Zes maanden na het overlijden van zijn vader Joël (84), riskeert de Zillebeekse ‘Jambers’-boer Marc Martain (56) alleen op te draaien voor illegale tabakshandel. Volgens de douane verpatste het duo op drie jaar tijd liefst zeven ton ‘zwarte’ tabak en werkte het daarvoor samen met een Ieperse producent. De verdediging maakte brandhout van het onderzoek. “Mijn cliënt moest zijn theoretisch rijexamen 65 keer herdoen, maar werd wel verhoord zonder advocaat.”
Heel Vlaanderen leerde Joël en Marc Martain halfweg de jaren negentig kennen dankzij enkele reportages van Paul Jambers. De erbarmelijke omstandigheden waarin de boeren leefden was niet enkel voer voor ‘spraakmakende televisie’, maar ook voor een gerechtelijk onderzoek. Hun erf was dermate verloederd dat het duo begin 2022 van de rechtbank in Kortrijk zes maanden celstraf met uitstel kreeg voor milieuvervuiling.
In de aanloop naar het proces voerde de politie op 10 maart 2021 een controle uit om na te gaan of vader en zoon Martain voldoende inspanningen leverden om het afval en asbest op de boerderij te verwijderen. Maar tijdens de inspectie werd de aandacht van de agenten getrokken door een zwarte plastic zak in het struikgewas. Daarin bleek een grote hoeveelheid roltabak te zitten. De douane kwam ter plaatse en die nam nog eens negen zakken tabak in beslag, goed voor in totaal 119 kilogram.
Illegale tabakshandel
Verder onderzoek wees uit dat de landbouwers al drie jaar illegaal tabak verhandelden. Volgens de douane vertrok tabak van hun eigen twee velden en die van collega’s naar een Ieperse producent, waar hij versneden werd en vervolgens door Marc en Joël in het zwart verkocht werd aan boeren in de Westhoek. “Uit de schriftjes waarin ze hun boekhouding bijhielden bleek dat ze tussen 2018 en 2021 zeven ton tabak op illegale wijze verhandeld hadden. Zo werd ruim 800.000 euro aan accijnzen ontdoken”, aldus Luc De Schepper, de advocaat van Douane en Accijnzen.
Celstraf
Omdat zijn vader eind juni op 84-jarige leeftijd overleed, verscheen enkel Marc woensdag voor de Brugse strafrechtbank. De Zillebekenaar riskeert niet enkel het ontdoken bedrag op te moeten hoesten, maar kijkt ook aan tegen een celstraf en een monsterboete die kan oplopen tot acht miljoen euro.
De advocate van Marc Martain nam het onderzoek onder vuur. “Deze mentaal zwakke mensen werden zonder bijstand van een advocaat verhoord”, pleitte ze. “Mijn cliënt heeft zijn theoretisch rijexamen liefst 65 keer opnieuw moeten doen. Hij is duidelijk ongeletterd en tóch werd hij niet als een kwetsbaar persoon behandeld. De strafvordering is dan ook onontvankelijk.”
Schabouwelijk onderzoek
Ook het tabaksbedrijf dat met de ‘Jambers’-boeren’ zou hebben samengewerkt, werd voor de rechtbank gedaagd. “Dit was een schabouwelijk onderzoek”, foeterde Jan Leysen, de advocaat van de Ieperse zaakvoerder J.V. (60). “De vervolging van mijn cliënt is enkel gebaseerd op de verklaringen van de boeren. Maar die verklaringen zijn totaal onbetrouwbaar. Hoewel ze op een verschillend moment verhoord werden, zijn hun uitgetypte verklaringen exact hetzelfde, inclusief schrijffouten.”
Meester Leysen wees er ook op dat vader Joël pas dertien minuten na de start van zijn verhoor een document ondertekende waarin hij afstand deed van zijn recht op bijstand van een advocaat. “Er werd hen gezegd dat het allemaal wel zou meevallen als ze alles toegaven. De verbalisanten gingen als cowboys te werk. Zo bewijzen verzamelen is een rechtstaat onwaardig. Die verklaringen moeten dan ook uit dit debat geweerd worden”, aldus meester Leysen.
Volgens de advocaat van het bedrijf was ook de huiszoeking onwettig. “De politie was er enkel om na te gaan of de boel was opgeruimd, niet om nieuw onderzoek uit te voeren”, stelde meester Luc Arnou. “Er was geen huiszoekingsbevel, noch een betrapping op heterdaad. De politie wist immers niet wat er in die zak zat.”
De uitspraak volgt op 10 januari. (AFr)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
