In het Londens veilinghuis Christie’s vindt deze week een veiling plaats van enkele waardevolle boeken en manuscripten. Eén daarvan is een zeldzaam werk van Ferdinand Verbiest, de Pittemse pater die in 1658 vertrok naar China om er zielen te winnen voor de katholieke kerk. Door een gelukkige samenloop van omstandigheden schopt hij het daar tot rechterhand van de Chinese keizer, iets wat hem 400 jaar later nog altijd internationale bekendheid oplevert.
Ferdinand Verbiest werd op 9 oktober 1623 geboren in Pittem als zoon van een rijke en invloedrijke baljuw, de rechtstreekse vertegenwoordiger van de koning. Al van jongs af aan maakt Verbiest duidelijk dat hij de wijde wereld in wil trekken, dus wordt hij jezuïet om te kunnen studeren in Sevilla en in Rome. Dat was voor hem echter niet genoeg. En na enkele mislukte pogingen om vanuit Spanje uitgezonden te worden als missionaris naar Amerika, belandde hij in 1658 uiteindelijk in China.
Doodstraf vermeden
Na een turbulente reis werd hij al snel naar de hoofdstad geroepen, waar hij de rechterhand werd van de Duitse pater Johan Schall, die aan het hoofd staat van het keizerlijke observatorium. Jammer genoeg voor Verbiest was zijn timing niet ideaal, want een jaar later stierf keizer Shunzhi, die Schall had aangesteld. Omdat zijn zoon en opvolger Kangxi op dat moment nog maar 7 jaar oud is, werd de leiding van het keizerrijk overgenomen door vier regenten, die in de westerlingen een bedreiging zien en Schall en Verbiest veroordelen tot de doodstraf.
“De Chinezen waren echter enorm bijgelovig. En toen het land plots geteisterd werd door een zonsverduistering, een aardbeving, de verschijning van een meteoor en een grote brand, krijgen beide paters uitstel van executie”, vertelt Heidi Lievrouw (CD&V), schepen van Cultuur in Pittem. “Wanneer Kangxi op zijn 16e aan de macht komt, laat hij een wedstrijd instellen tussen Verbiest en het toenmalige hoofd van het keizerlijke observatorium. Aan de hand van zijn westerse berekeningen wint Verbiest met voorsprong van zijn Chinese concurrent, waarna hij meteen in ere wordt hersteld.”
Uniek werk
Als nieuwe rechterhand van keizer Kangxi liet Verbiest onder meer het keizerlijk observatorium verbouwen en ontwikkelde hij zes nieuwe grote instrumenten, die tot op de dag van vandaag nog steeds op het observatorium te vinden zijn. Nu, 400 jaar na de geboorte van de Pittemse pater, staan in het Londense veilinghuis Christie’s een uniek werk van Verbiest ter veiling, dat de originele tekeningen bevat van het nieuwe keizerlijk observatorium en van de verschillende wetenschappelijke instrumenten die door Verbiest werden ontworpen.
De waarde van het werk wordt geschat op 250.000 tot 350.000 pond, goed voor een bedrag van maar liefst 400.000 euro. “De reden dat het werk zo duur is, is omdat het werkelijk uniek is in zijn soort”, zegt Lievrouw. “Het bevat talloze tekeningen van de hand van Verbiest, niet alleen van de instrumenten zelf, maar ook van hoe ze gemaakt en gebruikt werden. Bovendien werd alles gedrukt op een speciaal Chinees papier en is het volledig onbeschadigd. Er bestaan in totaal nog 44 andere exemplaren van het werk, maar die zijn allemaal in handen van overheidsinstellingen, onvolledig of beschadigd.”
Chinese vrijwilliger?
“Natuurlijk zouden we als gemeente Pittem heel graag in het bezit komen van dit werk, maar als gemeente kunnen we onmogelijk het budget vrijmaken om dit werk zelf aan te schaffen. Tenzij er zich een Chinese vrijwilliger aanbiedt die het werk wil aankopen en tot onze beschikking wil stellen, zullen we de veiling dus helaas moeten laten voorbijgaan”, besluit de schepen. (CS)
Wie zich geroepen voelt, kan een bod uitbrengen op het werk via www.christies.com.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
