Oostende onder de loep (26): Oorlogsslachtoffers in het groen

Het eerste beeld focust op de visserij en de scheepvaart. (foto ML)
Redactie KW

Velen (her)ontdekken tegenwoordig het plezier van het wandelen. Zowel in de natuur als in de stad. Wie Oostende doorkruist, passeert ettelijke plaatsen, beelden of objecten met een bijzondere geschiedenis. Marc Loy, stadsgids bij Gidsenkring Lange Nelle, haalt elke week zijn loep boven, op zoek naar opvallende Oostendse verhalen.

Als fiere wachters in steen vormen vier meer dan levensgrote beelden een erehaag in de gerenoveerde wandel- en fietspromenade van de Koninginnelaan tussen de Kaïrostraat en het viaduct over de Verenigde Natiëslaan. Deze vier oorlogsslachtoffers kregen hier na het opblazen va het voormalige postgebouw aan de Hendrik Serruyslaan in 1944 een rustig bestaan.

Dat oude postgebouw, ooit gesitueerd op dezelfde locatie als het Cultureel Centrum De Grote Post kwam er uit praktische noodzaak in 1906. Àrchitect en Bruggeling Charles Dewulf liet zich voor zijn definitieve ontwerp voor dit openbare gebouw, op uitdrukkelijk verzoek van koning Leopold II, inspireren door het Spaanse paviljoen op de wereldtentoonstelling van Parijs in 1900. De Roeselaarse beeldhouwer Jules Lagae, een goede vriend van architect Dewulf, ontwierp acht beelden die de frontgevel en de toren van het gebouw sierden. Hij ontwierp ook een aantal beelden van de de Smet de Naeyerbruggen, het Guido Gezellebeeld in Brugge en het Roeselaarse Albrecht Rodenbachmonument.

Toen het terugtrekkende Duitse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog het postgebouw liet imploderen om zoveel mogelijk communicatielijnen te vernietigen, sneuvelden ook de oorspronkelijke acht beeldhouwwerken.

Schepen Daniels

De waardige, in toga uitgedoste allegorische vrouwenfiguren kwamen gelukkig minder gehavend uit de ravage omdat de hoektoren bij de ontploffing zo goed als onbeschadigd bleef. Sommige beelden verloren er wel letterlijk het hoofd bij of leden op zijn minst gezichtsverlies. De stad redde de gevel- en torenbeelden van de sloop en ze kregen asiel bij de stedelijke groendienst maar raakten in de vergetelheid. Wijlen schepen Gerard Daniels stelde in 1982 voor om deze ornamenten wat meer ruimte te gunnen en ze kregen een plaats op de vandaag verdwenen groene middenberm van de Koninginnelaan. Leraar aan de kunstacademie en kunstenaar Paul Perneel zorgde voor de restauratie en gaf de gevelbeelden een geslaagde driedimentionale ruimtelijke zelfstandigheid. De beelden symboliseren ook vandaag nog de bijna onbeperkte en snelle communicatie begin 20ste eeuw tussen mensen en landen. Het eerste beeld ter hoogte van het kruispunt Kaïrostraat en Koninginnelaan staat model voor de Visserij en de Scheepvaart. Hoewel het hardnekkige bijgeloof in de visserij geen vrouwen aan boord dult, drapeerde de kunstenaar zijn vrouwenfiguur met maritieme attributen die verwijzen naar de Scheepvaart en de Visserij: een maquette van een scheepsromp, een visnet, een zuidwester en oliejekker, een roerblad en een vis aan de voeten.

Gevleugeld treinwiel

Het tweede beeld symboliseert de Posterijen en Spoorwegen met een posttas en gevleugeld treinwiel. Anderen zien dan weer het toenmalige logo van de post in het wiel. De derde refereert met haar luisterhoorn en morsebobijn naar de Telefonie en Telegrafie. De laatste sculptuur met de mercuriusstaf in de rechterhand en tandwiel en (mijnwerkers)lamp in de andere verwijst naar de Industrie en Handel. Sommigen interpreteren het tandwiel als het oorspronkelijke logo van de spoorwegen! Gevoelige materie! (ML)