Open Monumentendag trekt naar de Oostendse zeedijk

Open Monumentendag, dat is met een gids een monument bezoeken dat anders niet toegankelijk is, toch? Niet in Oostende, waar ze het al een paar jaar helemaal anders doen. Hier staan tijdens Open Monumentendag de belangrijke historische ‘assen’ van Oostende in de kijker. Eerder waren dat de Koninginnelaan, de Leopold II-laan… Dit jaar staat de zeedijk in de kijker. Opvallend is dat er ook veel aandacht wordt besteed aan de toekomst en met name aan de klimaatproblematiek.

Op zondag 8 september vindt in heel Vlaanderen opnieuw Open Monumentendag plaats. Het is het grootste culturele eendagsevenement in Vlaanderen en de hoogtijdag van het onroerend erfgoed. In Oostende organiseert de dienst cultuur al jaren de activiteiten op deze dag. Het is de vijfde keer dat er wordt afgestapt van de traditionele monumenten zoals in andere steden en gemeenten.

Oosteroever

“We focussen al een aantal jaar op de historische assen van Oostende”, vertelt bevoegd schepen Bart Plasschaert (CD&V).

“Zo hadden we in het verleden al de Leopold II-laan, de Ramblas op het Hazegras, de Koninginnelaan… Dit jaar zetten we de zeedijk in de kijker. Het zal trouwens het voorlaatste jaar zijn dat we zoiets kunnen doen. Volgend jaar trekken we nog naar de Oosteroever en is het de beurt aan de Eduard Moreauxlaan. Er zijn natuurlijk wel nog genoeg lange straten in Oostende, maar het is echt de bedoeling om op historische assen te focussen. Na de Eduard Moreauxlaan moeten we dus op zoek naar een ander concept. Wat dat zal zijn, weten we nog niet. Wat wel vaststaat, is dat het sowieso weer iets bijzonder zal zijn.”

We hebben niet alleen aandacht voor het verleden, maar ook voor de toekomst

Het concept wordt bijzonder goed gesmaakt door de bezoekers. “Hoeveel mensen we op zo’n dag mogen verwelkomen is moeilijk in te schatten, doordat veel activiteiten buiten plaatsvinden”, zegt Virginie Michils van de cultuurdienst. “Maar je merkt wel dat zo’n dag veel volk op de been brengt. Ik zou dus zeker spreken van een paar duizend bezoekers.”

Gezinnen

“We hebben al een paar keer pech gehad met het weer”, vult schepen Bart Plasschaert aan. “Vorig jaar, op de Ramblas aan het Hazegras, hebben we de Open Monumentendag in elk geval positief geëvalueerd. We worden voor onze aanpak ook geprezen en vernoemd. Wat je vaak merkt als het over erfgoed gaat, is dat het publiek uit gepensioneerden bestaat. Tijdens onze Open Monumentendag komen er ook veel gezinnen met kinderen langs.”

Dit jaar staat dus de zeedijk van het Kursaal tot aan de Wellington Hippodroom in de kijker op zondag 8 september. “We werken op twee niveaus: in de eerste plaats mikken we op de beleving op de zeedijk zelf. Er is heel wat te doen voor kinderen en gezinnen. Maar we willen niet dat het zomaar een kermis is, we willen ook dat de mensen nadenken. Het gaat niet enkel over het verleden, maar ook over de toekomst”, klinkt het. “Het tweede niveau is de uitdieping, met lezingen en gidsbeurten.”

Skybike

Er worden drie thema’s aangesneden: eerst en vooral de gevolgen van de klimaatverandering en de stijging van de zeespiegel. Wat zal dit voor gevolgen hebben voor onze kuststad? “Je kan dit op een ludieke manier aan den lijve ondervinden”, vertelt Virginie Michils. “We maakten al een aantal keer gebruik van de Skywatch. Dat vervangen we dit jaar door een Skybike.” Daarmee kan je met vier tegelijk tot zestig meter in de hoogte fietsen. “We stellen hierbij ook de nodige vragen”, zegt Bart Plasschaert. “Wat kunnen we hiertegen doen? Elk jaar het strand met zeventig centimeter ophogen? Alles laten verduinen? En wat met het patrimonium?”

Verder komt er op de zeedijk een biechtstoel waar je je klimaatzonden kan opbiechten, zijn er haiku’s in de Japanse Tuin, kunnen kinderen een opleiding klimaatactivist volgen… Spuitbusartiest Siegfried Vynck maakt ter hoogte van het Sportstrand een installatie met afgedankte gebruiksvoorwerpen. Wie dat wil, kan er een boodschap van hoop op noteren. In KAAP/Vrijstaat O. kunnen kinderen op de ramen tekenen hoe het strand er zou uitzien als de zeespiegel stijgt. Tussen de IJzerstraat en de Kemmelbergstraat staat er een bijzondere escape room, speciaal ontwikkeld voor Open Monumentendag. En er staan nog tal van activiteiten op de planning.

“Een tweede thema is de cultuuringrepen in het kustlandschap. Hoe verhielden deze menselijke ingrepen in het landschap zich tegenover de natuurkrachten in de kustvlakte? Oostende heeft altijd de interactie met de natuurelementen behouden. Het maakt Oostende als zeestad tot de plek die het vandaag is. De bezoekers kunnen een boottocht met gids maken. Een unieke kans om de kust en Oostende vanuit zee te bekijken”, zegt Virginie Michils. “Tot slot staan we ook stil bij de houding en de ervaring van de inwoner van en met de zee en de stad.”

Bevrijding

Maar Open Monumentendag is natuurlijk meer dan alleen beleving. Er zijn heel wat geleide wandelingen en bezoeken die te maken hebben met het thema van dit jaar. “Zo kan je de Venetiaanse Gaanderijen bezoeken voor een exclusieve blik achter de schermen. De traphal, die anders niet te betreden is, is magnifiek. Je kan die dag ook op het dak gaan.”

Naast alle activiteiten op en rond de zeedijk wordt ook van alles georganieerd in Mu.ZEE, het Stadsmuseum en domein Raversyde. Tijdens Open Monumentendag staat ook de tentoonstelling onder de Nieuwe Gaanderijen in de kijker. “Op 8 september is het 75 jaar geleden dat Oostende bevrijd werd”, licht Virginie Michils toe. “Op zich heeft het niets te maken met het thema, maar het leek logisch om dit ook te betrekken. De tentoonstelling toont 27 beelden uit diverse archieven van de verwoesting, de opbouw en de bevrijding door het Canadese leger.”