Afgebladderde verflagen op een binnenmuur in ’t Spaans Tolhuis leggen ingekraste tekeningen en inscripties bloot in ’t Spaans Tolhuis, meer dan 300 jaar oude graffiti van soldaten uit de Spaanse Successieoorlog. “We ontdekten deze tekeningen toen de verf van deze muur afbladderde. We zijn intussen op zoek gegaan naar het hoe en waarom”, zeggen eigenaars Peter Velle en Joke Debever.
’t Spaans Tolhuis aan Plassendale, waarachter destijds een fort lag, kent een grote en interessante geschiedenis. Op zondag 14 januari 1691 vielen de Fransen, met zo’n 400 man en onder leiding van de befaamde musketier d’Artagnan, het fort aan met deelse vernietiging tot gevolg.
“Het werd pas helemaal grondig hersteld in 1698. Daarvoor werden rond het kerkhof van Oudenburg de bomen gerooid. En nu nog prijken in een houten balk in de nok van ons dak het mooie jaar 1698 en de initialen van de timmerman. Als aandenken aan de passage van d’Artagnan, musketier van de koning. Echt gebeurd”, vertelt Peter Velle.
“Na de Vrede van Rijswijk in 1697 volgde voor Plassendale een periode van relatieve rust, met bloeiende handel en passage van scheepvaartverkeer aan het tolhuis. Tot in 1701 de Spaanse Successieoorlog uitbreekt. En ook nu weer vonden de soldaten de weg naar Plassendale, het fort en ’t Spaans Tolhuis”, schetst Peter Velle. “En dan moeten die inscripties zijn aangebracht.”
Verwarrend
“Vaag is na een nog niet ontcijferd woord het jaartal 1706 te zien. Het opschrift Parisiens 1707-8 brengt verwarring. Er zijn vooralsnog geen bronnen te vinden die aantonen dat zich in 1707 Fransen in Plassendale zouden bevonden hebben. In juli 1706 werden ze immers uit Oostende verdreven en veroverden ze pas twee jaar later Plassendale opnieuw, in de nacht van 10 op 11 juli 1708.”
“Of vergiste een Parijse soldaat zich in een euforie of dronken bui van jaar en is de bij gekraste 8 een correctie? Of staat Parisiens in dit geval los van het ingekraste jaartal? Of werd spottend over Les Parisiens gegriffeld door Franssprekende staatse troepen? Of waren het Franse gevangenen? In elk geval tonen de jaartallen wel dat de graffiti zich met een grote waarschijnlijkheid situeert in het kader van de Spaanse Successieoorlog”, heeft Peter Velle al achterhaald.
Spotprent?
“Een vermoedelijk Franse haan kan door alle partijen aangebracht zijn. De staat van de tekening laat niet toe met zekerheid af te leiden of het trash-talk van de Fransen betreft – met een klein vogeltje voor de hanenpoten – of een spotprent met de Franse haan als onderwerp. Het motief van de Franse haan komt ook terug in de spotprent die gemaakt werd naar aanleiding van de evacuatie door de Fransen van Brugge en Plassendale.”
“De 18de-eeuwse inscripties in ‘t Spaans Tolhuis worden zoveel als mogelijk bewaard. De nauwkeurige registratie zorgt er alvast voor dat ze voor eeuwig goed gedocumenteerd zijn”, verzekert de eigenaar.
“Deze vondst is de bevestiging dat hier meer dan 300 jaar geleden soldaten gelegerd waren. Dit is de eerste tastbare aanwezigheid, een puzzelstukje in het verhaal van dit tolhuis.”
Intussen kijken Peter en Joke uit naar de heropening op 2 april van hun zaak, die ze in 2017 kochten. “We houden ons vast aan de formule in de tuin, met een hapje en een drankje. Natuurlijk blijven we verbonden met het water via activiteiten als het suppen met Amanzie en kajakvaren. Ideaal voor teambuildings. Dat kan trouwens ook in de winter. Een kajak huren voor een halve dag kost 30 euro. “
“erder voorzien we twee nocturnes, samen met het museumschip Tordino en met een barbecue, worden in samenwerking met Fien Trybou van Doow-Wop weer zangsessies georganiseerd en kijken we uit naar leuke activiteiten met de kinderen.”
Nog meer restaureren
“Dit voorjaar wordt de restauratie van het kleine monument verdergezet. Straks wordt de voorgevel onder handen genomen. Links wordt een kleine keuken en toiletruimte aangebouwd. Verder staat het restaureren van de zolder ook vooraan op onze agenda. Daar willen we optredens en voordrachten organiseren voor een klein publiek.”
“Of we een idee hebben wanneer al het werk hier zal voltooid zijn? Wie begint te restaureren, weet altijd wanneer hij begint maar nooit wanneer het eindigt”, lacht Peter Velle.
(LI)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
