Minder werken, meer genieten, met onze tuinman Angelo Dorny

Met een traditionele moestuin waarin intensief wordt gezaaid en geplant is uiteraard niets mis. Ik heb in het vroege voorjaar ook last van zaaikriebels, en meestal geraak ik er dan ook niet meer van af. Toch zijn er redenen genoeg om aan te nemen dat moestuinieren met minder zorgen je daarom niet minder opbrengt. Wie vaker wil genieten, of simpelweg eens wat anders wil, kan kiezen voor de zogenoemde vaste groenten. Je kunt ze nu planten, of in je plan voor volgend jaar integreren.

Wat zijn vaste groenten?

Vaste groenten zijn, zoals de naam al doet vermoeden, gewassen die een vaste plek verwerven op een groentebed en daar garant staan voor jarenlang plezier. Het zijn in theorie vaste planten die in het najaar bovengronds verdwijnen, maar in het voorjaar uit het niets weer verschijnen. Het zijn planten die geen probleem lijken te hebben met lage temperaturen, en als je ze jaarlijks wat compost of goed verteerde stalmest aanbiedt, een niet onaantrekkelijke oogst genereren. Vaste groenten zet je zoals eerder gezegd op een apart groentebed, waar ze geen andere gewassen hinderen en elk jaar opnieuw kunnen groeien en bloeien. Je kunt ze uiteraard ook combineren met eenjarige bloemen. Oost-Indische kers is altijd een goed idee, maar ook Calendula of goudsbloem en Cosmea. Zelfs Lathyrus doet het in dit gezelschap zeer goed. Durf te combineren, dat zorgt voor extra veel kleur in je borders. Want dat zijn het wel een beetje. Plantenvakken die gebaseerd zijn op vaste gewassen die eetbaar zijn, maar gerust ook wat kleur kunnen gebruiken. Een groot deel bloeit met prachtige bloemen, maar een ander deel is vooral bekend vanwege een mooie bladproductie. Wees creatief, ze maken echt een verschil. Vaste groenten maken een traditionele moestuin net iets spannender.

Wat met slakken?

Het klinkt als een utopie, maar wat als ik je vertel dat vaste groenten minder aantrekkelijk zijn voor slakken? Omdat ze al heel vroeg in de lente scheuten maken, en meestal de eigenschap hebben om snel te groeien, hebben slakken niet of nauwelijks de kans om hun veel te slijmerige buikjes rond te eten. Slakkenvraat komt wel degelijk voor bij vaste groenten, daar zijn ze niet immuun voor, de slakken gaan simpelweg minder schade aanrichten. Dat is overigens helemaal anders in een traditionele moestuin, waarin jonge zaailingen van sla, spinazie en onder andere courgettes vaak niet eens de kans hebben om groot te worden.

Een vast plekje

Een bijkomend voordeel van vaste groenten is het feit dat ze jarenlang op dezelfde plek kunnen blijven staan. Je hoeft ze niet elk jaar opnieuw te zaaien of te planten en al helemaal niet jaarlijks een andere plek te geven. Vruchtwisseling kent dat groentebed niet. Daarmee is ook een intensief moestuinplan niet aan de orde, waarop je jaarlijks de voor- en nateelten moet neerschrijven. Je kunt ze overigens wel opnemen op je moestuinplan, maar je zult er niet of nauwelijks rekening mee moeten houden. Sommige planten kunnen namelijk meer dan tien jaar op dezelfde plek blijven groeien. Vaak ook langer, maar het kan nooit kwaad om na verloop van tijd een oude moederplant te scheuren of te verplanten. Al was het maar om de planten opnieuw te schikken en een andere groeiomgeving te geven.

Asperges: de vaste buitenbeentjes

Omdat asperges best wel wat plaats nodig hebben om te groeien en tegelijk ook erg tijdelijk zijn, is het belangrijk om ze apart te behandelen. Geef ze een eigen groentebed en wees vooral erg geduldig. Het kan ruim drie jaar duren vooraleer je een eerste keer kunt oogsten. Dat geduld wordt gelukkig wel beloond met de lekkerste scheuten. Ja, ik moet bekennen dat ik gek ben op asperges. En niet alleen omdat ze ontzettend lekker zijn, maar ook omdat ze vanwege hun tijdelijkheid echt iets mysterieus hebben. Asperges hebben ons altijd een beetje gedwongen om seizoensgebonden te eten, en dat vind ik een sterk gebaar van zo’n delicate, fragiele scheuten. Geen enkele andere eetbare plant die erin slaagt dat voor mekaar te krijgen. Op rabarber na dan misschien, want die oogst je beter ook niet een jaar rond. Naast de witte, gebleekte asperges, is er trouwens ook de groene variant. Al zijn de zogenaamde witte asperges vaak de gebleekte variant van de groene scheuten.

Vier klusjes voor oktober

Knolcapucien oogsten

Andijvie is een zeer geschikte najaarsgroente. Als je ze in augustus hebt geplant, dan kun je er nu stilaan van oogsten. Of je bleekt het hart van de volgroeide plant, dan wordt de smaak zachter. Neem daarvoor een grote elastiek of een touw en bind er de bladeren van onder naar boven mee toe. Of zet een omgekeerde pot over de planten heen en dek de gaten af met een zwarte plastic. Laat twee tot drie weken bleken.

Andijvie bleken

Andijvie is een zeer geschikte najaarsgroente. Als je ze in augustus hebt geplant, dan kun je er nu stilaan van oogsten. Of je bleekt het hart van de volgroeide plant, dan wordt de smaak zachter. Neem daarvoor een grote elastiek of een touw en bind er de bladeren van onder naar boven mee toe. Of zet een omgekeerde pot over de planten heen en dek de gaten af met een zwarte plastic. Laat twee tot drie weken bleken.

Net niet winterhard

In moestuinland geldt de wet van de sterkste. Zeker de wintermaanden zijn alleen weggelegd voor de echte diehards. Spruitkool, savooiekool en onder andere boerenkool vrezen kou noch sneeuw. Maar er zijn ook gewassen die net naast de titel van diehard grijpen. Rode biet bijvoorbeeld, of zomerwortelen. Dergelijke gewassen houden zich nog sterk tot november, maar daarna houdt het jammer genoeg op. Net als rode- en wittekool en zelfs spitskool.

Knoflook poten of planten

Oktober is ook het ideale moment om knoflook te poten of planten. Want nu poten betekent volgend jaar oogsten vanaf mei en juni. Maak de grond goed los en zet knoflook altijd in een goed gedraineerde bodem. Haal je pootgoed bij een kweker of tuincentrum. Kies voor biologisch pootgoed. Steek om de 7 tot 10 cm een teentje in de grond, het liefst tot het kopje net boven de grond uitsteekt. Maak dicht en druk lichtjes aan, geef water en wacht geduldig.

Andijvie bleken

Andijvie is een zeer geschikte najaarsgroente. Als je ze in augustus hebt geplant, dan kun je er nu stilaan van oogsten. Of je bleekt het hart van de volgroeide plant, dan wordt de smaak zachter. Neem daarvoor een grote elastiek of een touw en bind er de bladeren van onder naar boven mee toe. Of zet een omgekeerde pot over de planten heen en dek de gaten af met een zwarte plastic. Laat twee tot drie weken bleken.