Burgemeester Francesco Vanderjeugd van Staden maakte gebruik van voorkennis bij vastgoeddeals in zijn eigen gemeente, plaatste zich in een staat van belangenvermenging, handelde in een schijn van partijdigheid en al zeker niet volgens het decreet Lokaal Bestuur noch de eigen deontologische code van de gemeente Staden. Dat schrijft Audit Vlaanderen in zijn rapport over de omstreden burgemeester, dat deze krant exclusief kon inkijken. Het systeem-Francesco werd bovendien gesmeerd door hand- en spandiensten, sponsorgeld en champagne.
Waarover gaat dit?
Audit Vlaanderen startte in december vorig jaar een onderzoek op naar verdachte vastgoedtransacties door burgemeester Francesco Vanderjeugd (Open VLD) in zijn eigen gemeente. De waakhond van de Vlaamse Regering deed dat naar aanleiding van een artikel in deze krant. Audit Vlaanderen onderzocht de aan- en verkoop van twee projecten.
In maart 2018 kocht de burgemeester een pand in de Kapelleriestraat dat hij in november 2019 aan projectontwikkelaar De Steenoven verkocht. Daarbij realiseerde hij een meerwaarde van 285.000 euro. Nog in november 2019 kocht de burgemeester twee panden in de Ieperstraat, die hij een maand later alweer doorverkocht met een meerwaarde van 178.000 euro. Op dik anderhalf jaar tijd realiseerde de burgemeester dus een meerwaarde van 463.000 euro met vastgoedtransacties in zijn eigen gemeente, waar hij ook bevoegd is voor ruimtelijke ordening.
Hoe werkt het systeem-Francesco?
Uit de doorlichting van Audit Vlaanderen blijkt dat de burgemeester allerminst en stoemelings winstgevende deals deed. Er zat een systeem achter. Telkens laat Francesco Vanderjeugd zijn oog vallen op een leegstaand pand, dat samen met een aanpalend pand kan verkocht worden aan een projectontwikkelaar.
Eens de andere eigenaar overtuigd is om te verkopen, stapt Vanderjeugd naar zijn jeugdvriend en architect H.V.D. Die maakte een schets op van een project dat te realiseren valt op de grond en met die schets gaat de burgemeester vervolgens de markt op, zoals hij zelf verklaart in een verhoor bij Audit Vlaanderen.
Eenmaal een projectontwikkelaar toehapt, rinkelt de kassa. In het geval van de Kapelleriestraat bouwt de NV Steenoven daar nu het Kapelleriehof, een project van acht woningen en tien appartementen. De twee woningen van de burgemeester in de Ieperstraat – 97 en 101 – zijn samen met de tussenliggende woning – 99 – verkocht aan projectontwikkelaar Romel uit Izegem.
Wat zegt Audit Vlaanderen?
Op zich is er niets fout aan wanneer een burgemeester vastgoedtransacties doet in eigen gemeente. Het wordt wel link wanneer daar voorkennis, partijdigheid of belangenvermenging mee gepaard gaat. Volgens Audit Vlaanderen is dat hier het geval. Zo was Vanderjeugd aanwezig tijdens beslissingsmomenten van de gemeenteraad en het college van burgemeester en schepenen waarop de vereiste vergunningen voor het Kapelleriehof werden goedgekeurd. Bovendien onderhield hij ook privé nauwe contacten met de projectontwikkelaar.
Gelet daarop, is er in hoofde van de heer Vanderjeugd minstens sprake van een schijn van partijdigheid en plaatste de heer Vanderjeugd zich blijkbaar ook in een staat van belangenvermenging, schrijven de auditeurs. Door aanwezig te zijn op bepaalde vergaderingen handelde hij niet in overeenstemming met de bepalingen van het decreet Lokaal Bestuur en de deontologische code voor mandatarissen.
Voor het dossier-Ieperstraat zijn de auditeurs zo mogelijk nog duidelijker. Een van de betrokken panden (Ieperstraat 101) stond namelijk eerder al op de radar van de gemeente. Het bestuur stelde zelfs een schatter aan. Die schatte het pand op 190.000 euro en stuurde zijn verslag door naar de algemeen directeur, de omgevingsambtenaar en de burgemeester. Uiteindelijk besloot het bestuur de woning niet te kopen, maar kort daarna deed burgemeester Vanderjeugd dat wel, als privé-persoon. Voorkennis, oordeelt Audit Vlaanderen.
Daarmee is de kous nog niet af. Het bestuur was in die periode bezig met een masterplan voor de site Sint-Jan vlakbij. Het Roeselaarse stedenbouwkundig ontwerpbureau Urbasta moest daarvoor de nodige schetsen leveren. Plots werd de opdracht van Urbasta echter uitgebreid en kwamen ook de drie panden in de Ieperstraat in die zone te liggen en bleek er sprake van een parkzone, wat evident een meerwaarde is voor projecten in dat gebied.
Uit de audit blijkt bovendien dat de beslissing om de opdracht van Urbasta uit te breiden niet voorgelegd was aan het college van burgemeester en schepenen, maar een initiatief was van een projectgroep bestaande uit Urbasta zelf, de omgevingsambtenaar en de burgemeester. Opnieuw concludeert Audit Vlaanderen dan ook dat er sprake is van een schijn van partijdigheid en een staat van belangenvermenging.
De radertjes en de smeerolie
Een systeem kan maar gesmeerd lopen als alle radertjes goed werken. Uit het rapport van Audit Vlaanderen blijkt alvast dat burgemeester Vanderjeugd niet vies is van wat hand- en spandiensten. Zo leek hij meermaals druk uit te oefenen in een conflict tussen De Steenoven en De Watergroep over het verplaatsen van een waterleiding voor Het Kapelleriehof. De rapporteurs vonden ook mails terug waarin de burgemeester bij De Steenoven hengelt naar sponsoring voor een benefietloop of om mede-hoofdsponsor te worden voor zijn Feest Van De Burgemeester. Ook architect H.V.D. krijgt de vraag om de burgemeester te sponsoren voor een loopwedstrijd voor het goede doel. Anderzijds krijgt Vanderjeugd dan weer de vraag van de zaakvoerder van Urbasta om champagne te kopen voor de Roeselaarse Rotary-afdeling. “De heer Vanderjeugd kocht voor 300 euro aan champagne”, stellen de auditeurs vast.
Wat nu?
De audit werd vorige week al besproken in een besloten zitting van de Stadense gemeenteraad. Oppositiepartij CD&V vroeg er de burgemeester om tijdelijk enkele bevoegdheden af te staan, N-VA alludeerde op een tijdelijke stap opzij. Francesco Vanderjeugd ging op beide vragen niet in en blijft zijn onschuld uitschreeuwen.
Binnenkort moet de burgemeester op gesprek bij gouverneur Carl Decaluwé om de situatie te bespreken. Op basis van dat gesprek zal de gouverneur een verslag opmaken voor Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD), die vervolgens maatregelen kan opleggen. Ondertussen staat de gemeente Staden onder verscherpt toezicht.
Het eindrapport van Audit Vlaanderen werd ook doorgestuurd naar de Centrale Dienst voor de Bestrijding van Corruptie. Die dienst van de federale politie zal samen met het parket van Ieper, waar ook een onderzoek loopt, bekijken of de aantijgingen tegen Vanderjeugd sterk genoeg zijn om voor een rechtbank te brengen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
