Hij was een van de curatoren in de zaak van het spraaktechnologiebedrijf Lernout & Hauspie, een dossier dat hem nachtenlang wakker hield. Meester Johan Houtman pleitte echter ook tal van andere faillissementen en was niet te beroerd om een dader van criminele feiten te verdedigen. “Ik deed wat ik kon, maar als ik er mij niet goed bij voelde, liet ik de zaak voor wat ze was.”
De laatste tijd liet advocaat Johan Houtman het pleiten op zijn geliefde Ieperse rechtbank meer en meer aan zijn dochter Tina over. Nu hangt hij zijn toga volledig aan de haak om van zijn pensioen te genieten. “Ik ben heel tevreden over mijn carrière, maar op een bepaald moment is het voorbij. Je hoeft dat niet onnodig lang te rekken.” Johan besliste om na zijn humaniora in Gent rechten te gaan studeren, niet onmiddellijk om advocaat te worden, maar wel omdat het een richting was met veel mogelijkheden. “Het was pas tijdens mijn legerdienst dat ik besliste om naar de balie te gaan”, zegt hij. De raadsman deed zijn stage bij Marc Mahieu, die niet alleen advocaat was, maar tussen 1983 en 1994 ook burgemeester van Poperinge en zelfs een tijdje volksvertegenwoordiger.
Meester Houtman beperkte zich niet tot één soort dossiers, maar specialiseerde zich wel in handelsrecht en trad in tal van falingen op als curator. De zaak die hij zich het meest herinnert, is ongetwijfeld het faillissement van het spraaktechnologiebedrijf Lernout & Hauspie. “Ik kreeg dat op een bepaald moment op mijn bord wat heel wat werk betekende. Ik was er dag en nacht mee bezig, ook omdat het zich bijna allemaal in Amerika afspeelde. Het was geen eenvoudig dossier. De knowhow van L&H zat in het hoofden van de ingenieurs die er werkten. Gelukkig zag overnemer Scansoft dat ook in en nam hij veel personeel over.” Voor Johan Houtman was het geen totale verrassing dat L&H de boeken moest neerleggen. “Het bedrijf was in betere tijden al een paar keer voor de rechtbank gekomen in kleinere dossiers en toen had ik daar al wat mijn bedenkingen bij. Je zag dat het misschien ooit fout zou lopen. Er zijn mensen die alles veel te snel te groot hebben gemaakt. Het is wel spijtig, want het product bestaat nog altijd.”
Assisen Willy De Coene
Naast de affaire L&H zijn er nog zaken die de raadsman nooit zal vergeten. Zo pleitte hij in 1989 op het hof van assisen in Brussel in de zaak Willy De Coene. Het hof veroordeelde die Ieperse arbeider voor de moord met voorbedachten rade op Madeleine De Visscher (71). De feiten speelden zich af op 20 oktober 1986 in Wemmel. Advocaat Johan Houtman verdedigde toen Geert Vandevijvere, de partner van Mariette Platteau uit Ieper. Die vrouw zou de opdracht hebben gegeven voor de moord op Heinz Felbinger, haar gewezen echtgenoot en de zoon van het slachtoffer. Zowel Mariette Platteau als Geert Vandevijvere werden vrijgesproken voor medeplichtigheid.
Een andere assisenzaak die meester Houtman bijblijft was tegen een pedofiel uit Ieper, die momenteel nog in de gevangenis zit. “Dergelijk zedenzaken werden toen nog voor het hof van assisen behandeld, achter gesloten deuren. Nu komen zo’n dossiers voor een correctionele rechtbank. Ik herinner mij nog een andere zaak, waarin mensen werden beschuldigd van kindermisbruik. Het parket wilde van geen wijken weten, maar ik had het gevoel dat er iets niet klopte. Ik heb toen die mensen aangeraden Jef Vermassen erbij te betrekken, omdat hij toch veel ervaring had met in zo’n dossiers. Het resultaat was dat het koppel werd vrijgesproken, volgens mij terecht. Als je als advocaat een dossier onder ogen krijgt, dan heb je bij een eerste lezing al onmiddellijk een gevoel schuldig of onschuldig. In het begin van mijn loopbaan behandelde ik een zaak van een jongeman die werd beschuldigd een overval te hebben gepleegd op zijn eigen ouders. Zelf die waren ervan overtuigd dat hun zoon de dader was. Ook toen had ik direct het gevoel dat er iets niet klopte en ik bleek gelijk te hebben. De echte dader werd kort daarop in de kraag gegrepen.”
Selectief
Johan Houtman zegt graag strafzaken te hebben gedaan, maar deed niet zomaar alles. “Als iemand mij volledig tegenwerkte, liet ik het dossier aan mij voorbijgaan. In het begin van mijn carrière lukt dat natuurlijk niet altijd, want dan moet je alles aannemen. Als je wat meer werk hebt, kan je al wat selectiever zijn. Als ik er mij echt niet goed bij voelde, dan deed ik het niet. Mij belachelijk maken op de rechtbank wou ik niet doen.”
De Ieperse advocaat was tijdens zijn loopbaan tweemaal stafhouder. “Wat eerder uitzonderlijk was, want normaal word je dat slechts één keer.” Een stafhouder is het hoofd van de balie en wordt per stemming gekozen. Hij buigt zich onder meer over klachten van en over advocaten en kan sancties uitspreken. “De eerste keer, in 1996, lag ik mee aan de basis met het opzeggen van de nationale orde van advocaten. De leden van de nationale orde, zowel Vlamingen als Walen, kwamen maandelijks in Brussel samen. Dat werkte echter niet goed en we wilden een spitsing. Op een bepaald moment beslisten 13 van de 14 Vlaamse stafhouders om uit de nationale orde te stappen.” Op 4 juli 2001 werd de Belgische nationale Orde van Advocaten officieel opgeheven en vervangen door twee overkoepelende ordes.
Veel veranderingen
In die 45 jaar zag Johan Houtman heel veel veranderen. “We gingen van een Ieperse naar een West-Vlaamse balie. Hoewel alles nu onder de provinciale koepel zit, zou ik het wel spijtig vinden mocht de rechtbank uit Ieper verdwijnen. Een rechtbank moet volgens mij dicht bij de mensen staan, wat niet het geval is als je naar de andere kant van de provincie moet trekken.”
“Met de rechtbank in Ieper heb ik altijd een goede relatie gehad. Omdat het hier niet groot is, ken je wel iedereen. Met het parket was er wel meer afstand. Ik heb het trouwens nooit goed gevonden dat de parketmagistraat naast de rechter mag zitten. Ik ben voorstander van het Amerikaanse systeem, waarbij de procureur op gelijke hoogte, letterlijk dan, van de verdediging staat. Het zijn eigenlijk twee tegenpartijen. Ik proefde trouwens als plaatsvervangend rechter op de rechtbank van Koophandel ook wel van de magistratuur. Ik deed dat wel graag, maar om daarvoor mijn functie als advocaat op te geven, neen, dat nu ook weer niet.”
Op de rechtbank zullen we Johan Houtman niet meer zien, althans niet in toga, maar hij laat zijn beroep nog niet volledig los. Zijn dochter Tina, die in de voetsporen van haar vader trad, kan altijd rekenen op de raad en hulp van Johan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
