Met de winter in aantocht houdt Sofie (20) uit Brielen haar hart vast voor de daklozen in de regio. Zelf leefde ze een half jaar in dakloosheid toen ze 15 jaar was en nog steeds verwerkt ze de trauma’s van toen. Samen met Hannah Nascimento Martins van vzw Uit De Marge komt ze op voor lotgenoten.
De schrijnende situaties die Sofie (*) in haar jonge leven meemaakte brengen nog te veel schaamte met zich mee, waardoor ze alleen anoniem wil getuigen. “Ik ben een half jaar dakloos geweest toen ik 15 jaar was, nadat mijn ouders mij aan de deur hadden gezet”, vertelt Sofie. “Voordien was ik in de psychiatrie terechtgekomen, omdat ik gepest werd op school. Mijn ouders wisten niet hoe ze daarmee moesten omgaan. Mijn papa heeft mij verwaarloosd. Hij was er nooit voor mij op de momenten dat ik hem nodig had. Mijn mama kon niet voor mij zorgen, omdat ik een zus heb met een beperking.”
“Ik kende maar één plek waar ik naartoe kon, maar dat was een drugsdealer in Kortrijk. Zo ben ik verslaafd geraakt aan drank en drugs. In ruil voor een slaapplaats deed ik alles wat men mij vroeg. Ik werd daar ook misbruikt. Op een bepaald moment was ik er klaar mee en heb ik de politie gebeld. Toen ben ik gevlucht naar Ieper.” Hoewel het op dat moment volop winter was, sliep Sofie toen een aantal nachten op straat. “Tot ik contact opnam met de thuisbegeleiding die ik ook al kreeg toen ik nog bij mijn moeder woonde. Ik kon eerst terecht in de crisisopvang, tot er een plaatsje vrijkwam in Ons Tehuis. Dat was mijn redding. Ik kreeg de mogelijkheid om naar psychologen te gaan en mijn drank- en drugsverslaving aan te pakken.”
Mama geworden
Drie jaar verbleef Sofie in de jeugdinstelling. Ze kon weer naar school in De Ast in Poperinge, maar toen ze op haar achttiende stopte met school kwam ze weer op het slechte pad terecht. “Ik dronk weer alcohol en kwam weer in de cirkel van die drugsdealer terecht. In die periode ben ik ook mama geworden van een kindje dat nu tien maanden oud is en bij mijn moeder verblijft. Sinds een maand woon ik in een huurhuisje van het sociaal verhuurkantoor en ik leef van een invaliditeitsuitkering. Ik heb een heel grote rugzak, maar ik sta hier nog en daar ben ik trots op.”
“Elk mens heeft zijn verhaal en iedereen wil dat er wordt geluisterd” – Hannah Nascimento Martins (vzw Uit de Marge)
Nu het beter met haar gaat, vindt Sofie het belangrijk om op te komen voor lotgenoten. “Toen ik dakloos was, had ik het koud, honger… Daardoor vind ik het niet oké dat veel mensen buiten worden gezet. Ik ken ondertussen veel daklozen en hoorde al heel wat verhalen: schulden, drank, drugs… Er zijn veel redenen waarom mensen in de dakloosheid terechtkomen. Het ergste vond ik dat sommige mensen zeiden dat het mijn eigen schuld was. Dat staat in mijn hoofd gegraveerd. Ik kan echt kwaad worden van mensen die oordelen over anderen zonder het hele verhaal te kennen. Daklozen verstoppen zich omdat ze worden uitgelachen of er dingen naar hen gegooid worden. Maar dat zijn ook mensen van vlees en bloed. Ze verdienen om met respect behandeld te worden.”
Kwetsbare jongeren
In haar strijd krijgt ze steun van Hannah Nascimento Martins, jeugdopbouwwerker bij vzw Uit de Marge in Ieper. “Wij komen op voor kinderen en jongeren die in een maatschappelijk kwetsbare positie leven”, zegt Hannah, sinds december vorig jaar aan de slag in Ieper. “We proberen via een vertrouwensband die we creëren op straat er te zijn en veel met hen te praten. Elk mens heeft zijn verhaal en iedereen verlangt dat er wordt geluisterd naar dat verhaal. Als je luistert, maak je hen weer tot mens, en zijn ze niet langer een dakloze of een junkie.”
In oktober organiseerde Uit de Marge een bewustmakingsactie rond dakloosheid bij jongeren. Op het Colaertplein zette ze een tent op met cijfers die de omvang van dakloosheid in Vlaanderen zichtbaar maakten. “De term ‘dakloos’ wordt soms te letterlijk opgevat”, vervolgt Hannah. “Een jongen van 14 jaar die al zes maanden bij een vriend slaapt omdat hij het gevoel heeft dat het thuis niet veilig is, die is ook dakloos. Maar zulke zaken blijven onder de radar.”
Soep uitgedeeld
Ondertussen doet Sofie ook regelmatig vrijwilligerswerk voor Uit de Marge. “Zo help ik bij de kinderwerking in het JOC. Het doet me deugd om die kinderen te zien lachen”, vertelt Sofie. “Op de Verzetdag tegen Armoede deelde ik op de zaterdagmarkt in Ieper gratis soep uit. Mensen die nood hadden aan een babbel konden ook met ons praten. Zelf had ik ook het gevoel dat er niet naar mij werd geluisterd. Ik moest op mijn knieën smeken om hulp te krijgen. Daarom probeer ik nu zoveel mogelijk mensen te helpen.”
Ook Sofie vindt dat de dakloosheidsproblematiek in de Westhoek onderschat wordt. “Hier zie je bijna geen daklozen, omdat ze allemaal doorgestuurd worden naar de nachtopvang in Roeselare, Oostende of Kortrijk”, gaat Sofie verder. “Maar het is niet omdat je ze wegstuurt dat ze er niet zijn. Ik vind dan ook dat er een nachtopvang moet komen in de Westhoek, maar ook dagbesteding voor mensen in dakloosheid, zodat ze de juiste begeleiding krijgen. En waarom niet met een douche of een plek waar ze zich kunnen opfrissen? Ik vind het een schande dat men in de Westhoek daar zo weinig inspanningen voor doet.”
“Mensen zeggen vaak dat dakloosheid een probleem is van de grootsteden”, pikt Hannah in. “Dat is natuurlijk comfortabel, want dan moeten ze zelf niets doen. Vooral jongeren glippen door de mazen van het opvangnet. Als je 15 jaar bent, mag je bijvoorbeeld niet binnen in een nachtopvang. Jongeren moeten dan berusten op hun netwerk, dus gaan ze sofasurfen. Maar als je ook buitengesloten wordt door je eigen netwerk, waar moet je dan naartoe? Er wordt pas hulp aangeboden wanneer het echt extreem is.”
* Sofie is een schuilnaam. Haar identiteit is bekend bij de redactie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
