Met 114.000 getelde schelpen en heel veel tel- en strandplezier was de Grote Schelpenteldag van afgelopen zaterdag een groot succes. Niet minder dan 77 soorten, verzameld en geïdentificeerd over 400 kilometer kustlijn door meer dan 2.000 deelnemers, kleurden deze dag. Opvallend is dat ook veel niet-inheemse soorten hun weg gevonden hebben naar onze kustwateren.
De ‘LifeWatch’ Grote Schelpenteldag is intussen een gevestigde waarde in Europa. Het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) coördineert dit burgerwetenschapsinitiatief sinds 2018, en krijgt daarbij de volle steun van EOS Wetenschap, de Provincie West-Vlaanderen, Natuurpunt, de Strandwerkgroep, Kusterfgoed en de tien kustgemeenten. Daarnaast is er de cruciale hulp van bijna honderd gidsen en schelpenkenners. Sinds 2022 is Nederland mee ingestapt in het initiatief, en sinds vorig jaar ook Noord-Frankrijk.
77 verschillende soorten
Tijdens de editie van zaterdag 23 maart zakten meer dan 2.000 deelnemers af naar zee Zij telden en identificeerden 114.093 schelpen en slakken van in totaal 77 verschillende soorten. Absolute toppers waren de halfgeknotte strandschelp (33.754 exemplaren; 30%), kokkel (30.222 ex.; 27%) en nonnetje (9.013 ex.; 8%).
Dat deze top-3 zich steeds weer herhaalt, soms in een lichtjes andere volgorde, is geen toeval, zegt Jan Seys (VLIZ): “Zowat de helft van de aangetroffen schelpen ligt al lang op onze stranden, en zal daar nog wel een tijdje blijven. Dat geldt met name voor kokkels en halfgeknotte strandschelpen, waarvan de hoofdmoot subfossiel is, d.w.z. daterend van tot wel 8.000 jaar geleden. Ze stammen dus uit een tijd dat onze kust er heel anders uitzag en deze soorten het erg naar hun zin hadden. Vandaar dat deze soorten ook vandaag nog de schelpenfauna van onze stranden domineren. De andere helft aan schelpen is recent gestorven en geeft ons een beeld van wat zich recent op en rond de zeebodem afspeelt.”
Verschillen tussen Nederland, Vlaanderen en Noord-Frankrijk
De halfgeknotte strandschelp en kokkel staan in elk van de drie landen in de top-5. In België en Nederland prijken ze zelfs op plaats één en twee. Op de twee getelde stranden van Noord-Frankrijk is de gewone tapijtschelp dan weer de talrijkste. En opvallend, deze soort haalt in België enkel aan de westkust, dus tegen de grens met Frankrijk, de top-10. Elders is hij veel minder talrijk. Andere verschillen zijn het veel minder talrijk zijn van de mossel in Nederland (slechts op de 8ste plaats, met 808 getelde exemplaren).
Exoten nemen toe
Tijdens deze editie was er bijzondere aandacht voor niet-inheemse schelpen, vreemde soorten hier aangeland met de hulp van de mens. Van de in totaal 77 verzamelde soorten, bleek 9 procent afkomstig uit een ander continent. In exemplaren uitgedrukt bedroeg het totaal aantal exoten 9.372, of dus 8 procent van alle aangetroffen strandschelpen en -slakken. Bij die groep zitten enkele eerder zeldzame soorten, maar ook alomtegenwoordige voorbeelden van niet-inheemse schelpdieren. Zo was de Amerikaanse zwaardschede met 5.873 exemplaren goed voor 5 procent van alle getelde schelpen. Maar ook het Muiltje (1.300 ex), de Amerikaanse boormossel (1.262 ex), de Japanse oester (504 ex) en de Filipijnse tapijtschelp (236 ex) zijn gevestigde waarden. Interessant is tevens dat het aandeel aan niet-inheemse schelpen toeneemt naarmate men het Kanaal nadert: van 5 procent in Nederland, over 9 procent in België naar 19 procent in N-Frankrijk.
Ook scholen betrokken
Na een oproep van de Provincie West-Vlaanderen gingen in de week van 18 tot 22 maart ook klassen uit de Belgische kustgemeenten schelpen tellen op het strand. Onder begeleiding van de schelpenexperts van Horizon Educatief vzw werden de leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar zeewetenschapper voor één dag. Dit leverde maar liefst 4.000 getelde schelpen op voor de Grote Schelpenteldag. Leerlingen uit Middelkerke, Oostende, Bredene en De Haan verzamelden telkens 100 schelpen, om nadien in de schelpenklas hun vangst te sorteren en te determineren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier