Kruiden kweken in de winter

December staat voor de deur. Dat betekent in veel gevallen kouder, vroeger donker en binnen genieten van de gezelligheid. In de tuin zijn we toe aan een rustige periode, veel valt er niet meer te beleven. Je oogst nog af en toe wintergroenten, maar verder is het vooral wachten tot het weer warmer wordt. Maar hoe zit dat met kruiden? Bestaan er winterharde exemplaren die het ook tijdens de wintermaanden goed doen?

Kruiden associëren we vaak met de zomer. Zuiderse basilicum, verrassende bieslook en bijzonder leuke oregano. Het zijn maar enkele voorbeelden van de vele planten die dan je kruidentuin inpalmen. Maar er zijn natuurlijk ook exemplaren die in de winter ook gewoon voor kleur zorgen, en vaak leuk staan in een pot of bak op je terras of balkonnetje. Ze garanderen je dan wel niet de allergrootste oogst, maar ze zorgen wel voor smaak aan je winterse stoofpot of ovenschotel en soepen. Toch moet ik nuanceren. Wintergroen betekent niet altijd winterhard. Bij hevige vorst zullen ook die kruiden het lastig krijgen. Een aantal overleven de winter zelfs niet. Bescherm ze daarom goed, zet ze beschut en dek ze eventueel af met een vlies of vriesdoek tijdens het koudste moment van de nacht. Een schrale winterwind droogt de planten namelijk ontzettend snel uit, waardoor ze uiteindelijk ook zullen sterven.

1 I Rozemarijn: zuiderse schoonheid

Hoewel rozemarijn een zuiderse plant is, doet ze het ook heel goed in onze gebieden. De plant blijft wintergroen, maar moet wel beschermd worden tijdens hevige vorstperiodes. Schrale winterwind kan de plant uitdrogen met takkensterfte als gevolg. Zet rozemarijn die in een pot staat daarom tegen een beschutte muur, of zelfs tijdelijk in de garage of in het tuinhuis wanneer het echt koud is buiten. Geef af en toe water, en begin pas vanaf maart en april opnieuw met het geven van meststoffen. Met verpotten wacht je ook beter tot wanneer het weer warmer wordt.

2 I Kerriekruid: geen kerriepoeder

De plant lijkt op het eerste gezicht veel op lavendel, maar ze hebben verder niets gemeen. Ze bezit lichtgrijze takjes met fijne blaadjes die een zeer typische geur en smaak hebben. Vergis je niet: kerriekruid is geen kerriepoeder. Dat laatste is een mengeling van specerijen. Toch zijn er gelijkenissen. Je kunt kerriekruid laten meekoken in soep en sauzen, of in een ovenschotel of stoofpot. Zet de plant in een pot of bak en combineer met een aantal winterbloeiende bloemen. Kerriekruid is zeer stevig en goed winterhard. Geef evenwel tijdelijk geen water tijdens vorstdagen, want de plant heeft een hekel aan stilstaand water aan de voeten.

3 I Tijm: in de gaten houden

Net zoals rozemarijn is het ook met tijm opletten geblazen tijdens de winterperiode. Hij doet het evenwel prima in een pot op je terras of balkonnetje, maar moet in de gaten worden gehouden tijdens koude momenten. Kruiden met houtachtige twijgjes zijn sowieso sterker, maar schrale wind droogt de plant in geen tijd uit. Zet in een pot of bak, het liefst dicht bij een muur of beschut door andere planten. Gaat het echt hard vriezen, dan kun je extra bescherming bieden met stro of vlies- en vriesdoeken. Geef matig water en voorkom stilstaand water aan de voeten van de plant.

Wintergroen betekent niet altijd winterhard. Bescherm daarom je winterkruiden

4 I Laurier: winterhard of toch niet?

Laurier houdt van de zon, maar ook van de halfschaduw. Hij groeit als solitaire plant in een pot, maar ook als volwaardige struik tussen je andere kruiden in de vollegrond. Laurier groeit goed en snel en heeft nauwelijks last van een paar koude dagen. Onze winters worden alsmaar warmer. Natter, maar wel warmer. En dat vindt hij prima. Zet je hem in een pot, dan is het aangewezen om eerst wat kiezelsteentjes onderin de pot aan te brengen. Zo staat hij nooit met zijn voeten in het water, want dat vindt hij niet prettig. Je kunt de hele winter lang blijven plukken, maar omwikkel de plant met noppenfolie wanneer het alsnog koud wordt. Met -5 °C heeft ze geen problemen, maar bij -10 °C krijgt zij het toch moeilijk.

Vier klusjes voor december

Vergeet de kippen niet

Heb je kippen rondscharrelen in de tuin, dan is het aangewezen om vanaf nu vaker het drinkwater te controleren, zeker wanneer het straks ook overdag kan vriezen. In normale omstandigheden wordt aangeraden om elke dag vers eten en drinken te voorzien. In sommige gevallen kan het ook iets langer, wanneer je bijvoorbeeld voor een drink- en/of voedertoren hebt gekozen. Water is trouwens ontzettend belangrijk voor het produceren van eieren.

Groenten inkuilen

Heel wat gewassen moet je nadat je ze hebt geoogst vrij snel opeten. Zo niet, verleppen ze en worden ze snel onbruikbaar in de keuken. Gelukkig is een ander deel dan weer wel lang te bewaren. Denk maar aan aardappelen, zoete aardappelen, pompoenen, uien en ga zo maar door. Ook rode biet, wortelen en rammenas kun je een tijdje bewaren in een kistje met vochtig zand. Controleer echter wel regelmatig op rotte en schimmelende exemplaren.

Scheuten op de vensterbank

Heel wat gewassen moet je nadat je ze hebt geoogst vrij snel opeten. Zo niet, verleppen ze en worden ze snel onbruikbaar in de keuken. Gelukkig is een ander deel dan weer wel lang te bewaren. Denk maar aan aardappelen, zoete aardappelen, pompoenen, uien en ga zo maar door. Ook rode biet, wortelen en rammenas kun je een tijdje bewaren in een kistje met vochtig zand. Controleer echter wel regelmatig op rotte en schimmelende exemplaren.

Maak een analyse

Aan het eind van een tuinseizoen vind ik het leuk, en ook noodzakelijk, om een analyse te maken. Een overzicht van wat er afgelopen jaar goed en minder goed ging. Ik heb geleerd dat ik dan minder fouten maak. Ik maak tegelijk ook een nieuw wenslijstje met variëteiten die ik het liefst een keer zou proberen. Ik houd het hele jaar een schriftje bij waarin ik mijn bevindingen schrijf om op terug te vallen. Dat helpt me goed tijdens die analyse.

(Angelo Domy)