Dit weekend begint in het kader van Open Monumentendag een fototentoonstelling met als thema ‘De Leie ten zuiden Deinze & Veerpont en scheepswerf Cyriel De Smet’. Luc Levrau, André Goeminne en Frits De Waele van Cultuur Machelen schreven een boek over de belangrijke rol die de Leie speelde voor de streek en voor Cyriel De Smet.
De titel ‘De Leie ten zuiden Deinze & Veerpont en scheepswerf Cyriel De Smet’ omvat enorm veel geschiedenis voor Zulte en de omliggende Leiestreek. “We bespreken de Leie als transportweg”, verduidelijkt Luc Levrau. “De rivier was de autostrade van vroeger. De eerste rechte steenweg tussen Kortrijk en Gent is dit jaar ‘nog maar’ 300 jaar oud. Voordien ging alle transport over de Leie met kleine zeilbootjes. Als er geen wind was, werden deze letterlijk met mankracht voortgetrokken langs jaagpaden naast de Leie. Later werd dit paardenkracht en nog later een stoomschip dat meerdere zeilbootjes voortrok voordat gemotoriseerde boten echt doorbraken.”
“Bovendien overstroomde de Leie elke winter, het water kwam tot aan Hof te Boelaeke in de Boelaekendreef. Om in de winter de rivier over te kunnen steken, waren er veerponten. Tussen Gent en Kortrijk was er vroeger maar één brug: de Tolpoortbrug in Deinze. Daarom hadden we in Machelen en Zulte twee veren en één in Olsene. Deze waren officieel erkend door de overheid en overzetten was gratis voor de Zultenaren”, weet hij.
Vaart met koningin
Cyriel De Smet was veerman in Gottem, de laatste afstammeling van een familie van veermannen in herberg Den Overzet in Gottem. “Naast zijn werk als veerman was Cyriel ook zeiljachtbouwer. In het interbellum bouwde hij de kleine scheepswerf van zijn vader verder uit en maakte met zijn ambacht naam tot in de hoogste kringen. Cyriel bouwde een zeilboot voor de voorzitter van de zeiljachtclub van Gent. Een bekend zeiljacht van Cyriels hand was De Waterhoen. Op 1 juni 1931 maakte deze een rondvaart op de Leie met aan boord onder andere Gaston Martens, Stijn Streuvels en koningin Elisabeth. Cyriel zelf was stuurman van dienst”, aldus Luc. “Een ander zeiljacht van zijn hand, De Anemone, werd in 2017 opgenomen in de inventaris van het Agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse Overheid. Na de oorlog was Cyriel werkloos, zijn beide beroepen waren ingehaald door de technologische vooruitgang. In 1959 verhuisde hij naar Machelen waar hij in 1969 stierf.”
Handboor
“Ik vind het ambachtelijke van heel het verhaal het mooiste,” vertelt Luc. “Alles werd gemaakt uit hout, met schragen, touwen en handkracht. Cyriel boorde 3.000 gaatjes met een handboor. Veel boten die hij heeft gemaakt zijn kunstwerken op zich en erg gegeerd in de wereld van de oldtimerzeilboten.”
“Voor de tentoonstelling in de tuin van het Roger Raveelmuseum hebben we negen grote banners gemaakt met foto’s en uitleg over de Leie en Cyriel De Smet. Op zondag is er tussen 10 en 12 uur de boekvoorstelling in de Gulden Poort. Normaal verwachten we meer dan 300 mensen, nu mogen er slechts 70 tegelijk binnen. De banners blijven nog anderhalve maand staan en we gaan met een uitgebreidere tentoonstelling met 20 plakkaten nog naar Baasrode, Deinze, Blankenberge en Gent.”
Het volgende project van Cultuur Machelen staat al in de stijgers. Dat zal draaien rond het oude kerkhof rond de kerk van Machelen. We zijn op zoek naar de verhalen van de mensen die er begraven liggen”, roept Luc op.
(JF)
Open Monumentendag
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier