De volksjury van het Vlaams-Brabantse hof van assisen in Leuven heeft de vijf Guatemalteekse ex-ministers en legerleiding donderdagavond schuldig bevonden aan negentien feiten van misdaden tegen de menselijkheid op vier Vlaamse missionarissen van Scheut. Alleen de doodslag van Serge Berten kon niet boven elke redelijke twijfel bewezen worden, omdat er geen lichaam van Berten aangetroffen kon worden, noch getuigen waren van zijn dood. Federaal procureur Ann Fransen vorderde vijf keer de levenslange opsluiting voor de veroordeelde Guatemalteekse ex-regeringsleiders. Een vordering die de volksjury volgde.
Vier beschuldigden werden vrijgesproken voor de doodslag op Menenaar Serge Berten, bij drie vragen nipt. De andere beschuldigden zijn verantwoordelijk voor de doodslagen, de gedwongen verdwijningen en het martelen van de missionarissen, en dat als leden van de groep die een moordapparaat ontwikkelde.
Uitspraken gezagsdragers
De jury achtte dus dat de rol van de vijf beschuldigden, in het ontwerpen van het plan dat leidde tot de misdaden, duidelijk bewezen was. Zo zagen de juryleden in het dossier dat er een duidelijk plan was vanuit de staat om alle critici uit de weg te ruimen.
Dat religieuzen bij de critici gerekend werden, bleek voor de jury uit de meerdere gedode en verdwenen clerici, en openbare uitspraken van gezagsdragers op televisie. Daar werden de “meeste leden van de katholieke instellingen”, en specifiek de Belgische, afgeschilderd als sympathisanten van de subversie.
Geen lichaam noch getuigen
Tegelijk was het duidelijk dat de feiten gepleegd waren door militairen, zelfs al waren die niet altijd in legerplunje gekleed. In de gevallen van Ward Capiau en Walter Voordeckers ging het zo bijvoorbeeld om “bewuste executies” die niet alleen onderlinge gelijkenissen toonden, maar ook met andere, bewezen feiten van de staatsdiensten.
Alleen de doodslag van Serge Berten kon niet boven elke redelijke twijfel bewezen worden, omdat er geen lichaam van Berten aangetroffen kon worden, noch getuigen waren van zijn dood.
Levenslang gevorderd
Federaal procureur Ann Fransen heeft donderdagavond voor het Vlaams-Brabants hof van assisen in Leuven vijf keer de levenslange opsluiting gevorderd voor de veroordeelde Guatemalteekse ex-regeringsleiders. “Dit is de enige, wettige, passende straf”, meende Fransen.
Fransen bedankte de jury voor het oordeel aan het begin van haar betoog, en besefte dat de straf bepalen ook zwaar zou zijn: “Het zal nog minder eenvoudig zijn. U moet rekening houden met de ernst van de feiten, die raken aan het bestaan en aan ‘mens zijn’ zelf.”
Geen verzachtende omstandigheid
Bij geen van de mannen zag ze daarbij één enkele verzachtende omstandigheid. Drie van hen werden ondervraagd door het parket, maar “deden de waarheid geweld aan”, vertelde ze.
“Zo ontkende commandochef Pedro Garcia Arredondo op de hoogte geweest te zijn van de waarheidscommissie, van andere humanitaire rapporten en de verdwijningen in het algemeen. Dergelijke houding geeft weinig hoop op mogelijke bewustwording”, besloot Fransen met twijfel over een eventuele re-integratie van de beschuldigden.
Veertigjarige strijd
Fransen ging verder: “Straf hen voor de rol die ze speelden, het aantal slachtoffers dat ze maakten en de vlucht vooruit die ze tijdens hun regeringsperiode al namen om ongestraft te kunnen blijven.”
Ze verwees daarbij ook naar het feit dat twee van hen nog steeds voortvluchtig zijn. “Donaldo Alvarez Ruiz is als een lafaard gevlucht, naar Mexico, Panama en Miami, en waar hij nu ook is.”
Jury volgt procureur
Tegelijk nam ze de nabestaanden en alle slachtoffers van het vijftal in rekening. “Voor de families Voordeckers, Berten, Capiau, Schildermans en alle slachtoffers, zal een levenslange opsluiting een antwoord zijn op een expliciete vraag naar gerechtigheid. Het zal ook opluchten, ik kan alleen hopen dat dit proces en uw beslissing die kan geven. Voor hun veertigjarige strijd en zoektocht naar gerechtigheid”, besloot Fransen.
De volksjury heeft donderdagavond de vijf beschuldigden veroordeeld tot een levenslange opsluiting voor hun negentien misdaden tegen de mensheid. De jury vond geen verzachtende omstandigheden.
Misdadig plan
Het hof argumenteerde: “De beschuldigden waren zowel ontwerpers als uitvoerders van een misdadig plan dat erin bestond hun politieke en militaire macht op Guatemala te behouden. Ze stonden aan de top van een dictatoriale junta. Ze deden dat op gruwelijke wijze, alles diende te wijken voor hun plan. Het recht op vrijheid van vele mensen werd aangetast.”
“Walter Voordeckers, Ward Capiau, Paul Schildermans en Serge Berten werden naast zovele anderen hiervan slachtoffer. De beschuldigden hebben de Guatemalteekse samenleving zware schade toegebracht”, las voorzitter Hartoch voor.
Uitzetting uit burgerrechten
Het gedrag van de leiders hielp niet om een lichtere straf op te leggen: “De beschuldigden zijn op geen enkel moment verschenen, geen enkele van hen heeft schuldinzicht getoond.”
Openbaar aanklager Ann Fransen vroeg meteen na de uitspraak ook de onmiddellijke aanhouding van de vijf. Na kort beraad willigde het hof dat verzoek in. De vijf mannen werden ook veroordeeld tot 91.000 euro gerechtskosten en de levenslange uitzetting uit de burgerrechten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier