Frederik en dochter Helena gidsen in en rond kunstatelier Kerat te Wervik: “Hij leeft verder in schoonheid”

De gerestaureerde hoeve uit de 19e eeuw die de Wervikse ingenieur-architect Lucien Cnockaert, de bezieler van het zwembadgebouw, omvormde tot zijn paradijs, is een verborgen parel in Wervik. Cnockaert stierf vorig jaar in februari, maar zijn zoon Frederik en kleindochter Helena organiseren rondleidingen op het domein en in het kunstatelier van Frederik.

Lucien Cnockaert was een visionair architect uit onze regio. Hij was burgerlijk ingenieur-architect en schaarde zich achter een aantal projecten die echte landmarks werden in het Zuid-West-Vlaamse landschap. Hij is een van de pioniers in de stroming van het Vlaams brutalisme in de jaren 70. Het brutalisme is ontstaan vanuit het modernisme en wordt gekenmerkt door vaak grote blokachtige structuren van ruw onafgewerkt gewapend beton of metselwerk. De zwembadgebouwen van zowel Wervik als Komen (Henegouwen) zijn bekende werken van Cnockaert.

Paradijselijk

Maar zijn meest imposante werk moet toch wel zijn woonplek in de Hoogweg 40 en 42 in Wervik zijn. Toen Cnockaert met pensioen ging, stortte hij zich volledig op het uitwerken van een uniek paradijs. Het resultaat is een gerestaureerde hoeve op een domein van 1,5 hectare met een grote vijver met bronzen beelden, arduinen kolommen, een tuinkamer, bijzondere plantensoorten en een imposante keramiekzaal.

Elk hoekje en kantje op dit domein heeft wel een ‘follietje’ van Lucien Cnockaert met een curieus verhaal eraan verbonden. In een eclectische stijl, waarin zowel Oosterse als Romeinse elementen verwerkt zijn, bouwde de architect-ingenieur een domein uit dat duidelijk voor de eeuwigheid gemaakt werd.

Op 13 februari 2022 stierf hij, maar zijn domein was al voorzien op een eeuwig leven. Op een van de laatste tegels die hij aanbracht in de keramiekzaal, de kers op de taart, valt het volgende te lezen: “Wanneer gij zwijgt, zullen de stenen spreken in uw plaats.” Zijn zoon Frederik analyseert: “Ik denk dat het idee daarachter is dat mijn vader verder leeft in zijn nalatenschap, zijn schoonheid.”

“Mijn vader was obsessief bezig met architectuur en keramiek.”

“Mijn vader was obsessief bezig met architectuur en keramiek. Dat was eigenlijk al lang voor zijn pensioen. Mijn moeder en ook ikzelf hebben veel tegeltjes voor hem mogen beschilderen (lacht). Wij, mijn moeder en zijn drie kinderen, zijn allemaal verwerkt in de geschilderde keramiek. Ook mijn dochter Helena is als klein kind afgebeeld op een fiets. Het was zijn droom om zijn kinderen en kleinkinderen te kunnen laten opgroeien op dit prachtige domein.”

“Hij schilderde zijn vrouw met de hoorn der overvloed en zichzelf met passer en schietlood in de bloei van het leven, met de rug naar de zevende hemel als een berg in een mistige toekomst, waarin zij ooit hoopten opgenomen te worden. Vooraan het huis staat hij trouwens afgebeeld met de architect Vitruvius, volgens hem de bakermat van de bouwkunst. Mij beeldde hij al discussiërend met de cynische filosoof Diogenes van Sinope af. Hij had een grote interesse in de Grieken en Romeinen.”

Palladio

Frederik Cnockaert staat daarnaast ook afgebeeld als schilder en restaurateur. Hij is kunstrestaurateur van beroep en organiseert daarnaast rondleidingen in zijn atelier en het domein. Ook zijn dochter Helena Cnockaert, eveneens kunstenaar, neemt af en toe de rondleidingen voor haar rekening. Ze heeft een atelier in een gebouw gebaseerd op de Italiaanse Palladio, dat een etappe geworden is in de rondleiding. “Ik doe soms het eerste deel deel van de rondleidingen in plaats van mijn vader,” legt Helena uit.

Lucien Cnockaert kocht het domein met hoeve in de jaren zestig, nadat hij eerder zijn atelier had in de Menensesteenweg. Toen was er nog geen industriezone, die kwam pas in het begin van de jaren zeventig.