Is dit extreem koud of kennen wij onze winters niet meer?

Nicolas Roose (29) is de man achter de websites Noodweer Benelux en Weerstation Waregem. “Dat het op de noordpool warmer is dan bij ons is hoogst uitzonderlijk… en zorgwekkend.”

Hoe is jouw passie voor weer gegroeid?

Nicolas Roose: “Alles is begonnen op een stralende zomerdag in Middelkerke. Ik was acht en op fietstocht met mijn ouders. Het was 30 graden toen het onverwacht begon te regenen. De voorbode van een fiks onweer dat via de Noordzee op ons af kwam. Op 10 minuten tijd ontstond er een enorme storm via een rolwolk. Op het strand vlogen de parasols in de lucht. Ik was zo onder de indruk van die immense kracht, dat ik me ben beginnen verdiepen in het weer. In de bib zocht ik alles op wat ik kon vinden. Een interesse werd een hobby en later een passie.”

“Met de onderbouwde analyse van het weer ben ik pas tien jaar geleden begonnen. Toen ben ik online van alles beginnen opzoeken en Weerstation Waregem was een feit.”

“In augustus 2011, vier uur voor het noodlottige onweer op Pukkelpop, heb ik een waarschuwingsmail gestuurd naar diverse instanties. Daar is toen niets mee gebeurd. Daarna heb ik beslist om mij via de website Noodweer.be (bekend als Noodweer Benelux, red.) toe te leggen op de voorspelling, of liever de verwachting van storm, onweer, sneeuw en hagel. Ondertussen is die site een vrijwilligersorganisatie van 10 mensen verspreid in de Benelux.”

Is onweer voor jou interessanter dan de huidige koudeprik?

“Ja, als ik een favoriet weertype moet kiezen, ga ik resoluut voor onweer. De wolken en het waarschuwen van een groot publiek liggen mij na aan het hart. Het is leuk om met je passie mensen te kunnen helpen. Maar voor een gepassioneerd weerman als ik, is de huidige koude ook fascinerend.”

“Niemand luisterde toen ik waarschuwde voor de Pukkelpop-storm”

“Koude periodes als deze komen de jongste jaren minder voor. Voor de mensen die de winters van vroeger nog kennen, lijkt dit niet zo uitzonderlijk. Toch is deze koude bijzonder. We hebben een enorme opwarming gekend in de stratosfeer. Die luchtlaag is normaal makkelijk te voorspellen. De polaire vortex, de motor voor de straalstroom, is daardoor tijdelijk verdwenen boven de Noordpool. Wij krijgen nu een stuk van de troposferische vortex over ons heen. Via Rusland en Oost-Europa is die bij ons terechtgekomen. Daardoor is er boven het noordpoolgebied nu een stevige opwarming en zijn de temperaturen daar zelfs warmer dan op sommige plekken in West-Europa. Hoogst uitzonderlijk, fascinerend, maar ook zorgwekkend. De temperaturen op 1.500 meter dalen ‘s nachts tot -20. Gelukkig is er de zon. In het donkere januari zouden de temperaturen nog lager zijn geweest. Al halen we nu, met de gure wind, ook gevoelstemperaturen van -15 tot -19 graden.”

Is het een dure hobby?

“Ja, toch wel. Ik kocht een tweedehands weerstation van de Amerikaanse marine voor een kleine 1.000 euro. De website noodweer.be onderhouden en ontwikkelen kost mij meer geld dan de meetaparatuur. Een site hosten voor 50.000 à 100.000 bezoekers per maand is niet goedkoop.”

Waarom ben je geen meteoroloog geworden?

“Ik heb voor de opleiding lager onderwijs gekozen. De passie was er zeker, maar het zijn zware studies. Bovendien heb ik het gevoel dat ik nu onafhankelijker kan werken. Wetenschappers bij bepaalde meteorologische instanties hangen soms te veel vast aan standaardmodellen en procedures. Ik geef nu les en doe dit heel graag, en mijn hobby is een zelfstandig bijberoep geworden en blijft groeien. We begeleiden evenementen zoals cyclocrossen en festivals, ik adviseer de strooidiensten van de stad Waregem…”

Spreken mensen je op straat vaak aan over het weer?

“In de zomer meer dan nu. Als een buurman een barbecue organiseert of vlak voor het schoolfeest krijg ik wel vragen. Maar van gezicht kennen weinig mensen mij buiten Waregem. Het gaat niet om mij persoonlijk.”

Tom Dutoit (46) uit Izegem raakte als kind gefascineerd door het weer. “‘t Was deze week alsof de wereld zou vergaan. De polaire vortex is er altijd, alleen beïnvloedt die nu toevallig ons weer…”

Hoe is jouw passie voor weer gegroeid?

Tom Dutoit: “Op de lagere school had ik een leerkracht die heel gepassioneerd over het weer en de wolken kon vertellen. Thuis was ik gefascineerd door de thermometer en de barometer. Ik had schriftjes waarin ik het weer bijhield. Nu ben ik zelf leraar en probeer ik mijn enthousiasme over het weer te delen.”

Hoe uitzonderlijk was de winterprik?

“Ik kan me enorm opwinden over weeramateurs die met ingewikkelde theorieën en moeilijke namen als ‘polaire vortex’ de aandacht proberen te trekken. Het is op het randje van paniek zaaien. ‘t Was alsof de wereld zou vergaan. Als ik wil, zet ik morgen mijn Facebook-analyse vol ingewikkelde Latijnse woorden en wetenschappelijke termen als geopotentiële hoogte. Een beetje interessant doen… Wat hebben de mensen daar nu aan? Vannacht hadden we minima tot -7, overdag zitten we net onder het vriespunt. Maak er geen drama van, het is gewoon matige vorst. Al betekent dat niet dat de opwarming van de aarde geen effect heeft op het weer.”

Het voelt anders wel barkoud aan.

“Dat komt vooral door de oostelijke wind. Die doet een aantal graden af van de gevoelstemperatuur. Dat voel ik als ik toezicht hou op de speelplaats. De wind snijdt echt. Mijn ouders hebben vroeger geschaatst op de vaart, er stonden zelfs kraampjes op. Zo extreem koud kun je het dan nu toch niet noemen?”

Waarom heeft iedereen het dan over die polaire vortex?

“De mensen hebben het nu eenmaal graag over het weer. En als ze een nieuw woord hebben gehoord, klinkt dat spannend. De polaire vortex is er altijd. Alleen heeft hij nu toevallig invloed op ons weer. Maar zo uitzonderlijk is dat niet. Als ik het weer uitleg, hou ik het vooral simpel. Een aanvoer van koude lucht uit het noorden, zoals ook Frank Deboosere dat zou omschrijven, klinkt toch veel duidelijker dan een ‘polaire vortex’? Als mensen mij nu vragen naar de polaire vortex, dan leg ik het uit. Maar eigenlijk is dat begrip niet nodig om op de hoogte te zijn van het weer. Het is net een uitdaging om alle complexe cijfers en modellen te vertalen naar begrijpelijke info.”

“Voorspellen doe je op de kermis. Ik heb het liever over verwachtingen”

Heb je veel dure apparatuur nodig om het weer te kunnen analyseren?

“Dat valt goed mee. Ik heb een zelfgemaakt weerhuisje met een gewone thermometer, een zelfgemaakte nattebolthermometer, een windmeter, een barometer… Ik geef toe dat ik soms droom van een duur analysetoestel van zo’n 1.300 euro dat de gegevens rechtstreeks naar mijn computer stuurt. Maar dan denk ik: Waarom? Het gaat zo ook.”

Waarop baseer je je dan om je voorspellingen te doen?

“Noem het geen voorspellingen. Dat gebeurt op de kermis. Ik heb het liever over verwachtingen. Op basis van verschillende weermodellen probeer ik zo nauwkeurig mogelijk de verwachtingen te noteren. Ik gebruik hetzelfde weermodel als David Dehenauw. Maar het is natuurlijk geen exacte wetenschap. Ik geef maar verwachtingen voor hoogstens drie dagen op voorhand om zo accuraat mogelijk te kunnen zijn. En dan nog maak ik soms fouten. Die worden me meestal vergeven als ik regen of wolken voorspel en het uiteindelijk een zonnige dag wordt. Omgekeerd is lastiger. Als ik zon voorspel en het is een hele dag bewolkt, dan worden mensen ambetant.”

“Elke dag ben ik om 4.30 uur op en dan begin ik aan mijn weerpraatje op Facebook. Ongelofelijk wat voor een vaart dat de afgelopen vijf jaar heeft genomen. In 2018 zou ik graag de 5.000 volgers op Facebook overschrijden.”

Vraag je geld voor een voorspelling?

“Nee, ik doe het voor de passie. En voor de kick om juist te zijn. De dankbaarheid van de mensen die een feestje of een uitstap plannen is voor mij veel waardevoller.”