Toen Roger Vangheluwe eind maart zijn klerikale titels moest inleveren, kwam dat volgens Jan Puype geen dag te vroeg. De West-Vlaming groeide na zijn passage in ‘Godvergeten’ uit tot een van dé gezichten van seksueel misbruik in de Kerk en ging in september zelfs met de paus in gesprek. “Maar de weg is nog lang”, blikt hij terug.
Sinds het Canvas-programma Godvergeten is het taboe rond seksueel misbruik in de Kerk volledig doorbroken. Met dank aan de vele door merg en been snijdende getuigenissen zoals die van Jan Puype (53). De West-Vlaming werd van zijn twaalfde tot vijftiende misbruikt door een priester in het Heilig Hartcollege van Waregem. Toen hij er op internaat zat, werd hij ontelbare keren door de man in kwestie aangerand.
“Hij gaf me telkens een kruisje wanneer hij me weer achterliet”, zucht hij. De gebeurtenissen zorgen al veertig jaar voor een zware last op zijn schouders. “Maar net daarom wilde ik ook mijn verhaal delen. Omdat ik lotgenoten wilde tonen dat ze allesbehalve alleen staan.”
“De paus heeft echt geluisterd naar wat ik te zeggen had. Dat zag ik aan zijn ogen”
In september was hij een van de vijftien slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk – negen Vlamingen en zes Franstaligen – die tijdens het pausbezoek met Franciscus in gesprek mocht gaan. Een ontmoeting die best veel emoties losmaakte. “Net als dit hele jaar”, stelt Jan. “Ik ben buiten mijn wil om tot een van de uithangborden van dit zwaarbeladen thema uitgegroeid. Al heb ik totaal geen spijt van mijn deelname aan Godvergeten. Integendeel.”
Oprechte paus
De schokgolf die het programma door het land stuwde, blijft tot op vandaag nazinderen. “Daar is ook mijn ontmoeting met de paus een bewijs van”, gaat Jan verder. “Al vond ik het een erg bevreemdende ervaring.”
Vrijdag 27 september schoof Jan in hartje Brussel aan voor een groepsgesprek dat 2,5 uur duurde. “Ik heb mijn punt kunnen maken. En dat is zonneklaar: wie fout is, moet gestraft worden. Met meer dan enkel de klerikale titels afnemen. Écht straffen, met ontslag. En er moet een deftige financiële regeling komen voor de vele slachtoffers.”
Paus Franciscus heeft echt geluisterd naar wat hij te zeggen had, aldus nog Jan. “Dat zag ik aan zijn ogen. Hij nam de tijd voor een onderbouwd antwoord. Dat hij slechts het symbool is van de Kerk als instituut, kreeg ik te horen. Hij zou mijn verhaal aan de curie voorleggen, beloofde hij me. Maar in diezelfde adem maakte hij meteen ook duidelijk dat we daar niet veel hoeven van te verwachten.”
“De paus is net zoals onze koning: iemand met een ceremoniële functie. De echte macht ligt niet bij hem. Maar hij kwam oprecht over, daar heb ik respect voor. Tegelijk besef ik ook wel dat het om een wereldwijd probleem gaat. Seksueel misbruik beperkt zich niet louter tot onze Belgische Kerk.”
Boek schrijven
Het voorbije jaar vervelde Jan van een anonieme West-Vlaming tot een relatief bekend gezicht. “Tot op vandaag spreken mensen me aan, geven ze me een schouderklopje of delen ze hun eigen, vaak hartverscheurende, verhaal. Ik ben een soort klankbord geworden. Iets wat me heel veel voldoening schenkt.”
“Ik heb wel het gevoel dat ik een steentje heb verlegd, al moeten de meeste credits naar Ibbe Daniëls en Ingrid Schildermans – de makers van Godvergeten – en Rik Devillé gaan. Zij, en niemand anders, hebben dit thema bespreekbaar gemaakt.”
“Ik heb me volledig bloot gegeven en merk dat dit louterend werkt, hoe moeilijk het ook was”
Jan zelf wil zijn verhaal nu in boekvorm gieten. “Ik heb me volledig bloot gegeven en merk dat dit louterend werkt, hoe moeilijk het ook was. Ik neem af en toe ook deel aan panelgesprekken en geef voordrachten aan universiteiten. Het doet keer op keer deugd om mijn ervaringen, hoe wreed ze ook waren, te kunnen delen. Het thema leeft meer dan ooit, net daarom kunnen we de impact van Godvergeten niet onderschatten.”
De Kerk wil in 2025 werk maken van een nationale coördinator in de strijd tegen seksueel misbruikt in de Kerk. “Een stap in de goeie richting, maar de weg is nog zeer lang. Die coördinator wordt door de Kerk zelf aangesteld, hé. Ik blijf sceptisch, maar blijf me inzetten. In aanloop naar de Vlaamse en federale verkiezingen heb ik alle partijen bezocht met de vraag om van seksueel misbruik een speerpunt te maken en een nieuwe parlementaire commissie op te starten. Ze zijn allemaal mondeling akkoord gegaan. Afwachten of ze die belofte ook in de praktijk zullen omzetten.”
Dit was 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
