“Ik vrees dat dit land onbestuurbaar wordt.” Dat zegt gouverneur Carl Decaluwé aan de vooravond van een woelig verkiezingsjaar. De sheriff wijst naar de politiek, maar ook naar wat hij activistische ambtenaren noemt. Als het over zijn werkjaar gaat, noemt hij verkeersveiligheid dé prioriteit. Komen ook aan bod in dit pittige gesprek: de dresscode van Knokke, het gevaar van de Noordzee en – warempel – ‘pipigate’.
De gouverneursresidentie is op de Burg in het hart van Brugge. Dat is de werkplek van Carl Decaluwé. Wonen doet hij nog altijd in Kortrijk – aan de Leie. Een weloverwogen keuze. “Het centrum van Brugge is te druk voor mij. Bovendien: wie heeft er nu goesting om te wonen op zijn werk? Ik ben hier al meer dan genoeg.” Op vraag van de fotograaf ploffen we ons neer in de zachte zeteltjes van de orangerie, met zicht op de binnentuin. Het is bijna dertig graden buiten, maar Decaluwé is stijlvol gekleed in pak en das. Je bent gouverneur of je bent het niet.
Hij heeft genoten van een verkwikkende vakantie, zegt hij enthousiast. Veel wandelen en fietsen in Portugal, waar hij en zijn vrouw een buitenverblijf hebben. “Zodra we enkele dagen vrij hebben, proberen we naar Portugal te ontsnappen. Het is intussen zeven jaar dat we daar iets hebben. Het was eerst mijn overbuurman die daar iets gekocht had. Wij gingen eens kijken, gewoon uit nieuwsgierigheid. Op vrijdagavond vlogen we ernaartoe, op zaterdagmiddag hadden we zelf iets gekocht. (lacht) We hebben ons dat nog geen seconde beklaagd.”
En u bent deze zomer niet vervroegd huiswaarts moeten vliegen.
“Waar is de tijd? (grijnst) Dat is intussen drie jaar geleden, in volle coronacrisis. Wat was er weer allemaal aan de hand? (blaast) Paraplugooiers in Blankenberge en wat weet ik nog allemaal! Gelukkig was deze zomer wél rustig. Dat heeft veel met het weer te maken. Als het mooi weer is, zijn er meer incidenten.”
Als de grootste commotie over de dresscode in Knokke-Heist gaat, een boete van 350 euro voor een bloot bovenlijf, dan is het best oké.
(knikt) “Voilà. Ik was wel verbaasd over de commotie. Die twee madammekes die foeterden over de korte broeken: dat vond ik maar raar. Ik ga ook in korte broek naar de zee en soms zelfs op restaurant. In Portugal kijken ze daar niet van op. En als mensen een frigobox willen meenemen naar het strand, what’s the problem? Zolang ze hun vuiligheid maar opkuisen. Mij stoort het vooral dat zoveel mensen vinden dat de reglementen niet nageleefd moeten worden. Je kan voor of tegen die dresscode zijn, maar als die bestaat, dan moet die nageleefd én gecontroleerd worden. Punt.”
Daar is de man van de harde lijn.
(zucht) “Dat zeggen ze dan, ja. Ik vind dat onzin. Als je wil dat iets werkt, dan moet je het ook controleren.”
Het was ook de zomer van de orkanen en andere klimaatrampen. Beangstigt u dat of vindt u de paniek overdreven?
(resoluut) “Het beangstigt mij zeker. Ik ben geograaf van opleiding, dus ik ken er wel iets van. Als het zeewater in Florida 36 graden is, dan weet je dat er iets fout gaat. En ja, klimaatrampen zijn van alle tijden. Maar de snelheid waarmee ze zich deze zomer opvolgen, is ongezien. Dat moet ons allemaal wakker schudden.”
U bent als gouverneur bevoegd voor veiligheid en voor de Noordzee. Is onze kust genoeg gewapend tegen overstromingen vanuit de zee?
“Wat is genoeg? Tegen een waterbom zoals in Verviers kun je nooit helemaal gewapend zijn. Maar ik denk wel dat we goed zitten tot 2050. Daarna is een ander verhaal. Wetenschappers voorspellen een stijging van de zeespiegel van meer dan een meter tegen 2100. Daar zijn we niet klaar voor. De Vlaamse overheid heeft nu wel een grondig uitgewerkte kustvisie op tafel gelegd met de opties die voorhanden zijn. De duinen verhogen bijvoorbeeld. Of de zee hier en daar wat terugduwen. Ik ben vooral blij dat de kust niet als één uniforme strook wordt gezien, maar dat er in verschillende blokken gewerkt wordt.”
Wat zijn de meeste kwetsbare plekken?
“Onze havens. In Nieuwpoort wordt er daarom een nieuwe stormkering aangelegd. Ook de Spuikom in Oostende is kwetsbaar gebied. Voor Zeebrugge – onze belangrijkste haven – is er maar één oplossing, volgens mij: dat is heel de boel verhogen, de kade en de terminals. De vraag is: vanwaar komt het geld? (benadrukt) De volgende Vlaamse regering zal keuzes moeten maken. Dat kan niet langer wachten.”
(lees verder onder de foto)
Intussen bouwt de federale regering de Noordzee vol windmolens. Vindt u dat een goede zaak?
“Dat is dubbel. Inzetten op windenergie is goed, maar de Noordzee heeft ook andere functies – scheepvaart bijvoorbeeld. Deze mogen niet in gevaar komen. We zijn anderhalf jaar geleden aan een ramp ontsnapt toen een gigantisch schip maar net een windmolen kon ontwijken. Wat als een schip bij negen Beaufort in de problemen komt? (op dreef) Wij hebben ook zelf geen zeesleper om ze daar te helpen, hé. Dat is iets wat ik al jaren zeg in Brussel: koop een zeesleper! Nu, ik heb begrepen dat de huidige uitbreiding van de windmolenparken de laatste is, dus dat is goed.”
Wat is uw prioriteit voor het komende werkjaar?
“Dat zijn veel dingen. (denkt na) Verkeersveiligheid staat natuurlijk bovenaan: dat is een topprioriteit voor mij. En waarom? Omdat de cijfers niet goed zijn (in de eerste helft van dit jaar vielen er 28 verkeersdoden in onze provincie, red.).”
Kent u persoonlijk mensen die gestorven zijn in het verkeer?
“Neen, en ik hoop dat dat zo blijft. Ik heb ook kinderen en kleinkinderen. Je mag er niet aan denken … Mijn hart bloedt als ik hier in Brugge kinderen zie die zonder helm in een bakfiets zitten. Dat is levensgevaarlijk. Als ik bevoegd zou zijn voor de wetgeving, dan zou ik onmiddellijk een fietshelm verplichten voor iedereen. (droog) Maar nu zal ik weer heel België over me heen krijgen, zeker?”
Waarom zou dat? Ik denk dat de families van slachtoffers zullen applaudisseren.
“Dat denk ik ook, ja. Maar als je in dit land iets voorstelt, dan wordt dat altijd uitvergroot en op negatieve wijze in beeld gebracht. Gevolg: bakken bagger. En ik weet het: dat komt van een luide minderheid, maar toch. Ik ga eerlijk zijn: ik ben dat beu. Daarom wil ik voorzichtiger zijn in mijn uitspraken.”
Wat kan er nog gebeuren om het aantal verkeersdoden te doen dalen?
“Snelheid is de grootste doder. Men probeert dat te counteren met trajectcontroles, maar hoeveel zouden er effectief werken? Veel te weinig. Omdat men het niet verwerkt krijgt door een gebrek aan mensen. Dat kan allemaal wel zijn, maar in Frankrijk krijgt één politieagent tien keer meer pv’s verwerkt dan hier. Dat is toch niet normaal?”
Waarom is dat zo?
“Vooral omdat zij innovatiever werken, maar vraag me geen details. Wij maken nog veel te weinig gebruik van de digitalisering.”
Ook alcohol blijft een grote doder. Zou het geen idee zijn om een alcoholslot te verplichten op elke wagen?
“Natuurlijk wel. Ik zou dat zelfs maar logisch vinden. Ik heb het ooit voorgesteld – toen ik nog politicus was -, maar ik werd weggelachen. Het probleem is dat de politiek zulke maatregelen niet durft te nemen omdat ze bang is voor de reacties. Als je hier nog maar durft te spreken over meer camera’s en meer controles, dan word je in de hoek gezet van de autoritaire regimes. Of ze zeggen dat je de politiestaat wil organiseren. Nochtans: hoe hebben we het transmigratieprobleem onder controle gekregen? (fel) Door innovatie en camerabewaking!”
We staan aan de vooravond van een zenuwachtig verkiezingsjaar. Hebt u er zin in?
(verbaasd) “Ik? Ik ben geen politicus meer, hé. Ik geef geen commentaar over de politiek zelf, maar ik ben wel bevreesd voor wat zal komen. Laat ons eerlijk zijn: de extreme partijen zullen de verkiezingen winnen. Dat zegt elke peiling. Maar wat dan? Ik vrees dat dit land onbestuurbaar wordt. (denkt na) Het is eigenlijk een vreemd fenomeen. De Belgen behoren tot de rijkste mensen wereldwijd en toch zijn we ontevreden en vaak zelfs verzuurd. (haalt schouders op) Het is dat wij een land zijn van klagers en zagers, zeker?”
Gelooft u nog in onze democratie?
“Ik geloof nog in de democratie, maar niet meer in onze huidige democratie. Het systeem zoals het nu is, werkt niet meer. Je kan dat toch niet ontkennen? De meeste politici zijn gepassioneerde mensen, maar ze krijgen geen hervorming meer geregeld. Het is het systeem dat het niet meer toelaat. Er is in dit land altijd wel iemand die een hervorming tegenhoudt. Er is het middenveld dat vaak wil meebeslissen. We zien ook dat er meer en meer activistische ambtenaren zijn, die de wetgeving op hun eigen manier willen interpreteren.”
Dat is een zware uitspraak.
(onverstoord) “Ik stel dat zelf regelmatig vast in mijn coördinatieopdrachten. En dat is geen goede evolutie. Het zorgt ervoor dat oplossingen uitblijven. Dat stoort mij mateloos, want ik ben iemand die vooruit wil. Ik ga geen namen noemen, maar ik heb al dikwijls mensen tot de orde moeten roepen. Je ziet het trouwens ook op andere domeinen, in omgevingsdossiers bijvoorbeeld. Er zijn ook te veel activistische rechters. Let wel: het feit dat zij de wetten naar hun hand kunnen zetten, wil ook zeggen dat de kwaliteit van de wetten niet goed is. Maar ook de media spelen niet altijd een mooie rol. Als ze kunnen polariseren, dan doen ze dat.”
Denkt u soms niet dat een autoritair systeem beter zou zijn? Uw liefde voor China is een publiek geheim.
(windt zich op) “Maar neen. China doet goede dingen – op vlak van innovatie bijvoorbeeld -, maar dat is niet mijn model. Ik volg Churchill die ooit zei dat de democratie het minst slechte bestuursmodel is. Alleen is onze democratie aan een grondige hervorming toe. Het zou al een serieuze vooruitgang zijn, mochten we de bevoegdheden op een compacte en heldere manier verdelen zodat het ene niveau geen stokken meer in de wielen van het andere kan steken.”
(lees verder onder de foto)
Bent u eigenlijk zelf ook geen activistische ambtenaar?
“Néén. Ik probeer binnen het wettelijke kader te interpreteren naar oplossingen, niet om dingen tegen te houden. Ik doe dat ook altijd met empathie voor de verschillende actoren.”
Wanneer loopt uw mandaat ten einde?
“Dat zal in 2026 zijn, wanneer ik 66 jaar word. Het mandaat van de gouverneur verloopt als hij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt.”
Zou het niet logischer zijn dat er een nieuwe gouverneur komt als er een nieuwe provincieraad verkozen wordt?
“Dat vind ik niet, want dan maak je een politicus van de gouverneur. Beleidsmatig sta ik trouwens volledig los van de deputatie en de provincieraad. Als je wil dat de gouverneur onafhankelijk kan handelen, discreet en achter de schermen, dan moet je hem weghouden van het politieke gewoel. Anders krijg je niets gedaan.”
Kan u ontslagen worden?
“Jawel, maar dan zou ik al heel gekke dingen moeten doen.”
Tegen een politiecombi plassen bijvoorbeeld?
(schatert het uit) “Geen commentaar.”
Wat denkt u van het plasincident van Vincent Van Quickenborne (Open VLD), de titelvoerend burgemeester van uw stad?
(blaast) “Ik heb daar mijn gedacht over – zoals iedereen wellicht –, maar als gouverneur zwijg ik daar beter over.”
Was u niet uitgenodigd op het feest?
“Neen, dat niet. En bovendien had ik niet kunnen gaan, want ik zat in Portugal op dat moment.” (lacht)
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
