“Neen, de Russen zullen hier niet snel binnenvallen”: militair commandant West-Vlaanderen spreekt duidelijke taal over oorlogsdreiging

De Russische invasie in Oekraïne is al drie jaar aan de gang, Gaza staat in brand, Oost-Congo davert elke dag opnieuw, Donald Trump dreigt met de Verenigde Staten de NAVO te verlaten… Onze wereld beleeft haar meest woelige periode sinds de Tweede Wereldoorlog. Daarin neemt het belang van een sterke defensie alleen maar toe. Dat beseft ook luitenant-kolonel Isabelle Lahaye, militair commandant van de provincie West-Vlaanderen. “We hoeven niet bang te zijn voor oorlog”, benadrukt ze. “Al hebben we daar wel een sterk leger voor nodig. Want voorkomen is beter dan genezen.”

Als hier oorlog uitbreekt, moeten we al na enkele uren met stenen gooien wegens munitietekort. De uitspraak die oud-generaal Marc Thys in december 2023 deed, zindert nog steeds na. “Er schuilt ook een zekere waarheid in”, geeft Isabelle Lahaye (54) toe. “Niet dat het er effectief letterlijk zo zou aan toe gaan, maar er moet dringend meer budget voor Defensie vrijgemaakt worden. Dat 2,5 of zelfs 3 procent van het BBP (Bruto Binnenlands Product, de totale waarde van alle goederen of diensten die in een jaar worden geproduceerd, red.) naar het militair budget moet vloeien, is daarom een goeie zaak.”

Lahaye weet waarover ze spreekt, want de Oostendse is al haar hele carrière binnen het Belgisch leger actief. Haar vader Pierre was als adjudant-majoor op de luchtmachtbasis van Koksijde aan de slag en gaf de liefde voor Defensie met de paplepel aan zijn dochter door. De voorbije decennia bekleedde ze de ene (top)functie na de andere bij Defensie, trok ze onder andere naar Afghanistan op missie en sinds september 2023 is ze militair commandant van de provincie West-Vlaanderen.

Eerste aanspreekpunt

“Al wil dat niet zeggen dat ik de baas van het leger in West-Vlaanderen ben”, glimlacht ze. “Eerder een van de gezichten en het eerste aanspreekpunt. Het is ons doel om de band tussen defensie en natie te versterken – denk maar aan de herdenkingsplechtigheden in de Westhoek. We zorgen er voorts voor dat operaties bijvoorbeeld oefeningen en manoeuvres op West-Vlaamse bodem vlot kunnen verlopen. Bovendien coördineren wij ook de operaties wanneer buitenlandse troepen en materiaal aankomen in ons land, of wanneer ze vertrekken, via de haven van Zeebrugge, de luchthavens van Koksijde of Oostende, of langs de weg en het spoor. We staan ook klaar om hulp te verlenen bij noodsituaties, zoals bij wateroverlast. Het is een overkoepelende functie.”

Eentje van waaruit de luitenant-kolonel van het Vliegwezen een duidelijk zicht heeft op de huidige mondiale situatie. “Het zijn onzekere tijden, dat kunnen we niet ontkennen. Spijtig, maar het is niet anders. Tegelijk bewijzen deze omstandigheden het nut van een solide Defensie. Wij zijn er niet om oorlogje te voeren, maar om onze maatschappij te beschermen en weerbaar te houden. Dat besef was wat weggeëbd, maar is nu helemaal terug. We hebben een sterk leger nodig. Dat blijft de beste verzekering voor de verdediging van onze waarden en onze veiligheid. Voorkomen is beter dan genezen.”

Legerdienst

Al zal er een serieuze inhaalbeweging moeten gemaakt worden, benadrukt Isabelle Lahaye. “Het plan om de vrijwillige legerdienst voor alle achttienjarigen in te voeren en daar ook een loon aan te koppelen (van ongeveer 2.000 euro netto per maand, red.) is een mooie stap in de goede richting. Voor veel jongeren is Defensie een ver-van-mijn-bedshow. Onterecht, want je kan een mooie en gevarieerde carrière uitstippelen. Of de opschorting van de dienstplicht in 1993 een fout was? Dat zal je me niet horen zeggen, want je moet die beslissing in de toenmalige tijdsgeest zien. De Koude Oorlog was net voorbij en vrijwel overal in de wereld heerste relatieve vrede. Nu liggen de kaarten anders. We moeten onze jonge generatie weer warm maken voor een militaire loopbaan.”

“Wij zijn er niet om oorlogje te voeren, maar om onze maatschappij te beschermen en weerbaar te houden” – Isabelle Lahaye

Maar dat wat zich nu aan het uitrollen is, eerder uniek is, beseft Lahaye ten volle. “De wereldorde is voor onze ogen aan het verschuiven. We worden bijna elke dag opnieuw met een nieuw feit geconfronteerd. Eigenlijk is deze evolutie al in 2014 gestart, toen Rusland de Krim in Oekraïne heeft geannexeerd. Dat verliep vrijwel rimpelloos. Maar nu hebben we te maken met een echte invasie. Eentje waar zelfs Noord-Koreaanse troepen aan deelnemen. Een conflict op het Europese continent van die grootteorde is geleden van de Tweede Wereldoorlog. Dat moeten we goed beseffen.”

Voor een oorlog op Belgische bodem hoeven we niet meteen te vrezen, klinkt het. “Dat is niet aan de orde. En zie ik ook niet snel gebeuren. Neen, de Russen zullen hier niet snel binnenvallen. Al voelen we wel stevige speldenprikken. De havens van Oostende en Zeebrugge hebben hun handen vol met het afslaan van cyberaanvallen en ons stukje Noordzee ligt vol met kritieke infrastructuur waar we over moeten waken. Anders worden die, net zoals in de Baltische zee, geviseerd. Die vorm van hybride oorlogsvoering is here to stay.”

Infrastructuur

Dat er vredesgesprekken aan de gang zijn om het Russisch-Oekraïens conflict te ontmijnen, vindt Lahaye een goede zaak. “Al moeten we ook hier met twee woorden spreken. Een soeverein land wordt aangevallen en zou nu moeten terrein inleveren, maar krijgt geen plek aan de onderhandelingstafel. Die gesprekken gaan ook meer over grondstoffen dan over mensen en waarden. Kijk naar de deal die Trump met Zelensky wil sluiten. Dat is het werk van een zakenman, niet van een president. Laat staan van een staatsman die op zoek is naar een compromis.” Zijn dreigement om de Verenigde Staten uit de NAVO terug te trekken, ziet ze niet snel realiteit worden. “Dat lijkt me een brug te ver. Maar dat het BBP-percentage per lidstaat omhoog moet, klopt wél. Dat beseffen we intussen ook in België. Het gaat ook om infrastructuur, deftige kwartieren, goeie huisvesting, performante uitrustingen… Alleen zo kan je mensen aan je binden.”

Want dat zal nodig zijn, de komende jaren. “In het kwartier Kamp Lombardsijde zijn nu 350 mensen aan de slag, een cijfer dat de komende jaren tot een kleine 1.200 moet stijgen. Daarvoor zijn de bouwwerken nu al aan de gang en zijn we dus ook op zoek naar extra krachten. We bevinden ons in een historisch tijdvak. We komen net uit een stabiele periode, nu lijkt de wereld op zijn kop te staan en kan het verhaal elke dag veranderen. Bij Defensie zit je op de eerste rij om ieders veiligheid te bewaken en te garanderen.”