Stefan Vancraeynest, cultuurpaus in Kortrijk: “Ik ben gepokt en gemazeld in het theater”

Artistieke duizendpoot Stefan Vancraeynest denkt op zijn 74ste nog lang niet aan uitbollen. De Kortrijkse schrijver, regisseur en acteur heeft al een indrukwekkend traject afgelegd. Hij werkte jarenlang als onderwijzer, maakte programma’s voor de VRT, schreef verschillende monologen en theaterteksten, is vaste schrijver en regisseur voor het solotheater van Bart Cafmeyer en had vorig jaar zijn eerste hoofdrol in de film ‘Rotten Fruit’ beet.

De rode draad in het leven van Stefan is cultuur. “Ik kan eigenlijk ook maar dat (lacht). Ik ben er deels in opgeleid, maar ook in gepokt en gemazeld.” Hij heeft altijd toneel gespeeld, geschreven en geregisseerd. Stefan is nauw betrokken bij Studio Zwevegems Teater. Hij heeft voor hen een vijftiental stukken geschreven en verschillende prijzen gewonnen. Daarnaast is hij lange tijd voorzitter geweest van de Koninklijke Commissie van Toezicht op het Landjuweel.

“Op mijn achtste ben ik echt verliefd geworden op theater. Ik mocht toen voor het eerst zelf op de planken staan in het jaarlijks schooltheater met de productie ‘De Kleine Wever Johannes’ en ben er nooit meer afgekomen (lacht). Ik speel nog als ze me ergens nodig hebben, maar eigenlijk is schrijven wat ik het liefste doe.”

Het was voor Stefan evident dat hij tijdens zijn studies koos voor een taalkundige en culturele richting. Daar lag zijn interesse en die van zijn vader ook. “Boeken, boeken, boeken, ik heb dat met de paplepel binnengekregen en vanuit die lectuur is vermoedelijk ook mijn interesse ontstaan voor het literaire en als gevolg daarvan het zelf willen schrijven”, vertelt Stefan.

Toen hij in 1990 slaagde voor zijn examen cultuurfunctionaris bij stad Kortrijk maakte hij van cultuur ook zijn loopbaan en was hij lange tijd verantwoordelijk voor de invulling van de Tacktoren (huidige Budatoren). Op Radio 2 West-Vlaanderen werkte Stefan wekelijks mee aan het legendarisch satirisch programma ‘Radio Erekederie’ tussen 1993 en 1995.

Heropbouw

Tijdens de ziekte van zijn vrouw liet hij het cultuurleven even achter zich om les te geven aan het PTI. “Het was een beetje uit noodzaak. Cultuur is veeleisend, ik was veel en lange periodes weg. Onderwijs was iets comfortabeler voor ons allebei”, vertelt Stefan.

Na zijn pensioen heeft hij niet stilgezeten. De theaterauteur en -regisseur is in 2015 ridder geworden in de Orde van ’t Manneke uit de Mane (sinds 1965 worden jaarlijks enkele prominente West-Vlamingen tot Ridder of Jonkvrouw geslagen, red.). “Dat is eigenlijk een folkloristisch gezelschap, maar je moet wel literaire of culturele verdiensten hebben om daarin opgenomen te worden.”

De meest recente monoloog (’t Was Ol Weg) die hij voor Bart Cafmeyer schreef loopt nog steeds in verschillende theaterproductiehuizen. Het gaat over de heropbouw van de Westhoek na de Eerste Wereldoorlog. “Het is eerder een verhaal van hoop dan van oorlog. We hebben zanger en componist Kobe Sercu betrokken bij de productie. Hij weeft tussen het verhaal prachtige liederen van hoop en verlies. Het is een heel succesvol product geworden, intussen hebben we het al een keer of 40 gespeeld.”

Opzoekwerk

Voor Izegem en De Panne maakte hij cultuurwandelingen waarbij de bezoeker door de stad wandelt en er op verschillende locaties taferelen worden opgevoerd. “Dat vraagt, net zoals mijn theaterteksten, wel wat historisch opzoekingswerk, maar dat heb ik altijd graag gedaan. Ik kan die verhalen natuurlijk niet uit mijn duim zuigen. Dus start ik met het lezen van boeken die over de thematiek gaan. Zo verslind ik wel een boek per week”, gaat Stefan verder.

Binnenkort viert Pittem zijn bekendste inwoner, Ferdinand Verbiest. Ook daarvoor maakt Stefan een theaterwandeling. “Dat opzoekingswerk levert dan materie op van waaruit ik mijn teksten schrijf. Laten we zeggen dat het werk voor 80 procent historisch is, aangevuld met mijn fantasie. Zo heb ik bijvoorbeeld het hoofdpersonage een hond laten vinden, een Duitse herder, die alle verschillende historische anekdoten aan elkaar plakt.”

Grote familietafel

Stefan heeft twee kinderen uit zijn vorig huwelijk die zo blijkt zijn passies geërfd hebben. Annelies is programmator theater in De Spil in Roeselare en Simon is onderwijzer in Basisschool ’t Fort. Zijn zoon is getrouwd met Julie en ze hebben drie dochters.

Enkele jaren na het overlijden van zijn vrouw leerde hij Martine kennen met wie hij een huis kocht in Bissegem. Zij heeft vier kinderen die samen ook al voor wat kleinkinderen zorgden. “De tafel zit dus goed vol, maar zo heb ik het graag. Ze zijn allemaal heel welgekomen.”