Keniaanse doctoraatsstudente werkt in België aan droom om hongersnood de wereld uit te helpen

Als 3- en als 6-jarige stierf ze bijna door honger en malnutritie. Sindsdien koestert Maryam Imbumi een grote droom: ondervoeding de wereld uit helpen. En dat wil ze bereiken met voedsel op basis van insecten. “Het zit boordevol kwaliteitsvolle eiwitten, gezonde vetten, koolhydraten, essentiële aminozuren, vitamines en mineralen én heeft bijna geen ecologische voetafdruk. Dit is superfood.”

“Welke maatschappelijke meerwaarde biedt mijn onderzoek?”, zucht menig doctoraatsstudent na jarenlang hard labeur. Een PhD-thesis biedt nieuwe en interessante inzichten, maar vaak in een niche. Maryam Imbumi, een Keniaanse nutritionist en bio-ingenieur, wil daarentegen de wereld veranderen. Die nobele ambitie stamt voort uit haar moeilijke jeugd in het oosten van Afrika. Waar ze als kind vaak honger leed.

Droogte

“Mijn land kampt al decennia met grote periodes van droogte. Daardoor is er weinig eten en zijn er veel kinderen ondervoed. Toen ik drie jaar was, stierf ik bijna van de honger. Ook op mijn zesde was dat het geval”, vertelt Maryam. “Ik heb veel vrienden en volwassenen zien sterven tijdens de hongersnood. Er groeide niets, enkel maniok. Maar dat moet correct bereid worden, anders wordt het gevaarlijk. Ik was het beu dat mensen uit mijn omgeving doodgingen aan ondervoeding. Zo ontstond mijn levensdoel om honger de wereld uit te helpen.”

Maryam bleek een goede leerling te zijn en ging jaren later in de Keniaanse hoofdstad Nairobi studeren. Nadien behaalde ze een master in voedingswetenschappen aan de Universiteit van de Vrijstaat in Bloemfontein, Zuid-Afrika. In 2016 kwam ze in België terecht, waar ze in afwachting van haar doctoraat nog een opleiding tot bio-ingenieur afrondde. Net voor de coronacrisis startte ze haar PhD. Ze woont in Kortrijk en werkt er op een campus van UGent, maar is ook werkzaam in Gent zelf.

Elke 10 seconden sterft een kind

De gedreven Keniaanse onderzoekt de kenmerken en voedingswaarde van bepaalde insecten, en hoe we ons voedsel ermee kunnen verrijken. Want ondervoeding bij kinderen is nog steeds een groot probleem op het Afrikaanse continent, maar ook in andere werelddelen. “Elke tien seconden sterft er een kind aan ondervoeding. Dat is geen wilde gok, maar een vaststelling van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)”, zegt Maryam. “Bijna de helft van alle kinderen die voor hun vijf jaar sterven krijgen te maken met malnutritie.”

Sprinkhanen en krekels

Met veel onderzoek en haar bedijf MaryaNutri© wil Imbumi een einde maken aan hongersnood, en aan de ondervoeding van kinderen. Hoe ze dat wil doen, is duidelijk: mét insecten. “Dat heb ik van mijn moeder. Zij maakte gerechten met sprinkhanen, termieten en krekels. Dat lijkt vreemd maar het was een bewuste en verstandige keuze, dankzij kennis doorgeven van generatie op generatie. Ze wist perfect wat eetbaar was en wat niet.”

“Die kennis inspireert mij. Trouwens, het was echt lekker. Mijn moeder kon heel goed koken, ik proef het nog steeds als ik eraan terugdenk. Mijn vader werkte intussen in de stad om geld te verdienen. Ze deden alles zodat we konden studeren, ik ben hen enorm dankbaar. Met de wijsheid van vroeger en de nieuwe wetenschappelijke inzichten ben ik vastberaden om mijn strijd verder te zetten. Onderzoek toont alvast alleen maar positieve effecten aan.”

74 procent eiwitten

“We hebben meer dan 15 producten met insecten gemaakt, en ze nadien getest op hun voedingswaarde, veiligheid en houdbaarheid. De resultaten ogen geweldig. Gedroogde meelwormen en krekels bevatten bijvoorbeeld 60 tot 74 gram eiwitten per 100 gram, en zitten boordevol gezonde vetten, koolhydraten, essentiële aminozuren, vitamines en belangrijke mineralen zoals magnesium, ijzer en zink. Het is superfood.”

“Je krijgt dus hogere voedingswaarden dan bijvoorbeeld uit vlees van koeien, varkens en kippen. Het verschil op vlak van duurzaamheid is nog veel groter. Insecten kweken heeft bijna geen ecologische voetafdruk. Een rund heeft 200 vierkante meter land en meer dan 20.000 liter water nodig, een krekel of meelworm bijna geen water en slechts 15 vierkante meter. De CO-uitstoot is zo goed als onbestaande. Bovendien groeien insecten snel en goedkoop. Je kan melkeiwit in diverse producten dus gemakkelijk vervangen door eiwitten van insecten.”

Wintercircus

En dat is het doel. Voeding op basis van insecten gemakkelijk en goedkoop in ondervoede gebieden krijgen, en wie weet de rest van de wereld overtuigen om de ecologische voetafdruk drastisch te verlagen. Daarvoor krijgt Imbumi hulp van het Wintercircus Collective in Gent.

Maryam kreeg van het Wintercircus Fonds – gelinkt aan de Koning Boudewijnstichting – de allereerste wildcard om deel uit te maken van het Collective. “Hier creëren we een levendige ontmoetingsplek voor sociale partners, kennisinstituten, start-ups, creatievelingen, economen, techspelers enzovoort. De bedoeling is om samenwerkingen op te starten en maatschappelijke invloed te hebben”, duidt Leen Van der Mijnsbrugge, directeur van het Wintercircus Fonds.

Oproep

“Maryam is met haar project de perfecte eerste wildcard. Hier kan ze met verschillende mentors verder werken aan haar droom en onderneming.”

“Het is een fantastische plek”, reageert de Keniaanse. “Via de hulp van allerlei betrokkenen kan ik nog meer mensen en de overheid overtuigen van mijn ambitie, en op zoek gaan naar extra middelen en investeerders, bedrijfsontwikkelaars, partners, vrijwilligers en stagiairs. Want er is nog veel werk aan de winkel.”