Adembenemend en om stil van te worden, dat zijn misschien wel de beste omschrijvingen om ‘Oldtimers’ samen te vatten. Het nieuwe stuk van Het Achterland speelt nu in de Zwarte Zaal van het Antwerpse Fakkeltheater en brengt Leah Thys en Luc Caals voor het eerst samen op de planken. Het was overigens Caals zelf, die regelmatig al eens in Blankenberge vertoeft, die regisseur Jack Staal een tijd geleden aansprak met de vraag of hij nog ergens een mooie voorstelling in de schuif had liggen. En zo geschiedde.
Leah Thys geeft gestalte aan kranige tachtiger Ida. Zij is al bijna vijftig jaar getrouwd met haar man Vic. En die Vic vertoont toch wel enige verwijzingen naar de man van een andere gekende Ida. Want terwijl Jef destijds vooral last had van zijn voet en bij het minste kleinzerig was, moet ook Vic niet onderdoen. Knieën, ellebogen, cholesterol, tenen, je kan het zo gek niet bedenken of Vic heeft er last van en klaagt er de hele dag door over tegen zijn vrouw. Zelfs al gaan het om kleine futiliteiten zoals kaas dat tegenwoordig verpakt zit in plastic in plaats van papier of een bank die vandaag de dag zonder loket werkt. Het zijn dat soort herkenbare situaties die een grappig begin vormen van de voorstelling. “Dat klopt helemaal. Het is een echte tragiekomedie en dat is iets wat Leah en ik beiden ontzettend graag spelen. Vooral omdat het uit het leven gegrepen is en mensen zich binnen de kortste keren kunnen herkennen in die soms wel zagenvent”, vertelt Luc ons na afloop. Maar naarmate de voorstelling vordert, voel je het publiek toch telkenmale stiller worden en beginnen ook de mopjes en grappen beetje bij beetje achterwege te blijven. Het gaat immers allesbehalve goed met Ida en zelfs hun bed beneden zitten brengt geen soelaas. Een rusthuis is de enige optie. “Het moet verschrikkelijk zijn voor zo’n mensen, die uit hun huis moeten omdat het niet anders kan”, weet Leah. “Je weet dat het afscheid nemen is, zowel van het leven als van je vrijheid en de levenskwaliteit. Al is het nemen van die beslissing ook allesbehalve evident. Als je er te lang mee wacht, ben je te laat. En als je er te snel voor kiest, ben je eigenlijk nog te goed.”
“Mijn personage wil bijvoorbeeld niet toegeven dat de tijd er stilaan begint te komen en het niet verantwoord is dat ze beiden nog op zichzelf blijven wonen, maar kan op het einde ook niet anders dan uitmaken dat het echt niet anders kan”, vat Luc samen. “Een mooi moment daar is Norbert, onze fantastische vis die meespeelt in de voorstelling. Ida is gedurende de hele voorstelling tegen die vis bezig en geeft hem meer eten dan goed voor hem is. Hij plaagt zowel haar als de vis er regelmatig mee en gooit dikwijls wat verwensingen in hun richting. Maar op het einde is het voor hem toch een no-go dat Norbert niet mee mag naar het rusthuis. Vooral omdat die symbool staat voor zijn vrouw en het daaruit wel blijkt hoe graag ze elkaar hebben gezien.” Het is vooral dochter Rosette – een rol voor Ann De Winne – die het grootste deel van de voorstelling mee op scène staat en zich al even herkenbaar voortdurend ontfermt over haar ouders. En dat ondanks haar drukke politieke agenda. Toch kan ze het niet over haar hart krijgen om haar ouders in de steek te laten en regelt ze elke vorm van thuishulp die er maar te vinden is. Zelfs haar eigen dochter Roxanne – Anne Van Opstal – en haar nieuwe vriend (Joachim Van Ransbeeck) worden ingezet om boodschappen te doen voor het koppel. Al worden ze af en toe ook eens gestoord door bezoek dat ze minder graag zien komen, Vics neef en diens vrouw, respectievelijk gespeeld door Erik Goris en Saskia Debaere.
Maar hetgeen bij iedereen misschien wel het meest blijft hangen na de voorstelling, is de manier waarop Leah de rol van een Alzheimerpatiënte op zich neemt. Alsof het zo moest zijn, vond de première overigens plaats op de Internationele Dag Tegen Alzheimer. Thys begint het stuk met een verspreking of vergetelheid, maar is tegen het einde van de voorstelling een volledig verwarde en gebroken vrouw die niet meer weet wie zijzelf of anderen zijn en die met zichzelf ook geen blijf meer weet. Het zorgt vaak voor vele stille momenten in de zaal. Na afloop nam Leah onze felicitaties hiervoor met grote dank aan, maar gaf ze ook wel toe dat het niet de meest evidente rol is om te spelen. “Doseren is daarin wel een belangrijke, vooral omdat je het zo juist mogelijk wil brengen. In het begin verspreek ik mij inderdaad of kijk ik eens verbaasd op, maar uiteindelijk moet ik in vijf scènes de hele ontwikkeling van de ziekte uitbeelden, zonder dat het onnatuurlijk overkomt. Bij sommige mensen kan dat namelijk jaren duren, maar ons stuk duurt uiteraard maar een goede anderhalf uur. Dus daarin moet je het wel op een geloofwaardige manier neerzetten en dat is soms wel een uitdaging.”
Het mag duidelijk zijn dat we ‘Oldtimers’ meer dan warm kunnen aanbevelen. De zaalcapaciteit is beperkt, maar de vraag naar tickets is nu al zo groot dat er beslist werd om op donderdagen 3 en 10 oktober extra voorstellingen in de lassen. Wat ons betreft, mogen daar gerust nog een aantal extra data aan worden toegevoegd. Zowel qua verhaal als acteerprestaties, is het een productie die menige cultuurliefhebber absoluut gezien moet hebben! (PADI & Tom)
‘Oldtimers’ speelt nog tot en met 13 oktober in de Zwarte Zaal van het Fakkeltheater. Tickets zijn te bestellen via http://www.fakkeltheater.be/.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier