Jacky Van Maele pakt uit met fotoboek over De Haan: “Was het vroeger beter? Dat laat ik over aan de lezer”

In ‘De Haan vroeger en nu – een reis door de tijd’ legt postkaartenverzamelaar Jacky Van Maele 115 oude afbeeldingen naast foto’s van nu, genomen op exact dezelfde locatie maar dan zeventig, honderd of honderdtwintig jaar later. “Oordelen doe ik niet. Dat laat ik over aan de lezer.”

Jacky Van Maele (60) is van opleiding bouwkundig tekenaar. “Al op mijn vijftiende maakte ik pentekeningen en aquarellen van verdwenen monumenten en landschappen in De Haan: de oude statie en de stoomtram, ’t casino, de molens die ooit her en der het polderlandschap kleurden… Later stond ik met mijn tekeningen op Trammelant, het jaarlijks belle-époquefeest in De Haan”, vertelt hij.

Jacky groeide op in de Molendreef, in de jaren twintig een van de eerste buurten die verkaveld werden in De Haan. Een jaar of negen was hij, toen hij oude postkaarten begon te verzamelen. “Mijn vader verzamelde ook, boeken over de Tweede Wereldoorlog vooral. Hij was geabonneerd op het tijdschrift ‘’40-’45 toen en nu’, dat de inspiratie leverde voor mijn fotoboek.”

Oorlogstoerisme

Jacky neemt de lezer/kijker erin mee op een reis door de tijd: De Haan tijdens de belle époque, De Haan in het interbellum en in de jaren na de oorlog… “In de belle époque zag je de eerste vliegtuigen op postkaartjes, in het interbellum nam het ‘oorlogstoerisme’ een hoge vlucht: mensen kwamen zich aan de kust vergapen aan de bunkers en vernielde villa’s. In de jaren vijftig en zestig bloeide het toerisme weer op en kregen we de eerste postkaarten in kleur”, aldus Jacky. Hij geeft in zijn boek ook tips voor collectioneurs: hoe herken je authentieke postkaarten? Hoe bewaar je ze best? “Oude postkaarten van De Haan gaan veel geld op het internet”, klinkt het.

Jacky trok er ook zelf op uit met zijn camera, op zoek naar de idyllische plekjes van zijn postkaarten. “Dat leverde soms verrassende resultaten op, en ook leuke ontmoetingen: af en toe moest ik bij mensen aanbellen. Vaak ging er eerst een hele zoektocht aan vooraf om de exacte locatie terug te vinden”, vertelt hij.

Oordelen doet de auteur niet. “Ik zeg nergens: kijk eens hoe mooi De Haan vroeger was. Een bewuste keuze – ik wou niemand tegen de borst stuiten. Maar mijn boek is ook geen historisch naslagwerk; ik vertel erin niet de geschiedenis van De Haan. Of toch niet in woorden. Ik laat het dan ook liever aan de lezers over om de gelijkenissen of verschillen met vroeger te ontdekken, en daarover zelf te oordelen. Want wat de een mooi vindt, zal een ander misschien lelijk vinden”, oppert Jacky.

Er is in De Haan gelukkig ook nog veel intact gebleven. “Dat oude gebouwen soms verdwijnen, is op zich ook niet zo raar natuurlijk. En ik vind die nieuwe gebouwen ook lang niet altijd lelijk. Alleen is het tegenwoordig wel vaak een verhaal van ‘redden wat er te redden valt’. Er was vroeger ook veel meer open ruimte in De Haan – pas in de jaren zeventig is de bouwwoede aan de kust echt losgebarsten. En je ziet op die oude postkaarten bijna geen auto’s op straat. Toen ik mijn foto’s van nu ging maken, stonden er vaak auto’s in de weg.”

Het lag al even op onze lippen: met zijn snor en krullend haar lijkt Jacky sprekend op die ene inwoner met wereldfaam. “Oké, ik lijk wat op Einstein”, grijnst hij. “Er gaat geen week voorbij zonder dat iemand mij daarop wijst.”

Familie van Einstein?

Een ‘vroeger en nu’ voor Villa Savoyarde, de plek waar het beroemde genie in ’33 een paar maanden verbleef, kon dan ook niet ontbreken. Jacky poseert er in dezelfde kleren als Einstein destijds. “Terwijl ik daar bezig was, kwam er plots een oud vrouwtje naar buiten die naast de Savoyarde woonde: of ik misschien familie was van Einstein? Ze had nog vage herinneringen aan hem.”

Ook een opmerkelijk tweeluik, is het zicht vanuit het verdwenen Casino aan de Potinière, op de plek waar nu Hotel Astoria staat. “Die twee gietijzeren vazen staan nog altijd op dezelfde plaats als toen”, toont Jacky.

Als toemaatje staan er ook nog twee wandelroutes in het boek: eentje langs de overgebleven gebouwen uit de belle époque en eentje langs nog bestaande sites van de Tweede Wereldoorlog.

Voor Jacky is het boek een soort levenswerk. “Ik verzamel al postkaarten sinds mijn kindertijd en dus is het wel fijn om er nu eens mee naar buiten te komen. Meer dan vierduizend heb ik er in de loop der jaren verzameld, slechts een klein percentage haalde het boek. Wat ik daarmee hoop te bereiken? Ik wil er in de eerste plaats verwondering mee wekken, nostalgie oproepen. Op de Facebookpagina’s van De Haan zie ik geregeld oude foto’s opduiken, en dan valt het mij telkens weer op hoezeer dat de mensen boeit. Ook jongeren worden erdoor geprikkeld, want er is in De Haan best wel veel veranderd doorheen de jaren. Zelf ben in heel mijn leven bijna nooit op reis geweest want ons badplaatsje heeft alles: zee, strand, duinen en bossen, mooie architectuur,… Als ik met mijn fiets door De Haan rijd, vergaap ik me nog altijd aan de pracht. Ik vind het een voorrecht hier te mogen wonen.”