Een dagboek, een foto, een medaille… het In Flanders Fields Museum krijgt heel het jaar door schenkingen van over heel de wereld, maar een schilderij uit de handen van een Brit blijkt wel heel bijzonder.
“Om verschillende redenen”, aldus wetenschappelijk medewerker Dominiek Dendooven. “Het gaat om een vorm van mecenaat: James Gordon-Cumming kocht dit werk enkele maanden geleden op een veiling in het Verenigd Koninkrijk. En hij deed dit speciaal voor het museum, dat zo een eerste kunstwerk in bezit krijgt van Fortunino Matania. De Italiaan leefde van 1881 tot 1963, en was een van belangrijkste en succesrijkste illustratoren tijdens de Eerste Wereldoorlog.”
“Zijn heroïsche tekeningen in academische en realistische stijl spraken een breed publiek aan. Matania trok meerdere keren naar het front, onder meer naar Ieper, om er zijn impressies vast te leggen. Meerdere van zijn werken kregen een iconische status, zoals The Green Howards at the Kruiseecke Crossroads en Goodbye, old man, waarop een Britse militair afscheid neemt van zijn stervend paard.”
Eerste oorlogstoeristen
Matania bleek een gewilde perstekenaar. “Hij illustreerde precies een foto, die hij nadien overschilderde”, zegt Dimitry Soenen, Iepers schepen voor musea (N-VA). “Zo werd het contrast tussen zwart, wit en grijstinten meer zichtbaar in de krant. Men ging zo te werk omdat de persfotografie toen nog in zijn kinderschoenen stond.”
De titel van het geschonken schilderij luidt ‘A field of great sorrow and of greater glory: The battle ground of Ypres’. Het meet 37,5 op 54 cm en verscheen ook in de pers op 20 september 1919 in het voormalig Brits geïllustreerd blad The Sphere. “Het is een getuigenis van onmiddellijk na de oorlog”, aldus Soenen. “Vanop de Ieperse Grote Markt zijn de ruïnes van de Lakenhallen en kathedraal te zien. Een groep welgestelde Britse ‘pelgrims’ – vier jonge dames en twee oudere mannen – worden op de markt begeleid door een Britse officier, die hen iets aanwijst. De dames zijn vermoedelijk oorlogsweduwes. Een van hen is duidelijk aan het zoeken naar souvenirs in het puin. Dit zijn de eerste oorlogstoeristen in Ieper.”
Heel bijzonder
“Het is heel bijzonder dat het museum van een dergelijke vorm van genereus mecenaat kan genieten. We wilden met het museum eerst zelf bieden op de veiling, maar die man wou het kopen met de expliciete bedoeling om het aan het museum te schenken. Daar zijn we heel blij mee. In 2023 hebben we een nieuwe tijdelijke tentoonstelling over de omvorming van het oorlogslandschap naar een toeristisch landschap. Daarin zou het heel goed passen. Als het daar niet tot zijn recht zou komen, krijgt het een plekje in de permanente tentoonstelling”, besluit Soenen.
(TP)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
