Kortrijk onderzoekt maatregelen om stad hittebestendig te maken

Schepen Wout Maddens zocht donderdag uit hoe warm het in Kortrijk en haar deelgemeenten is. De temperaturen schommelden om 15 uur tussen 32 graden onder de bomen op ‘t Plein en ruim 40 graden aan de Halletoren op de Grote Markt. Samen met landschapsarchitect Denis Dujardin geeft hij mee hoe Kortrijk zich in de toekomst wil wapenen tegen hoge temperaturen.

Met het veranderende klimaat en de steeds extremere temperaturen dringen maatregelen zich op om steden hittebestendig te maken. “Er is al veel geschreven over de gevolgen van deze warmte voor mens, dier en plant, én over tips om ermee om te gaan. Maar hoe gaat dat in onze stad aan de Leie? Hoe warm is het écht in onze stad? En is het warmer in het centrum, een stedelijk hitte-eiland?“, vraagt Wout Maddens zich af als schepen van Bouwen, Wonen en Stadsvernieuwingsprojecten. Kortrijkzaan Denis Dujardin, landschapsarchitect en co-ontwerper van Buda Beach en campus Kortrijk-Weide, en tevens docent Landschap aan de faculteit Architectuur van de UCL in Brussel, gaf toelichting bij maatregelen die steden, en Kortrijk in het bijzonder, kunnen nemen om steden hittebestendig te maken.

Groen als verkoelend element

Het is duidelijk dat verschillende soorten groen een positief effect kunnen hebben op het klimaat van een stad. De stad zet zich ook actief in op vergroening bij de aanleg van straten en pleinen, alsook als voorwaarde bij ontwikkelingsprojecten. “Het gaat echter over meer dan alleen maar zoveel mogelijk bomen. Het gaat ook over een zorgvuldige plaatsing, zodat bomen ook oud én groot kunnen worden. Minder snoeiafval, maar ook meer schaduw voor mens en dier. Onder een boom kan de temperatuur gemakkelijk 10 graden minder zijn dan in de zon“, aldus Denis Dujardin.

Metingen op donderdag – de warmste dag van het jaar – gaven bijvoorbeeld dit resultaat: 32 graden onder de bomen op ‘t Plein, 34 graden onder de bomen op de Grote Markt, 37 graden in de velden van Kooigem, 41 graden op Kooigem Plaats, 34,1 graden in Bellegem Bos en 42 graden vlak aan de Halletoren op de Grote Markt. “Daarnaast zorgt een doordachte aanplant ervoor dat het fijn stof niet blijft ‘hangen’ en voor een betere biodiversiteit. In de middenberm van de Burgemeester Lambrechtlaan zijn de bomen bijvoorbeeld in losse groepjes geplant in plaats van in regelmatige rijen, om het zogenaamde ‘canyon-effect’ waarbij fijn stof wordt opgehouden, te vermijden.

Regenwater opvangen

In de meer bebouwde gebieden is ook dak- en gevelgroen van belang. “Kwalitatieve groendaken helpen volop mee aan de buffer tegen het stedelijk hitte-eiland, met hun grote bladmassa hebben ze meer koelingskracht dan straatbomen of geveltuinen. Niet enkel op hoger gelegen daken, maar ook op ondergrondse parkings zijn er groendaken”, gaat Denis verder. “Denk maar aan de Houtmarkt, een mooi voorbeeld van een divers beplante daktuin in het publiek domein. Groene ‘retentiedaken’, waarbij regenwater op het dak wordt opgevangen als bron voor de daktuinen, hebben een nog hoger koelingseffect, zowel voor de stad als voor het gebouw zelf.”

Kortrijk stimuleert de vergroening van daken met een premie voor wie zelf een groendak wil aanleggen. De voorbije 3 jaar zijn zo 16 groendaken gerealiseerd. “Er is ook een premie voor de aanleg van een ‘tegeltuintje’. Klimplanten helpen niet enkel het straatbeeld te verfraaien, maar bieden ook extra isolatie voor een huis. Kortom dak- en gevelgroen versterken de biodiversiteit en het uitzicht van de stad, en brengen verkoeling op warme dagen”, aldus de schepen. De premies slaan aan: in de tweede helft van 2018 werden 7 premies toegekend,in de eerste helft van 2019 waren dat er al 53. “Er wordt dan ook onderzocht op welke wijze we de vergroening van daken en gevels in de vernieuwde stedelijke bouwverordening kunnen opnemen.”