Eén op de vijf corona-pv’s levert geen boete op

Op één jaar tijd schreef de politie in West-Vlaanderen al voor 2.755.000 euro coronaboetes uit. Dat blijkt uit cijfers van het West-Vlaamse parket. Wie de boete niet betaalt en voor de rechtbank verschijnt, betaalt in de meeste gevallen meer dan het dubbele. Al werden ook al 3.666 dossiers geseponeerd. “Soms wist de politie zelf niet meer wat mocht of niet”, zegt West-Vlaams procureur Filiep Jodts.

Op 18 maart 2020 werd het eerste ministerieel besluit rond de coronamaatregelen gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V) bepaalde in dat besluit wat allemaal verboden of verplicht werd en hoe de politie er kon tegen optreden. Sinds die dag werden dus boetes uitgeschreven voor niet-essentiële verplaatsingen, inbreuken tegen het samenscholingsverbod of het negeren van de mondmaskerplicht. Na één jaar blijkt dat de arm der wet niet stilgezeten heeft. Dat blijkt uit een rondvraag van onze redactie bij diverse politiediensten, het West-Vlaamse parket en de rechtbank in onze provincie. Op een jaar tijd zijn er in West-Vlaanderen maar liefst 20.472 processen-verbaal opgesteld door de politie. Bijna de helft daarvan, 9.539 pv’s, werden uitgeschreven in het arrondissement Brugge. Kortrijk volgt met 6.202 processen-verbaal, vóór kleine broertjes Ieper (2.424) en Veurne (2.153).

Dubbel zo duur

Meer dan de helft van die processen-verbaal zijn minnelijke schikkingen. Daarbij krijgt de overtreder de kans om een schikking te treffen – een boete betalen dus – om zo een proces te vermijden. 10.910 overtreders deden dat en moesten samen 2.755.000 euro betalen. Meer dan 2 miljoen euro daarvan is ondertussen al betaald. Wie zijn minnelijke schikking niet betaalde, of het zo bont maakte dat hij of zij er geen aangeboden kreeg, werd gedagvaard. En kwam er meestal minstens dubbel zo duur van af. Concreet: een minnelijke schikking bedroeg in de meeste gevallen 250 euro. Wie voor de politierechtbank passeerde en de minimumboete uit de brand sleepte – nog altijd 208 euro – moest daar ook nog eens de gerechtskosten van 300 euro bijtellen. Op één jaar tijd veroordeelden de vier West-Vlaamse politierechtbanken zo al 2.135 overtreders.

Poolparty

Omdat in het begin van de coronapandemie de correctionele rechtbank nog bevoegd was, moeten daar ook nog de 91 vonnissen bijgeteld worden die daar uitgesproken werden. De straffen bleven meestal beperkt tot boetes. “In Brugge zijn er vorig jaar tien coronazittingen gehouden, dit jaar ook al tien en we plannen er nog acht”, zegt Leo Vulsteke, voorzitter van de West-Vlaamse politierechters. “Op zo’n zitting worden telkens ongeveer 75 zaken behandeld. Voor niet-essentiële verplaatsingen en inbreuken tegen de mondmaskerplicht blijft het meestal bij een boete, maar voor echte samenscholingen – een barbecue of een poolparty bijvoorbeeld – spreken we ook een gevangenisstraf uit. Er is ook al één keer een auto verbeurd verklaard”, legt hij uit.

1 op 10 geseponeerd

Het hoeft echter niet altijd zover te komen. Er zijn ook mensen die hun minnelijke schikking niet betalen en hun dossier uiteindelijk geseponeerd zien door het parket. “Omdat er onvoldoende bewijzen zijn of omdat iemand achteraf kan bewijzen dat hij of zij een geldige reden had om de avondklok niet te respecteren”, zegt West-Vlaams procureur Filiep Jodts. In totaal zijn er van de 20.472 processen-verbaal uiteindelijk 3.666 geseponeerd, bijna één op de vijf dus. “Wij lezen elk dossier na en moeten dus goed nagaan welke maatregelen van toepassing waren op dat moment. Soms zagen we dat zelfs de politie het niet meer goed wist en een proces-verbaal opmaakte voor iets wat niet meer verboden was. In zulke gevallen kan je die mensen niet vervolgen natuurlijk. Al van in het begin van de crisis hebben wij als parket gekozen voor een menselijke aanpak”, zegt hij.

Willy Verbeek (61) en Margaretha Lornoy (65) uit Bredene hebben die menselijke aanpak aan de lijve ondervonden. Begin april vorig jaar kreeg het koppel elk een boete omdat ze na een fietstochtje even rustten op een bankje in een park in Oostende. “Mijn vrouw is hartpatiënt en heeft een hernia. Om gezondheidsredenen moet ze dus blijven bewegen, maar ook af en toe even rusten. We zaten nog geen minuut op die bank of daar kwam die agent al als een halve zot aangelopen”, herinnert Willy zich. Zonder pardon werden hij en zijn vrouw op de bon geslingerd. “Ik zei die agent dat ik niet van plan was om die boete te betalen. Ik heb een mail gestuurd naar burgemeester Tommelein, maar die zei dat hij er niet kon in tussenkomen. Uiteindelijk hebben we vernomen dat het dossier geseponeerd was. Terecht! Als je twee fatsoenlijke mensen zoals wij op een bankje ziet zitten, dan geef je die toch geen boete. Ik wil het virus niet onderschatten en ik begrijp dat het voor de politie niet eenvoudig is en was, maar een beetje menselijkheid is toch wel op zijn plaats”, vindt Willy.

Achterstand

Niet alleen de schatkist is dankzij de coronaboetes extra gespekt, ook de werklast bij het parket is enorm toegenomen. “Eén derde van al onze dossiers gaat nu over corona-inbreuken. De gewone criminaliteit is dan wel gedaald, maar die meer dan 20.000 processen-verbaal betekenen een serieuze brok extra werk. Er is ons al in augustus vorig jaar extra volk beloofd door de toenmalige én de huidige minister van Justitie, maar die bijkomende mensen hebben we nog altijd niet gekregen”, zegt procureur Filiep Jodts. Door het extra coronawerk dreigt bovendien de gerechtelijke achterstand opnieuw toe te nemen. “Dat is een nationale tendens, maar geldt ook voor West-Vlaanderen. Normaal hebben wij zo’n 18.000 openstaande dossiers, nu zijn dat er al 21.000. We hebben volop ingezet op de verwerking van die corona-pv’s, maar ondertussen wordt de gewone stapel wel hoger. Dat extra volk kunnen we dus zeker goed gebruiken. Als je ziet dat er toch al meer dan twee miljoen euro aan boetes geïnd is, dan moet er toch iets mogelijk zijn”, klinkt het.