Oud-schepen Frans Lignel heeft sinds zijn pensioen zijn kostbare tijd geïnvesteerd in het schrijven van een boek. Het historisch naslagwerk over net geen 1.000 jaar geschiedenis van zijn Vlamertinge vergde tijd, geduld en misschien ook een tikkeltje geluk bij het vinden van de juiste bronnen.
Frans Lignel (74) woont al zijn hele leven in Vlamertinge en is gehuwd met Anne-Mie Platteau. “Mijn vader was gemeentesecretaris in Vlamertinge tussen 1936 en 1976 en mijn schoonvader Georges Platteau de laatste burgemeester van Vlamertinge van 1970 tot 1976”, vertelt Frans, die zelf lange tijd dorpsbibliothecaris was. “Tot 1989. Toen werd ik gevraagd om op de lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen te staan. Samen met Luc Dehaene, ook een Vlamertingenaar, werden we meteen tot schepen verkozen. Beroepshalve verminderde ik mijn opdracht als leraar in het VTI naar het minimum. Tot 2012 zou ik telkens herkozen worden en mocht die jaren voor cultuur en financiën verantwoordelijkheid dragen. In 2012 maakte ik plaats voor de jongere generatie. Het sociale leven in mijn stad ligt me na aan het hart en zo lang mijn gezondheid het toelaat wil ik me als een van de ‘oude wijzen’ dienstbaar maken.”
Verbrande documenten
De beschikbare tijd besteedt Frans nu vooral aan de heemkring Flambertus en hij is ook al meer dan 40 jaar penningmeester van de kerkfabriek Sint-Vedastus. “De heemkring bestaat al meer dan 30 jaar. Vele jaren gaven we drie tijdschriften per jaar uit over het reilen en zeilen van ons dorp doorheen de eeuwen. In 2019 gaf onze kring haar eerste boek uit: ‘Een eeuw herdenken in Vlamertinge’. Daarin keken we vooral naar hoe een kleine gemeenschap zoals Vlamertinge twee wereldoorlogen had verwerkt. Ik ben als jonge snaak dikwijls in het gemeentelijk archief van ons dorp gaan grasduinen. Vooral de voorwerpen van de omgekomen piloten uit de Tweede Wereldoorlog maakten diepe indruk op mij. Ook de vele half verbrande documenten die de uitslaande brand van 1 januari 1922 overleefden bekeek ik als waren het sacrale voorwerpen. Toen ik tijdens mijn schepenambt inspanningen deed om het Iepers stadsarchief nieuw leven in te blazen, ontmoette ik alle belangrijke personen die met archief te maken hadden.”
Documenten die onze voorouders schreven, heb ik vertaald naar onze tijd
Zo ontdekte Frans dankzij de Brugse rijksarchivaris Michel Nuyttens het ‘Inventaris van het familiearchief de Coullemont en aanverwante families (15de-19de eeuw)’. “Dit familiearchief werd gedeponeerd in 1942, maar het duurde tot 2003 vooraleer het via deze inventaris toegankelijk werd. Dit is de spreekwoordelijke grot van Alibaba, want er zitten tientallen documenten in over Vlamertingse families die nog nooit uitgegeven werden. Ik ben vele keren naar Brugge geweest om er de meeste documenten met mijn digitale camera te fotograferen. Thuis op mijn computer kon ik dan urenlang deze teksten transcriberen en bestuderen. Ik herschreef de basistekst en bleef maar herschrijven, want ik vond altijd nieuwe zaken waardoor de rode draad van het verhaal aangepast moest worden. Tot mijn vrienden zeiden dat ik daarmee moest ophouden. Een historische studie kent nooit één waarheid en een einddatum.”
Feodaliteit
Natuurlijk willen we weten waarom het historisch naslagwerk dan net die periode 800-1796 omhelst, net geen 1.000 jaar? “De meeste buitenparochies in de Westhoek ontstaan ongeveer tijdens wat men de Karolingische periode noemt, de achtste tot de tiende eeuw. Elverdinge en Vlamertinge maakten deel uit van de casselrij Veurne, terwijl de rest van het huidige Ieper in de casselrij Ieper lag. Twee derde van Vlamertinge was Casselrij Veurne en een derde casselrij Ieper. De parochie Sint-Vedastus was dan weer wel één geheel, want parochiegrenzen hielden geen rekening met het bestuurlijke territorium. Vlamertinge en Wintershove zijn Frankische namen. Door een charter uit 1066 komen we aan een document waar de naam van ons dorp voor het eerst geschreven staat. Op datzelfde document lezen we ook de namen Elverdinge, Ieper … De leenroerigheid en feodaliteit hebben diepgaand het leven van onze voorouders getekend. Vanaf het ontstaan van het dorp tot 1796 kunnen we er niet omheen. Het werd uiteindelijk afgeschaft door de Fransen die onze streek toen bezet hielden.”
“Ik geef in het boek een groot aantal documenten die onze voorouders ooit schreven, maar heb ze vertaald naar onze tijd. Steeds met het gevoel dat de oorspronkelijke schrijvers in mijn studeerkamer over mijn schouder mee volgden.”
En wat heeft Frans bijgeleerd over die periode? “Dat feodaliteit niet eenvoudig te begrijpen is. De geschiedenis van een dorp bestuderen is als een enorme puzzel aanvullen. Ik ben blij als ik een pak nieuwe puzzelstukjes heb kunnen plaatsen, maar er zijn nog heel wat witte vlekken. Geschiedenis gaat ook niet over één waarheid. Dat leerde ik van professionele historici, die zelden met een eensluidend antwoord kwamen. Iedereen gebruikt zijn eigen penselen en kleuren.”
Het boek verschijnt begin december. De voorintekenprijs bedraagt 29,50 euro, vanaf 1 december betaal je 35,50 euro.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
