Nieuwpoortse reuzengilde Jan Turpijn: “We kijken vooral uit naar juli 2022”

De reuzen van de Nieuwpoortse reuzengilde blijven voorlopig, net als hun soortgenoten in hun ‘kot’. Door de coronatoestand zijn er geen uitstappen gepland en het is bovendien nog koffiedik kijken of er plaatselijke evenementen zullen kunnen plaatsvinden waar Jan Turpijn de mensen kan verwelkomen. Alle hoop gaat nu uit naar juli 2022 want dan zijn er de driejaarlijkse reuzenfeesten met de reuzenstoet.

Sanne Ramboer is secretaris van de Nieuwpoortse reuzengilde en bladert in de agenda: “Allemaal lege bladen, er zijn geen uitstappen, alles is afgelast. Er staat na de zomer nog een evenement, een halloweenstoet in Blankenberge genoteerd, maar de vraag is hoe de toestand dan zal zijn. Ons enige lichtpuntje voor het ogenblik is juli 2022, want dan zijn er normaal gezien de driejaarlijkse reuzenfeesten met de reuzenstoet. Dat is niet alleen voor ons een hoogdag, maar eigenlijk ook voor heel Nieuwpoort en de regio”, begint Sanne haar verhaal.

Stadsarchieven

Nieuwpoort heeft inderdaad als geen ander een reuzentraditie. Die is eigenlijk al gestart in de 15de eeuw want uit historische gegevens blijkt dat Nieuwpoort tijdens het beleg van 1489 al een eigen reus had als zinnebeeld van heldenmoed van de inwoners van de stad. Het is niet bekend of de reus toen echt een naam meegekregen had want in de stadsarchieven staat hij bestempeld als de reus of de stadsreus. In 1876 kreeg de grote man dan toch een naam en ging hij voortaan als Goliath door het leven. De reus was 7,75 meter hoog, had een doorsnede van 3,5 meter en moest worden gedragen door 12 personen. Ook Goliath overleefde de Eerste Wereldoorlog niet en werd vernield tijdens het oorlogsgeweld.

Reus der reuzen

Na de oorlog werd opnieuw werk gemaakt van een iets kleinere Goliath, maar ook deze reus kreeg het hard te verduren en werd tijdens de Tweede Wereldoorlog vernield. Na de oorlog werd een derde Goliath gebouwd en op 15 augustus 1947 vond de doopplechtigheid plaats, samen met een andere nieuwe reus Griete. Op 5 september 1948 huwden ze en op 4 mei 1985 kregen ze een dochter Rosalinde.

Een mooi verhaal, maar toch is dat niet de meest bekende reus van de Nieuwpoortse reuzengilde. “Onze reuzengilde werd opgericht in 1923 en al gauw werd beslist om een nieuwe reus te bouwen. Jan Turpijn, genoemd naar de vroegere Nieuwpoortse burgemeester Jan Turpijn werd gedoopt in 1926. Hij was meteen ook de eerste reus die eigendom was van de reuzengilde zelf en dat is nog altijd zo. Tijdens een grote folkloristische stoet in Brussel op 12 juni 1927 kreeg hij nationale bekendheid en werd hij de reus der reuzen genoemd. Ook tijdens de Wereldtentoonstelling in 1935 was Jan Turpijn in Brussel aanwezig. De reus werd gedragen door 24 mannen en was 10,40 meter hoog”, zegt Sanne Rambour.

In 1940 viel de reus ten prooi aan het vuur van het oorlogsbombardement. Gelukkig bleef de koperen kop gespaard. Na de oorlog werd een nieuwe Jan Turpijn gebouwd en in 1963 werd deze gedoopt. De Nieuwpoortse reuzenfamilie bestaat ondertussen uit Jan Turpijn, Goliath, Griete, Hendrik Geeraert, Karel Cogghe, Jacqueline, Rosalinde, Puuptje en Crabbe. “Wij kijken naar de toekomst en zijn nog altijd op zoek naar dragers voor Jan Turpijn”, geeft Sanne mee.

“Er zijn 24 dragers nodig om de 750 kg zware reus te dragen en het verleden leert ons dat die niet makkelijk te vinden zijn.”

Reuzenvriendelijk

Het bestuur van de reuzengilde bestaat uit voorzitter Manolito Hillebrant, ondervoorzitter Jimmy Daelman, secretaris Sanne Ramboer, materiaalmeester Geert Vandaele en Roland De Groote. Die laatste is een boegbeeld van de reuzengilde, hij is penningmeester, maar ook drager sinds zijn 16 jaar en zoon van wijlen Julien De Groote, naar wie als eerbetoon voor zijn inzet voor de reuzengilde een reus werd gebouwd die de naam ‘Puuptje’ meekreeg, verwijzend naar de pijp die hij rookte.

Dankzij de reuzengilde kreeg Nieuwpoort de naam ‘Reuzenvriendelijke gemeente’ mee. De Nieuwpoortse reuzen zijn erkend als immaterieel cultureel erfgoed.