Wandelen in De Moeren, het laagste punt van België

De wind staat naar goede Moerense gewoonte strak. Wie in dit bloteland bij Veurne komt wonen, en wandelen, kiest voor de rust en de stilte. Toch hangt ook hier geschiedenis in de lucht.

Het startbord van de wandeling staat aan de achterkant van de te groot uitgevallen O.L.V.-kerk van Houtem. Midden op het kerkhof zie je een roze granieten zuil, een grafmonument voor luitenant-generaal Felix Wielemans. De stafchef van het leger stierf in 1917 aan een longontsteking. Het hoofdkwartier van het leger bevond zich in de fraaie 17de-eeuwse omwalde pastorie (1).

Knik in het landschap

We stappen het gekasseide centrum uit en gaan rechts de natuur in. Waterhoentjes spelen op de Bergenvaart. Dit met de hand gegraven kanaal was in de middeleeuwen een handelsader tussen Veurne en Sint-Winoksbergen.

De knik in het landschap is duidelijk te zien. We betreden het laagstgelegen gebied van België, twee meter onder de zeespiegel. De Moeren was een moerasgebied tot begin 17de eeuw de vraag kwam om er een landbouwgebied van te maken. Ingenieur Wenzel Cobergher, vriend des huizes van aartshertogen Albrecht en Isabella, kreeg de opdracht toegewezen. Hij had al zijn sporen verdiend met onder meer het droogleggen van veenmoerassen in de Kempen.

Langs de Westmoerstraat komen we aan de Ringsloot (2), een kanaal van zo’n 8 kilometer dat inderdaad een ring vormt rond De Moeren en Les Moëres in Frankrijk. Cobergher gebruikte dit kanaal om het gebied te ontwateren. In 1620 begon het leegpompen met 22 molens en pas op 17 december 1627 werden De Moeren officieel droog verklaard. Niet voor lang helaas, bij elke oorlogsdreiging werd het gebied weer onder water gezet. De laatste keer gebeurde dat in 1944 door de Duitsers.

Molens achter de dijk

We volgen de dijk langs de Ringsloot. De Seinemolen (3) werd in 1789 gebouwd om water op te vijzelen. Het bovenstuk werd er begin 20ste eeuw afgehaald. Nu is dit een elektrisch aangedreven pompgemaal dat overstromingen moet voorkomen.

Zwaluwen cirkelen rond hoeve Sint-Isidoor. Elke pionierhoeve in De Moeren werd genoemd naar een heilige. De uitnodiging ‘Comt in myne Hof’ op de zijgevel van een schapenboerderij klinkt aanlokkelijk. We gaan rechts op de Moeresteenweg. In de verte zien we de wiekenloze Sint-Gustaafsmolen die door Willem Vermandere als atelier wordt gebruikt. De gerestaureerde witte Sint-Karelsmolen, die we ook in de verte zien, is de enige molen in België die nog water kan opvijzelen. Als alle molens die ooit in De Moeren gestaan hebben, bewaard waren gebleven dan was dit gebied nu erkend als Unesco-werelderfgoed.

Overstromingen

Vijf alpaca’s grazen rond een ruïne. We volgen een doodlopend straatje en draaien voor de Bergenvaart rechtsaf op een betonnen pad. Meteen passeren we de Sluis van Houtem (4), gebouwd door de Spanjaarden in 1622 om te voorkomen dat door onderwaterzettingen in oorlogstijd het centrum van Veurne overstroomde.

Aan het huis met de vele nestkastjes slaan we links af over de vaart. Wijkschool Het Talent met al zijn ramen valt goed op. Rechts aanhoudend komen we weer bij de laatgotische O.L.V.-kerk waar de engel pal in het zonlicht staat.

Hieronder vind je de wandeling in De Moeren in pdf.

Wandeling in De Moeren KW Weekend