseerd volgens datum, daarnaast worden op de expo ook een aantal afzonderlijke thema’s belicht: lokale eeuwelingen, kindersterfte,… “We hebben zelfs een nep bidprentje teruggevonden van een voetbalclub die maar niet scoorde”, glimlacht Ignace. Het oudste bidprentje komt uit de privécollectie van de secretaris. “Ene Mathilde-Joséphine, een meisje van 18 jaar”, toont de voorzitter. Ze overleed op 11 maart 1837. Omdat haere ziel God aangenaem was, daerom heeft hy zig gehaest om haer uyt het midden der boosheden weg te nemen, lezen we. “Dat het prentje in het Nederlands werd opgesteld, is voor die tijd best bijzonder”, aldus Ignace. Vandaag wordt er eerder geopteerd voor een bijpassend gedicht van Toon Hermans, maar volgens Ignace Vanden Bulcke spreken de bidprentjes van weleer nog altijd tot de verbeelding. “Hoeveel mensen verzamelen ze niet? Het boeiende aan die prentjes is ook, dat ze ons van alles vertellen over de persoon die overleed. Zoals diens levensloop, maar ook in verband met karaktereigenschappen. En soms gaven ze indirect informatie over de gebruiken uit hun tijd. Zo zien we in de collectie ook een evolutie waarbij het geplooide dubbel formaat stilaan het eenvoudig bidprentje van de beginjaren komt te vervangen. Aangezien deze wat duurder uitvielen, getuigden ze – in het begin toch – van een zekere standing”, klinkt het.

Duik in je verleden

Benieuwd naar de oorsprong van je achternaam en de geschiedenis van je voorouders? In bibliotheek Canticleer kan je om 10 uur een workshop bijwonen met waardevolle tips om je te verdiepen in je familieverleden: hoe begin je daaraan, en hoe kun je dieper graven? Wel zo handig om je eigen laptop mee te brengen, zodat je eventueel ter plaatse al een en ander kunt opzoeken.

Tot 15 juni loopt in de bib ook een tentoonstelling met tijdlijn, aan de hand waarvan bezoekers kunnen ontdekken waarom Canticleer al 70 jaar lang een tweede thuis is voor zowel inwoners, tweedeverblijvers als toeristen. “Onze bibliotheek is de enige plek waar je zonder verplichtingen een tijdje kan vertoeven; een ontmoetingsplaats die fungeert als de huiskamer van onze warme leefgemeenschap. Daarnaast, als een stille en rustige plek om te studeren, creëert onze bibliotheek een gevoel van thuis”, zegt bibliothecaris Ronny Vandaele. Aan de tentoonstelling wordt ook een quiz met meerkeuzevragen gekoppeld.

Monoloog

De gratis rondleidingen in het gemeentehuis voor Erfgoeddag zijn allemaal volzet, maar je kan er om 13.30 uur en om 15 uur ook een monoloog bijwonen over het bewogen leven van Elisa Sophia, die in oktober 1918 naar Duitsland trok in het kader van een oorlogsromance. De jonge Haanse liet hier alles achter: haar ouders, broers en zussen, maar ook het huisje aan de duinen dat tweeëntwintig jaar lang haar veilige thuishaven was. Meer dan honderd jaar later startte auteur Viviane Huygebaert een zoektocht naar het leven van haar groottante. Ze bundelde het verhaal in een boek en brengt haar nu in een monoloog weer tot spreken. De monoloog duurt 45 minuten, ingeleid door Erwin Mahieu.