Theatershow van Peter Detavernier over zijn vader in nazi-Duitsland: “Hij vertrok met loden schoenen”

Cabaretier Peter Detavernier bouwde zijn elfde theatershow ‘Hoop’ rond de oorlogsdagboeken van zijn vader Roger. Die werd in 1943 als 19-jarige met twee vrienden verplicht te gaan werken in nazi-Duitsland. “Dit wordt mijn meest persoonlijke theatervoorstelling ooit”, zegt de Wingense theatermaker.

Ik ben opgestaan om halfvier vannacht om tegen 7 uur in Tielt te raken voor onze trip naar Kiel, schrijft Roger Detavernier op de eerste bladzijde van zijn dagboek. En als vurigste wens: We hopen dat we gespaard blijven. Zo beginnen de oorlogservaringen van Roger Detavernier en zijn vrienden Gilbert Creytens en Raphaël Anseeuw met een klein beetje hoop, meteen het hoofdthema van Detaverniers theatervoorstelling. “Het is duidelijk dat mijn vader naar Kiel vertrok met loden schoenen”, zegt Detavernier. “Ik heb niet de indruk dat hij ook maar vermoedde wat hem daar te wachten stond. Omdat zijn vrienden allebei schilders waren, liet hij zich in Kiel ook voor schilder doorgaan. Zo bleven ze samen en moesten ze onder meer duikboten schilderen.”

Oorlogje spelen

“Ik heb mijn theatervoorstelling opgebouwd rond drie data”, legt Detavernier uit. “Het verplicht vertrek van de drie vrienden op 13 januari 1943, de zware bombardementen op Kiel op 14 mei en hun terugkeer naar huis op 18 februari 1944. Maar de dagboeken zelf boden onvoldoende spanningskracht voor een avondvullende voorstelling. Dus heb ik er mijn eigen ervaringen als milicien aan toegevoegd, alsof ik in die tijd zou geleefd hebben. Met de hamvraag: hoe zou ik toen gereageerd hebben? Daarmee wordt het hele thema opengetrokken tot de dag van vandaag. Want laten we wel wezen: oorlog is nog altijd alomtegenwoordig. Kijk naar Oekraïne, kijk naar Gaza. We betogen wel graag van Nooit meer oorlog. Maar het lukt ons niet, hé. Sommige regimes lijken het zelfs leuk te vinden, om oorlogje te spelen. En het voetvolk moet volgen. De nazi’s viseerden de asocialen, de zigeuners, de politieke gevangenen, de holebi’s, de joden… Dan kun je je toch in heel wat landen de vraag stellen: hebben die het vandaag zoveel beter?”

Nadenken

Wat ‘hoop’ je dat de toeschouwers van het stuk meenemen? “Dat ze zich niet bedrogen voelen en eens nadenken over oorlog en vrede”, reageert Detavernier. “Mijn waarheid is niet dé absolute waarheid, maar ik kom als theatermaker al elf jaar met heel veel weg. Af en toe mag je wel eens toestanden en mensen met de vinger wijzen, vind ik. Toch?”