Stoer in (vegan) leder

Niets is cooler dan een leren jas. John Travolta stal er de show mee in Grease, maar ook andere sterren zoals Steve Mc Queen, James Dean, Alain Delon, Bruce Springsteen, Madonna en Charlotte Gainsbourg waren of zijn vaak te zien in een leren jekker. Het staat stoer en ook een tikje rebels.

Leren jassen bestaan in verschillende stijlen. Een ervan is het bomberjacket. De jas dankt haar naam aan de gevechtspiloten van de bommenwerpers uit de Eerste Wereldoorlog. De piloten hadden een dikke beschermende jas nodig omdat ze in open cockpits vlogen. Sindsdien zijn er eindeloze variaties op de bomberjas gemaakt, in alle mogelijke materialen.

In de jaren vijftig werd de lederen jekker razend populair bij de jeugd dankzij de cultfilm The Wild One met Marlon Brando in de hoofdrol

Een ander type leren jas is de bikerjas, ook bedoeld als bescherming. Het eerste model dateert uit de jaren twintig van vorige eeuw. Na de oorlog kreeg de New Yorkse regenjassenfabrikant Irving Schott de vraag om een leren jas te ontwerpen voor Harley Davidson om de motards goed te beschermen tegen regen, kou en valpartijen: het bikerjacket was geboren. Het was de eerste jas met een rits. Schott plaatste de rits asymmetrisch op het lederen voorpand zodat ze wind- en waterdicht was en bovendien comfortabeler zat dan een sluiting in het midden. Het ontwerp kreeg de naam Perfecto mee, genoemd naar de favoriete sigaar van Irving Schott. In de Tweede Wereldoorlog ontwierp en produceerde Schott een nieuw type bomberjacket voor de Amerikaanse luchtmacht, met verborgen rits. Later kreeg dit type jas ook een gebreide tailleboord en manchetten.

In de jaren vijftig werd de lederen jekker razend populair bij de jeugd dankzij de cultfilm The Wild One uit 1953, met Marlon Brando in de hoofdrol. De film die ging over motorbendes, maakte van Marlon Brando een tieneridool voor de rebelse jeugd van de fifties.

Van rock-‘n-roll tot punk

Vanaf de jaren zestig werd de lederen perfecto vaak gespot in muziekkringen. Bekende groepen zoals Ramones, Sex Pistols en The Clash droegen bij tot de populariteit van de bikerjas, maar ook van de bikerbroek. Onder de invloeden van de punk werd de jas versierd met talrijke ritsen en studs. Daar hoorden uiteraard ook stoere boots en lederen armbanden met studs bij. De bikerjas en de leren broek zijn sindsdien klassiekers geworden. Voor vrouwen die minder houden van de leren broek, zijn er kokerrokken, minirokken, hotpants en manteljurken in echt leder of in kunstleder.

Echt of vegan?

Echt leder is jarenlang een evidente keuze geweest voor stoere jassen, maar ook voor schoenen en tassen. Het is een natuurlijk materiaal dat lang meegaat en dat mooi veroudert met de jaren. Het kan ook gemakkelijk gerecycleerd worden. Wijlen Eric Beauduin, de ecologische tassenontwerper uit Brussel, maakte zijn tassen uit gedumpte lederen kledingstukken die hij kocht bij Spullenhulp en andere tweedehandswinkels. Hij was zijn tijd ver vooruit. In volle up- en recyclingtijden zien we dat gebruikt leder wel vaker een tweede leven krijgt en verwerkt wordt in patchwork, een belangrijke trend van het moment. In die zin is leder een duurzaam materiaal.

Minpunt zijn de vaak vervuilende looimethodes en de ongezonde werkomstandigheden waarin leerlooiers moeten werken. Het zogenaamde ‘chroomlooien’, een snelle en goedkope looimethode, is inderdaad slecht voor mens en milieu. Ook hier zien we een terugkeer naar de ambachtelijke plantaardige looimethodes, zoals het vroeger was. Bij dit tragere, natuurlijke proces worden geen schadelijke chemicaliën gebruikt. Natuurlijk gelooid leder is niet alleen gezonder, het gaat ook langer mee dan chroomgelooid leder. Met uitzondering van de exotische ledersoorten zoals krokodillen- en slangenleder is rund- en lamsleder overwegend een ‘recyclagemateriaal’ van de vleesindustrie. Het verklaart dat streken zoals de Franse Limousin die bekend stonden om hun veeteelt ook een bloeiende lederindustrie hadden waarvan nog enkele fabrieken standgehouden hebben.

Nu de vegan lifestyle alsmaar meer aanhangers wint, is echt leder bij velen uit de gratie gevallen

Nu de vegan lifestyle alsmaar meer aanhangers wint, is echt leder bij velen uit de gratie gevallen. Leder wordt tegenwoordig geassocieerd met dierenleed en vervuilende vleesindustrie. Ontwerpers zoals Stella Mc Cartney hebben natuurlijk leder en andere dierlijke materialen geschrapt uit hun collectie om dierenleed te beperken en bij te dragen tot een gezondere wereld. Vegan leder een hippere benaming voor het minder sexy klinkende nepleder -, is inderdaad diervriendelijk maar milieuvriendelijk is het allerminst. Synthetisch leder is immers overwegend samengesteld uit polyurethaan (PU) of polyvinylchloride (PVC), synthetische materialen op basis van aardolie die niet afbreekbaar zijn en die de plasticberg alleen maar groter maken. En bovendien is nepleder minder ademend, komen er microplastics vrij en gaat het minder lang mee dan echt leder.

De laatste jaren worden er milieuvriendelijke alternatieven voor kunstleder ontwikkeld. Zoals leder op basis van afval van ananas, appelschillen, maïs of zelfs paddenstoelen. Tegenwoordig vind je niet alleen schoenen, maar ook tassen die gemaakt zijn van plantaardig leder, zoals Piñatex. Zowel luxemerken als ketens maken gebruik van dit vernieuwende materiaal dat gemaakt is van de bladeren van de ananasplant, een afvalproduct van de ananasteelt. Om het tot leder te verwerken, zijn er wel andere bestanddelen nodig zoals hars op basis van petroleum. Volledig ecologisch is dit plantaardig leder dus nog niet, maar het is wel een grote stap in de goede richting. Een andere recente ontwikkeling is cactusleder dat onder de commerciële naam Desserto op de markt gebracht wordt. Het bevat geen toxische chemische stoffen, noch pvc en zou aanvoelen als echt leder. Dit nieuwe materiaal wordt stilaan gebruikt in de luxesector. Zo duikt het dit seizoen op in de couturecollectie van Natan. Het is niet de eerste keer dat couturier Edouard Vermeulen experimenteert met nieuwe, ecologische materialen. Vorige zomer verwerkte hij al raffia in zijn couturecollectie. High fashionkleurt alsmaar groener. (Lut Clincke)