Ook de kiezer speelt Stratego in het stemhokje

Iedereen hekelt voorakkoorden tenzij iedereen er weet van heeft voor het stemmen. En net dat is vrij uitzonderlijk: dat partijen vooraf aan de kiezer laten weten dat ze al tijdens de campagne een coalitie in de coulissen klaar hebben staan. In zo’n geval gaat het dan om het breken van de macht van een partij die sinds mensenheugenis de verkiezingen wint en waarvan iedereen vermoedt dat het succes ervan aan het tanen is. En dan nog, dan nog is het niet uitgesloten dat een van die oppositiepartijen het vooraf ook op een akkoord gegooid heeft met die heersende partij.

Dat zulke voorakkoorden gesloten worden vanuit een welgemeende bekommernis om het algemeen belang te dienen op een gemeente is een mooie gedachte, maar strookt zelden met de werkelijkheid. Partijen dienen hun eigen belang: de macht om te besturen verwerven en die macht behouden. In het beste geval om hun programma te realiseren. Dat is het algemeen belang dat partijen dienen. Het kan de Stratego-mannen of -vrouwen van die partij bezwaarlijk kwalijk genomen worden dat ze voor de verkiezingen al eens op de tast gaan bij andere partijen om desnoods gezamenlijk die macht te verwerven.

Alleen is het oppassen geblazen als partijen louter en uitsluitend vanuit een anti-gedachte gaan samen klitten. Zulke coalities, waarvan de bestaansreden enkel en alleen het breken van de macht van de heersende partij is – noem ze gerust zure coalities – zijn doorgaans geen lang leven beschoren en leggen een brokkelig parcours af waar zelden iemand beter van wordt.

Onderschat overigens de kiezer niet. Ook hij of zij is niet op de eerste plaats bekommerd om het algemeen belang van de gemeente of stad. De kiezer gaat op zoek naar mannen of vrouwen op wie hij rekent om op de eerste plaats zijn belang of dat van zijn vereniging of zijn sportclub te dienen. Ook de kiezer speelt Stratego in het stemhokje: hij weet verdomd goed, als zijn vereniging in lokaalnood verkeert, welke partij bereid is om daar straks een inspanning voor te leveren. Wat die partij verder van plan is met de lokale bibliotheek – om maar iets te noemen – daar ligt die kiezer niet wakker van. Tenzij…. zijn kinderen net over die bib steen en been klagen.

Kortom, de verkiezingen winnen is een stuk complexer dan campagne voeren, evenementen bijwonen en zwaaien met de handjes. Zelfs het halen van de meeste stemmen geeft de kandidaten geen garantie op de ultieme zege. Want die komt – als ze al komt – pas na de verkiezingen.