Assisen: “Ze kan nogal een beetje liegen, hé?” (Vermassen)

Laurens Kindt

Op het assisenproces tegen Ann Vandekerckhove (46) uit Zwevegem, die beschuldigd wordt van de gifmoord op haar zoontje Ferre (8) in maart 2017, heeft advocaat Jef Vermassen zijn pleidooi gehouden als raadsman van de vader van Ferre. “Er zijn misschien geen harde bewijzen, maar zeker voldoende eensluidende vermoedens om te besluiten dat zij het gedaan heeft”, pleitte hij.

Je mag liegen, maar je moet daar dan de gevolgen van dragen. Ik heb het nog nooit meegemaakt – en het is al de 108ste zaak die ik doe – dat iemand zo ongelooflijk veel liegt. Dan vraag ik mij af: waarom doe je dat? De waarheid spreken, is het makkelijkste wat er is. Als je begint te liegen, dan wordt het moeilijk. Dan moet je diezelfde leugen altijd blijven herhalen en dan val je makkelijker door de mand. Ik ga de processen-verbaal van haar vier verhoren ontleden en er de leugens uithalen”, kondigde Vlaanderens bekendste strafpleiter aan.

Toneeltje

“In haar eerste verhoor zegt ze dat Ferre heeft overgegeven en dat ze het braaksel heeft bedekt. Maar uit het onderzoek blijkt dat hij drie keer overgegeven heeft. Ze zegt dat ze hem beademd heeft, maar er zat braaksel op zijn lippen. Als je wil beademen, moet je dat braaksel wegdoen. En als je het niet wegdoet, dan gaat het vanzelf weg door het beademen. Dus dat kan niet. Bovendien: ze zou met één hand hartmassage gedaan hebben terwijl ze met de andere hand belde met de hulpdiensten. Als verpleegster wist ze dat dit niet effectief is. Kan niet. Ze wist trouwens ook dat Ferre toen al dood was, ze had de lijkvlekken gezien en ze had het zo gemeld aan de vader. Als ze hem dan nog hartmassage geeft, dan is dat een toneeltje. Aan de vader zegt ze dat Ferre gevallen is, maar dat is niet waar. Daar liegt ze weeral, terwijl ze zogezegd ‘in shock’ is. Zo in shock was ze dat ze meteen de begrafenisondernemer belde zodat die het kind zo rap mogelijk zou meenemen en dat ze de etherflesjes afkuiste om geen vingersporen achter te laten”, klonk het.

In een roes

Hij ging verder. “Aan de politie verklaart ze dat ze ether gebruikt om te kuisen. Maar ze kuist niks op! Ze kuist de kots van haar kind nog niet op! Dat ze om 19 uur nog een flesje kocht, verzwijgt ze eerst aan de politie. Achteraf zegt ze dat ze dan in een roes was maar de apothekeres die het haar verkocht, zag niets aan haar. Klopt dus ook niet. Ferre klaagde over de vuile boel waar hij moest in wonen. Maar ze deed er niets aan. Omdat ze verslaafd was. Maar doe er dan iets aan! Het is haar bij haar alcoholverslaving wel gelukt, waarom nu niet? Waarom niet voor Ferre, die zogezegd haar god was? Beeld het u in: u wordt geboeid terwijl u onschuldig bent en uw kind daar dood ligt. Hoe reageer je dan? Rustig en kalm, apathisch, zoals zij? Neen, hé! Klopt niet”, stelde de ervaren assisenpleiter vast.

Hesperolletjes

Dat Ferre zichzelf zou vergiftigd hebben met ether – zoals de beschuldigde beweert – is klinkklare nonsens, pleitte Jef Vermassen. “Ferre had al eens geroken aan die ether. Dat was hem lelijk misvallen. Daar heeft hij toch een traumaatje aan overgehouden. Ooit al eens iets gegeten dat u is misvallen? Mijn vrouw heeft eens een zware indigestie gehad van hesperolletjes in kaassaus, toevallig mijn lievelingseten. Maar mijn vrouw wil het nooit meer klaarmaken, van de geur alleen al wordt ze misselijk. Denkt u dat Ferre dan nog eens zelf aan zo’n flesje zou ruiken, laat staan ervan zou drinken? Bovendien zegt ze zelf dat zij die drie flesjes heeft leeg gesnoven. Dat Ferre dat dus zelf gedronken heeft, is quatsch”, klonk het.

De moord op Ferre was volgens Vermassen vooraf gepland. “Na haar werk rijdt ze naar de Shoe Discount om schoenen te kopen voor Ferre. Maar ze koopt ze in een haastje, zonder Ferre erbij en twee maten te groot. Ze kent dus de schoenmaat van haar ‘god’ niet. Waarom koopt ze dat? Omdat ze achteraf zou kunnen zeggen dat ze hem niet dood wou want ze had nog schoenen voor hem gekocht”, klonk het. “Ze reageerde ook gelaten toen de onderzoeksrechter haar zei dat hij haar zou aanhouden voor moord. Beeld u dat eens in! U bent onschuldig, ze steken u in het kot terwijl uw kind dood is en uw reactie is: ‘ok, doe maar, ik heb het niet gedaan maar ik heb alle begrip voor uw beslissing’. Dat klopt toch niet?”, vroeg hij zich af. “De onderzoeksrechter vroeg haar ook of ze nog flesjes in huis had. ‘Neen’, zei ze. U heeft de foto’s gezien. Dat huis lag vol! Patat, als dat geen leugen is. Ze heeft er aan één stuk gelogen.”

Poffertjes

Dan kwam hij op het verhoor van 22 juni 2017, waarin Ann Vandekerckhove voor het eerst vertelde wat er volgens haar gebeurd was en verklaarde dat Ferre de ether zelf had opgedronken. “Dit is de kern van het dossier”, pleitte Jef Vermassen. “Eerst zegt ze dat Ferre ether had vermengd met water in een PET-fles en dat hij het uitgedronken had. Denkt zij nu echt dat we dat gaan geloven? Ik stel mij de vraag of er eigenlijk geen ether in de poffertjes zat die ze hem gaf. Ze zegt ook dat Ferre niet naar zijn vader wou in de Paasvakantie, maar klopt dat? Neen! We weten uit het dossier dat Ferre in de laatste weken van zijn leven zijn vader wou spreken maar dat ‘mama altijd vergat om te bellen’. Ah ja, als Ferre tegen zijn vader zijn mond opendoet over de toestand bij zijn moeder, dan is het feest gedaan natuurlijk”, pleitte Vermassen.

Executie

Tijdens datzelfde verhoor veranderde Ann Vandekerckhove het geweer van schouder en legde ze bekentenissen af. “Na een onderbreking van twintig minuten ’s middags. Meteen na die korte pauze bekent ze. Gedetailleerd. Niemand bekent een moord die hij niet gedaan heeft, tenzij je de schuld van iemand die je lief hebt wil overnemen of om je nakende executie uit te stellen. Maar de moord op je kind bekennen, in aanwezigheid van je advocaat, terwijl je het niet gedaan hebt? Nooit meegemaakt, in die bijna 50 jaren dat ik aan de balie ben. Een heel gedetailleerde bekentenis zelfs. Alles was vooraf geprepareerd, twee flessen waarvan de ‘voetjes’ voor de helft met ether gevuld waren. Ze zegt dat het was om eens goed te slapen. Maar ze had daar medicatie voor in huis. En dan zegt ze dat Ferre zijn fles moet hebben uitgedronken. Heeft ze dat dan niet gezien? En dan zou hij ook haar fles uitgedronken hebben, zonder dat zij het zag? Kan niet: die ether drijft bovenaan. Niemand drinkt dat op. Ze kan nogal een beetje liegen”, stelde de advocaat.

Achteraf trok Ann Vandekerckhove die bekentenis weer in. Ook dat was volgens Jef Vermassen ongeloofwaardig. “Ze is helemaal niet onder druk gezet door de politie, integendeel: ik heb nog nooit geweten dat iemand zo zacht is aangepakt door de ondervragers. Good cop, bad cop , dat bestaat niet meer hé. Dat zijn trucen van vroeger. Haar vier verklaringen staan vol met leugens! Maar ook tijdens haar ondervraging hier liegt ze. Over de reden waarom Ferre de hond Rocky neerstak bijvoorbeeld. Niet omdat hij niet naar papa wou, maar omdat hij van mama geen Wii kreeg”, klonk het. “Zelfs tegen de criminologe die haar op vraag van haar eigen advocaten onderzocht, is ze niet duidelijk over de vraag of ze Ferre ether had gegeven. Waarom die onduidelijkheid? Als je onschuldig bent, dan zoek je toch mee naar de waarheid?”, vroeg hij.

Leugendetector

De advocaat kwam dan terug op de leugendetectortest die positief was voor de beschuldigde. “U moet nogal tegen het plafond gesprongen hebben van blijdschap toen u daar buiten kwam”, richtte Vermassen zich tot zijn confrater Sofie Vermeir, die optreedt voor de beschuldigde. “Ik ben tegen die polygraaftest. Ik ben naar veel lezingen gegaan van specialisten over die test. Ik vertrouw dat niet. Het is ook geen bewijselement, alleen maar een ondersteunend element. Er zijn onschuldige mensen die er leugenachtig uit komen en zijn schuldige mensen die er niet-leugenachtig uitkomen. Vooral als je de waarheid verdringt en jezelf manipuleert tot je je eigen leugens gelooft. Wees er dus heel voorzichtig mee”, gaf hij de jury mee.

Hij ging verder op het thema ‘manipulatie’ en kwam tot een mogelijk motief. “In dit dossier speelt manipulatie ook een rol. Vanaf haar scheiding was haar leven één grote leugen. Naar buiten uit leek alles in orde, binnen was het chaos. Ook binnen in haar. Camouflage. Ze heeft ook op een zeer subtiele manier Ferre doen zwijgen. Levensgevaarlijk zou het geweest zijn mocht hij op school of aan papa verteld hebben welke boel het thuis was. De juf van het eerste leerjaar wist het eigenlijk. Ze was er geweest. Maar ze heeft er nooit met iemand over gesproken. En dat was een foutje. De wijkagent die ingelicht was, had die maar eens een huisbezoek gedaan! Wat zou er dan gebeurd zijn? Dan zou hij terug naar papa gegaan zijn, maar dat zou Ann nooit hebben laten gebeuren. Dan zou er een andere moord gebeurd zijn. Ferre mocht zich niet verspreken. Ook niet bij de psycholoog. Daar mocht hij alleen zeggen wat zij hem opdroeg want dan kreeg hij cadeautjes. Omkoperij”, klonk het.

Vesuvius

“Ze wist dat ze moest opletten. Ze zat op de Vesuvius, een orkaan op uitbarsten. Als er iets zou uitlekken, was ze Ferre kwijt en zou ze zich moeten laten behandelen voor ze hem ooit nog terug zou kunnen zien. En dus begint ze te vechten en te manipuleren om te beletten dat het zou uitkomen. Ferre heeft daar in een situatie moeten leven die ik me niet kan voorstellen. Telkens hij terugkeerde van papa checkte ze of hij wel niets verteld had. Hij wou bij papa niet eten, behalve als het uit een pakske kwam. Waarom? Had zijn mama hem verteld dat ze hem daar zouden vergiftigen? Ik weet het niet, ik stel de vraag en ik acht haar ertoe in staat. Je zag dat de agressie zich opbouwde bij Ferre – het incident met de hond – en je merkte dat hij begon terug te schreeuwen. Oei, probleem. Ze raakt haar greep kwijt op Ferre, die veertien dagen later in de Paasvakantie naar zijn vader zou gaan. Een grote bedreiging”, klonk het.

Aartsvijand

“Ze zat op het einde van haar Latijn. De bom ging barsten. En het ergste dat kon gebeuren, was dat Ferre bij haar aartsvijand zou belanden: de nieuwe vriendin van vader Kenny. Je ziet het ook bij mannen die hun vrouw vermoorden. ‘Als ze van mij niet is, zal ze van niemand zijn’, zeggen die daders. Dat is hier ook gebeurd. Hoe ze het gedaan heeft, Ferre die ether geven, ik weet het niet. Dat hoeft ook niet. Ik weet zeker dat Ferre het niet zelf gedaan heeft, hij was er drie keer voor gewaarschuwd. Mocht hij het gedaan hebben, zou hij beginnen hoesten en proesten. Dan zou zij toch gereageerd moeten hebben. Er zijn voldoende elementen om te zeggen dat zij hem gedood heeft. Harde bewijzen misschien niet, dat is ook niet nodig. Eensluidende vermoedens zijn genoeg”, sloot Vermassen zijn pleidooi van ruim twee uren af.

Straks komen de advocaten van de grootouders van Ferre aan vaderskant aan het woord.