Opnieuw is een jonge vrouw door haar (ex-)partner vermoord, na maandenlange stalking. Verpleegster Véronique Nobus uit Knokke-Heist is de nieuwste naam in een trieste lijst van ‘femicides’ die alsmaar langer wordt. Gerechtspsychiater Paul Lodewyck werpt zijn licht op het fenomeen. “Noem dat geen passionele drama’s. Als het al over liefde gaat, is dat vooral eigenliefde”, klinkt het.
Carmen Garcia Ortega. Ellen D’hooghe. Youlia Soboleva. Jill Himpe. Thi Xuan Nguyen. Maïlys Descamps. Dana Van Laeken. Annelies Verschaeve. Aan die trieste lijst van vrouwen die de voorbije jaren door hun (ex-)partner in onze provincie vermoord werden, moet sinds vorig weekend helaas nog een naam aan toegevoegd worden. Verpleegster Véronique Nobus (36) uit Knokke-Heist liet zondagavond het leven nadat ze door haar ex-vriend Jürgen M. (41) in haar appartement aangevallen werd met een mes. De man kon het niet verkroppen dat zij een einde had gemaakt aan hun relatie en bleef Véronique lastig vallen. Zondagavond dook hij plots op aan het stadion van Club Brugge, waar Véronique samen met haar beste vriendin Nicky Vermeire de match tegen Standard aan het volgen was.
“Ze kreeg constant berichten van hem, via sms, Messenger, Whatsapp en Instagram. Het stopte maar niet”, zegt Nicky. Toen Véronique later die avond Jürgen M. binnen liet op haar appartement zodat hij zijn laptop kon ophalen, tekende ze haar doodsvonnis. De man stak haar verscheidene keren met een keukenmes en vluchtte nadien weg. Ondertussen is hij aangehouden op verdenking van moord en zit hij in de cel.
Uit op dominantie
Gerechtspsychiater Paul Lodewyck (75) uit Kortrijk voerde in zijn lange carrière urenlange gesprekken met daders van gelijkaardige feiten. “Er is één rode lijn te trekken”, zegt hij. “Het zijn mannen die enerzijds uit zijn op dominantie, op macht, en anderzijds zijn ze ook bijzonder krenkbaar terwijl ze die krenking niet aankunnen. Als ze bijvoorbeeld geconfronteerd worden met een partner die iemand anders heeft, dan gaan ze die doden uit het idee als ik haar niet kan hebben, zal niemand haar hebben. Dat is wat wij een ‘narcistische krenking’ noemen. Noem dat dus geen passioneel drama. Als het al over liefde gaat, dan is het vooral eigenliefde”, klinkt het.
“Het zijn mannen die enerzijds uit zijn op dominantie, op macht, en anderzijds zijn ze ook bijzonder krenkbaar” – Paul Lodewyck, gerechtspsychiater
Al hoedt hij zich voor het gratuite gebruik van de term ‘narcisme’. “Mensen gebruiken dat dezer dagen te pas en te onpas. Ik merk dat ook in mijn gewone consultaties. Mocht elke mens die een narcist genoemd wordt er ook echt één zijn, dan zouden we als samenleving met een enorm probleem zitten. Kijk, elke mens is een beetje narcistisch en op zich is dat goed. Trots zijn op jezelf, dat mag. Het wordt pas problematisch als er ook agressie mee gemoeid is. Een stalker is niet altijd gevaarlijk. Maar als er concrete bedreigingen worden geuit, dan moet je opletten”, zegt Lodewyck.
Leegte vullen
Nog twee kenmerken die van een stalker of een jaloerse ex een potentiële moordenaar kunnen maken: impulsiviteit en het gebrek om empathie te kunnen voelen. “Als je heel empathisch bent, dan kan je iemand anders simpelweg geen pijn doen. Hoe narcistischer je bent, hoe minder empathie je kan tonen en hoe minder behandelbaar je bent. Anti-sociaal gedrag, naast narcisme één van de factoren voor psychopathie, kan verbeteren met ouder worden maar narcisme niet. Een jonge gast met een enorme mate van narcisme zal op latere leeftijd een even grote narcist blijven.” De impulsiviteit kan zich dan weer in diverse vormen manifesteren. “Het is een constante behoefte aan prikkels. Seksuele prikkels, koopwoede, drank en drugs maar bijvoorbeeld ook obsessief sporten. Het wordt gevaarlijk als je merkt dat mensen een leegte proberen te vullen die maar niet opgevuld raakt”, zegt Lodewyck.
Sociale media
Gevaarlijke narcisten zijn er altijd al geweest. Maar de technologische evolutie van de voorbije twintig jaren heeft ook een rol gespeeld, meent psychiater Lodewyck. “Als een stalker twintig jaar geleden zijn slachtoffer wou treffen, moest hij telefoneren of gaan aanbellen. Nu kan hij via sociale media zijn slachtoffer constant proberen bereiken. En dus ook constant afgewezen worden. Keer op keer controle proberen te krijgen en daar keer op keer in falen. Narcisten kunnen daar niet tegen. De frustratie bouwt zich nu veel sneller op en dan wordt het gevaarlijk”, besluit psychiater Lodewyck. Wanneer een vrouw vermoord wordt door haar (ex-)partner, reageert de omgeving vaak verrast. “Soms weten mensen wel dat er problemen waren maar niet dat het zó erg was. Narcisten zijn vaak normaal begaafde mensen die erin slagen om naar de buitenwereld een scherm op te trekken zodat eventuele moeilijkheden onder de radar blijven. Even vaak is het zo dat vrouwen niet durven spreken, niet naar buiten durven komen met hun problemen. En dat is niet omdat ze zwak zijn. Kijk naar wat de voormalige burgemeester van Aalst overkwam (Ilse Uyttersprot, die in 2020 werd vermoord door haar vriend, red.). Zij stond toch wel bekend als een sterke persoonlijkheid. Het kan echt iederéén overkomen, helaas”, besluit psychiater Lodewyck.
Als liefde overleven wordt: wat kan je doen?
Doctor in de Criminologie Anne Groenen schreef samen met ervaringsdeskundige Triene-Mie Le Compte het standaardwerk ‘Als liefde overleven wordt – De vele gezichten van partnergeweld’. “Slachtoffers zijn niet altijd in de mogelijkheid om stappen te zetten. En als ze dat doen, gebeurt dat soms in golven. Het is belangrijk dat hun omgeving, maar ook de hulpverlening of de politie zich daar bewust van is”, zegt Groenen. Deze vijf concrete tips voor vrouwen in gelijkaardige situaties geeft de experte alvast mee:
1. “Stap naar de politie en doe je verhaal. Verzamel bewijsmateriaal en breng dat mee. Hou vol, leg telkens klacht neer wanneer je lastiggevallen wordt. Alleen zo kan er een veiligheidsplan op maat opgesteld worden.”
2. “Praat met je omgeving en zorg dat je een vertrouwenspersoon hebt die je desnoods mee kan vergezellen naar de politie.”
3. “Blokkeer de dader op sociale media. Als dat niet lukt, let dan op met wat je post. Veel zaken zijn eenvoudig traceerbaar en er is ook veel spyware in omloop.”
4. “Zorg dat er altijd iemand weet waar je bent en waar je naartoe gaat. En dat die persoon je kan contacteren. Een stalkingalarm is ook een optie.”
5. “Neem een nieuw gsm-nummer en behoud het oude. Zo zal je stalker je daar blijven contacteren, terwijl jij dit niet hoeft te beluisteren en verzamel je ondertussen bewijsmateriaal.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
