Een vijftienjarige jongen die in Oostkamp doodbloedt op straat, na een uit de hand gelopen ruzie op een verjaardagsfeestje. De dader, ook nog een tiener, die amper beseft wat hij aangericht heeft. Een drama, maar geen alleenstaand geval, zo zeggen experts. “Jongeren gebruiken alsmaar driester geweld, op alsmaar jongere leeftijd. Er lopen nog tikkende tijdbommen rond.”
Leander Quintyn (32), neergestoken op straat in Tielt door een 19-jarige. Youlia Soboleva (19) en Nessar Jamshidi (18), neergestoken in een Kortrijks studentenkot door een 19-jarige. Mikey Peeters (19), neergestoken op de Markt van Brugge door een 19-jarige. Bart Bonroy (18), neergestoken op straat in Oostende door een 19-jarige. Aan dat trieste rijtje mag sinds vorig weekend nog een naam toegevoegd worden, die van Milan M. uit Brugge.
Amper 15 jaar was hij. Neergestoken na een uit de hand gelopen verjaardagsfeestje in Oostkamp. Opnieuw door een 19-jarige. Opnieuw is het moordwapen een mes. Voor velen lijken het scènes die zich afspelen in de een of andere Parijse banlieue of een gure achterbuurt in Brussel maar niets is minder waar. Het gebeurt hier, in onze provincie, en volgens experts neemt het geweld alleen maar toe.
Tenger
“Mijn cliënt wist bij het eerste verhoor zelfs niet dat die jongen dood was”, zegt advocaat Patrick Bernard Martens. Hij is de raadsman van Jordy D. uit Oostkamp. De jongeman vierde vrijdagavond met een tiental vrienden zijn verjaardag. Muziek, drank, hier en daar een jointje. Een gezellige boel, leek het. Tot Milan M. met twee vrienden arriveerde. Er ontstond een schermutseling, er werd een mes bijgehaald, de hele meute belandde buiten. Het incident eindigde met een vijftienjarige die doodbloedde op straat en een hoop prille volwassenen die wegstoven. Het onderzoek zal ieders verantwoordelijkheid moeten uitwijzen. Alleen Jordy D., de jarige die toegaf met het mes te hebben gestoken, zit nog in de cel.
“Normale volwassenen weten dat ze zich in explosieve situaties moeten inhouden. Hij niet. Mijn cliënt is een tengere jongen, een kind eigenlijk nog. Zulke jongens beseffen niet welke verschrikkelijke gevolgen zulke wapens kunnen hebben. Ze staan er niet bij stil”, zegt advocaat Martens.
Mes op de keel
Zoals Jordy D. lopen er nog rond, zegt een advocate uit het Brugse die al ruim twintig jaar minderjarigen bijstaat voor de jeugd-rechtbank. “Er lopen nog tikkende tijdbommen rond, dat is zeker. Ik ken veel gastjes waarvan je weet dat het vroeg of laat fout zal aflopen. Vorige week nog heb ik een minderjarige bijgestaan tijdens een verhoor. Hij had iemand een mes op de keel gezet. Eén verkeerde reactie en het had ook daar fataal kunnen eindigen. Dat was gelukkig niet het geval, maar dergelijke zaken gebeuren. Veel. In Oostkamp is het verkeerd afgelopen maar dit gebeurt veel meer dan mensen denken. Ik heb cliënten van twaalf, dertien jaar oud die gewapende overvallen plegen. Dan slik je toch wel even”, zegt de advocate.
Jeugdcriminaliteit zou prioriteit moeten zijn, maar we hebben te weinig mankracht
Een compleet gebrek aan realiteitszin ziet zij als de oorzaak van de ellende. “Drugs en het snelle geldgewin dat ermee gepaard gaat. Waarom zou je gaan werken of je inzetten op school als je met weinig moeite veel geld kan verdienen? Ze zitten in dat milieu, hebben foute voorbeelden waar ze zich aan optrekken. Daar krijg je ze moeilijk uit.”
Darkweb
Door de jaren heen zag de advocate dat de leeftijd van haar clientèle alsmaar daalde. “Vroeger pleegden jongeren feiten in de late adolescentie – 16, 17 jaar –, nu is dat al gedaald naar 12 of 13 jaar. Tegen dat die gastjes meerderjarig zijn, hebben ze al van alles uitgestoken. Ik merk de laatste tijd ook meer en meer jongeren die net 18 zijn en voor de onderzoeksrechter verschijnen. Dat is de uitstroom uit de jeugdcriminaliteit. Vroeger had je dat niet. Er is een stijgende lijn van geweld en een dalende lijn van leeftijd. Het geweld wordt ook alsmaar driester. Het gemak waarmee die jongeren spreken over de feiten die ze plegen, is stuitend. De drempel om naar wapens te grijpen, is ook verlaagd door het internet. Op het darkweb koop je anoniem wat je wil. Heel eerlijk: ik ben niet geschrokken van die feiten in Oostkamp.”
Slechte milieus
Veronique Guyonnaud, diensthoofd bij het Brugse jeugdparket, ziet dezelfde evolutie. “Het is ook mijn aanvoelen dat jongeren grover geweld gebruiken dan vroeger en dat daders alsmaar jonger worden. Die evolutie is beangstigend. Groepsdynamiek speelt een grote rol. Ook voor jongeren zonder problemen. Als ze in slechte milieus terechtkomen, krijgen ze slechte voorbeelden. Elke jongere zoekt bevestiging, zoekt erkenning. Als de juiste figuren er dan niet zijn, loopt dat vaak slecht af.”
“Sommige jongeren zitten echt in problematische opvoedingssituaties, hebben minder en minder positieve zaken om zich aan op te trekken. Ze hechten zich aan groepen die niet gezond zijn voor hen. Dat zijn vaak voedingsbodems die hen in de criminaliteit duwen. Wij op het jeugdparket vinden dat men van jeugdcriminaliteit echt een prioriteit zou moeten maken. Het zijn de volwassenen van de toekomst, die mogen we niet loslaten. Helaas zijn de middelen die we hebben niet altijd toereikend”, zegt Veronique Guyonnaud.
Gepamperd
Daarmee raakt de magistrate een gevoelig punt. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) maakt zich sterk dat vanaf december alle straffen voor meerderjarige daders uitgevoerd zullen worden. Een nobel voornemen, al blijft het dweilen met de kraan open als jeugddelinquenten zorgeloos kunnen blijven opgroeien tot volwassen criminelen. “Als jonge gasten met een wapen mensen afdreigen en zelfs na de vijfde keer niet in een gesloten instelling belanden, dan ligt dat niet aan het internet of aan de problematische opvoedingssituatie waarin ze zitten. Dan is dat een maatschappelijk probleem”, zegt de Brugse jeugdadvocate. “Ik werp geen steen naar het jeugdparket of de jeugdrechtbank maar enerzijds worden jongeren te vaak gepamperd en anderzijds is er een structureel gebrek aan goede opvang voor zij die het nodig hebben. Zolang dat niet opgelost is, zal dit probleem blijven toenemen. Het is een vicieuze cirkel”, klinkt het.
“Bij sommige diensten op het parket leeft de schrik natuurlijk dat er eens een wiel gaat aflopen, dat zaken zoals in Oostkamp zullen gebeuren”, geeft Veronique Guyonnaud toe. “We missen nu eenmaal mankracht om kort op de bal te blijven spelen. Dat is een structureel probleem dat al jaren aansleept en waarvoor er voorlopig ook geen oplossing in zicht is. Maar we moeten blijven inzetten op die jongeren. En niet alleen op vlak van justitie. Ook in de psychiatrische instelling is er te weinig plaats voor jongeren. Het probleem zit overal. Dat is het grote drama, voor die jongeren en voor de samenleving. Hoe langer hun problematische situatie blijft duren, hoe langer dit maatschappelijke probleem zal blijven etteren.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
