In Nieuwpoort is er een traditie die boven alle andere uitstijgt, letterlijk en figuurlijk. In 1923 werd de Reuzengilde Jan Turpijn opgericht, een vereniging die al 100 jaar de culturele en historische erfenis van de stad met trots draagt. Wat begon meéén reus, Jan Turpijn I, is uitgegroeid tot een indrukwekkende familie van acht reuzen, die niet alleen in België, maar ook ver daarbuiten bewondering oogsten.
De reuzen van Nieuwpoort zijn niet louter symbolen, ze belichamen de verhalen en legendes die verweven zijn met de geschiedenis van de stad en haar inwoners.
Een eeuw na de oprichting blikt de gilde terug op een rijke geschiedenis met deelname aan internationale stoeten en de introductie van nieuwe reuzen. Aan het hoofd van de vereniging staan voorzitter Manolito Hillebrant en zijn echtgenote Sanne Ramboer, die als secretaris een onmisbare rol vervult binnen de organisatie. Samen met een toegewijd bestuur zorgen zij ervoor dat deze eeuwenoude traditie blijft voortleven.
Reus der Reuzen
“De Reuzengilde begon met de bouw van de eerste Jan Turpijn in 1923, een eerbetoon aan een heldhaftige burgemeester uit de tijd van het beleg van Nieuwpoort in 1489”, vertelt voorzitter Manolito.
“Op 12 juni 1927 was Jan Turpijn te zien in een grote folkloristische stoet ingericht door Rotary Club Brussel. De dagbladen noemden hem meteen de Reus der Reuzen. Jan Turpijn danste er voor de koning. De Brusselaars gingen zowaar op de knieën zitten om te weten hoe de reus vooruitging: zij telden er 48 benen. Alle draden van tram- en telefoonleidingen dienden weggenomen te worden om Jan Turpijn door te laten, want hij was meer dan tien meter groot! Jan Turpijn bezocht in 1935 opnieuw Brussel ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling. Hij reisde per trein en danste er onder meer voor een delegatie van Amerikaanse afgevaardigden. Ze waren verstomd door zoveel mannen vanonder de rok van de reus te zien kruipen. Jan Turpijn bleef drie weken aan de ingang van de Wereldtentoonstelling staan.”
Reuzenfamilie
De reus werd al snel een icoon. Helaas viel hij ten prooi aan de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog. Wat restte was enkel zijn koperen hoofd. Maar de gilde gaf niet op. In 1963 werd Jan Turpijn II gebouwd, de grootste gedragen reus van Europa. Met zijn 24 dragers, die hem op hun schouders torsen, blijft hij een indrukwekkend gezicht.
“Ons grootste probleem is het vervoer van de reuzen”
“Door de jaren heen hebben we meer leden aan de familie toegevoegd, zoals Goliath, Griete en hun dochter Rosalinde. Elk van hen heeft zijn eigen verhaal, vaak geworteld in de geschiedenis van Nieuwpoort”, vertelt de voorzitter. Zo symboliseert Goliath de heldenmoed van de inwoners tijdens het beleg van 1489, terwijl Karel Cogge en Hendrik Geeraert herinneren aan de strategische overstromingen die de Duitse opmars in de Eerste Wereldoorlog tegenhielden. “We houden deze verhalen levend door onze reuzen te laten paraderen in binnen- en buitenland”, benadrukt Manolito. “Ze zijn levende monumenten van ons erfgoed.”
Sanne Ramboer, secretaris van de gilde, speelt een cruciale rol in het organiseren van de activiteiten en het onderhouden van de reuzen. “Ons werk stopt niet bij het deelnemen aan stoeten”, legt Sanne uit. “We organiseren regelmatig evenementen die de leden bij elkaar brengen, zoals eetfestijnen en culturele activiteiten. Momenteel hebben we een twintigtal leden.”
Jongeren gezocht
“We zijn dringend op zoek naar jonge en enthousiaste mensen om onze reuzen te helpen dragen. Het is een unieke kans om deel uit te maken van een rijke folklore”, zegt Sanne.
“Ons grootste probleem momenteel is het vinden van betaalbaar vervoer voor onze reuzen. Vroeger konden we rekenen op de gulle steun van Roeland Snick van Snick Volumetransport in Pervijze, die jarenlang het transport voor ons regelde. Helaas is Roeland in mei 2022 overleden, en sindsdien hebben we geen vervangende sponsor kunnen vinden. Het vervoer is een uitdaging, vooral omdat transport op zondag betekent dat chauffeurs op maandag verplicht rust moeten nemen. Dit maakt het moeilijk voor transportbedrijven om nog gratis transport aan te bieden.”
De eerstvolgende gelegenheid om Jan Turpijn te bewonderen is bij de Oesterfeesten van vrijdag 25 oktober tot en met zondag 27 oktober, bij de vismijn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
