Het toerisme in de Westhoek kreeg de voorbije maanden harde klappen. Niet alleen is er de coronacrisis, ook de Brexit kwam daar nog eens bovenop. “Het water komt de mensen echt aan de lippen. We hopen toch op wat solidariteit van de banken”, vertelt Stefaan Gheysen (57), zelf Westhoeker en directeur van Westtoer.
Stefaan Gheysen is al jarenlang aan de slag bij Westtoer, het autonoom provinciebedrijf voor toerisme en recreatie in West-Vlaanderen, maar een annus horribilis als 2020 maakte hij nooit eerder mee. “We kunnen spreken van de grootste crisis in het toerisme ooit”, beaamt hij. “We worden echt wel op de proef gesteld om de toeristische ondernemers te ondersteunen en ook creatief te zijn in de wijzes waarop we nieuwe ideeën kunnen aanreiken.”
Westtoer noteerde in 2020 dertig procent minder toeristische overnachtingen in West-Vlaanderen. Voor de Westhoek gaat het zelfs om een daling van zestig procent in hotels en jeugdlogies en veertig procent in B&B’s en kortkampeerplaatsen. Opvallend: de Belgische overnachtingen in kortkampeerplaatsen stegen dan weer met 47 procent. “Die staycation heeft wel iets gered”, bevestigt ook Stefaan Gheysen. “Een stuk van het verlies op de Britse markt werd in de zomer gecompenseerd door voornamelijk de Vlamingen die in eigen land op vakantie gingen. Maar we blijven natuurlijk voor een groot deel afhankelijk van die buitenlandse markt en dan vooral de Britse. Sinds het najaar is ook het binnenlands toerisme weer voor een groot stuk weggevallen.”
Rechtvaardige maatregelen
Ondertussen blijft Westtoer ijveren voor een heropening van de terreingebonden logies zoals vakantieparken en campings, die sinds 3 november 2020 verplicht gesloten zijn. De Raad van State oordeelde dinsdag in zijn arrest dat er wel degelijk sprake is van een schending van het gelijkheidsbeginsel. “Die ondernemers staan onder zeer zware druk”, aldus Stefaan Gheysen. “Het water komt hen echt aan de lippen. En dan is er natuurlijk weinig begrip voor maatregelen waarbij er met twee maten en twee gewichten gewerkt wordt. Je kan pas draagvlak creëren voor maatregelen als ze door de mensen als rechtvaardig worden ervaren. Waarom is bijvoorbeeld Technopolis in Mechelen open, wat een indoorattractie is, terwijl Plopsaland en Bellewaerde gesloten moeten blijven?”
“Er is weinig begrip voor maatregelen waarbij er met twee maten en twee gewichten gewerkt wordt”
Het toerisme in de Westhoek wordt niet alleen door de coronacrisis hard getroffen, maar ook door de Brexit. “Die slaat inderdaad vrij hard toe. Ten eerste verwachten we dat de Fransen bij de grootste aanvoerlijn Dover-Calais echt wel de puntjes op de i gaan zeten bij de grenscontroles. Voor de Britten wordt het een stuk moeilijker om naar Europa te komen. Misschien moeten we toch weer denken aan een rechtstreekse verbinding tussen het Verenigd Koninkrijk en Vlaanderen? Zeker nu de laatste lijn naar Zeebrugge is weggevallen. Ten tweede gaat het ook op economisch vlak niet goed in het Verenigd Koninkrijk. De wisselkoers van de pond zakt, waardoor het voor de Britten duurder wordt om naar Vlaanderen te komen. Dat kan een belangrijk probleem worden. En ten derde zijn er natuurlijk de schoolgroepen. Op dat vlak hadden we een zeer sterke positie, maar nu het duurder en administratief moeilijker wordt, wordt het een stuk moeilijker om de Britse scholen in de toekomst terug te brengen naar de Westhoek.”
Themajaar 2023
Toch wil Stefaan Gheysen niet wanhopen. “We hebben heel wat ideeën. In 2022 willen we de 105de verjaardag van de Slag bij Passendale, of de derde Slag bij Ieper, in de kijker zetten. Normaal doen we dat maar om de tien jaar, maar dit moment moeten we toch aangrijpen om er iets rond te organiseren. 2023 wordt dan een groot themajaar rond het herstel van het landschap en de inplanting van de Britse begraafplaatsen. We denken daarmee een grote terugkeer te krijgen van de toeristen uit het Verenigd Koninkrijk en de andere landen van de Commonwealth.”
Ondanks het feit dat de honderdjarige herdenking van de Eerste Wereldoorlog ondertussen al even achter ons ligt, blijft de Westhoek dus inzetten op oorlogstoerisme. “Voor de Britten is dat natuurlijk de main motivation om te komen. Maar ook op de Nederlandse markt hebben we een sterke positie. Die toeristen komen voor de andere troeven van de Westhoek: het landschap, de leuke adressen op het vlak van logies, heel wat lekkere adresjes onder de naam Lekker Westhoeks… Ook onze bieren willen we volop uitspelen eens de horeca terug open is. We hebben in West-Vlaanderen nu eenmaal de meest unieke bieren van de wereld.”
“2021 wordt nog een moeilijk jaar”, beseft Stefaan Gheysen. “Vooral in de zomer moet het toerisme terug boven water kunnen komen. Een volledig herstel voor het battlefield toerisme verwacht ik in 2023 en een volledig herstel van het internationaal toerisme in 2024. Ondertussen moeten we alles in het werk stellen om bedrijven die voor de coronacrisis nog gezond waren te laten overleven. Dat is onze moral duty . We hopen dat we op dat vlak ook op wat solidariteit kunnen rekenen van de banken. De verhalen die we nu horen, zijn soms schrijnend. Iedereen moet beseffen dat het belangrijk is om alle bedrijven die eind 2019 gezond waren verder te laten functioneren, want die hebben een grote toegevoegde economische meerwaarde voor de toekomst.”
”De hype van het fietsen zal blijven”
Stefaan Gheysen ging afgelopen zomer met vrienden fietsen in het Brugse Ommeland en ontdekte heel wat creatieve adresjes in de Leiestreek, de zogenaamde Leiespots. “Dat is toch iets wat we moeten meenemen uit deze crisis: ook in onze eigen regio zijn er veel leuke plekjes en toffe concepten om iets te beleven. Veel mensen hebben bijvoorbeeld een vaste badplaats aan de kust waar ze naartoe gaan, maar eigenlijk zijn al die badplaatsen het bezoeken waard.”
“Het wandelen en fietsen is enorm toegenomen in 2020. De omzet van de producten van Westtoer is zelfs met vijftig procent gestegen. Dat smaakt een beetje wrang, maar het is toch een mooie meevaller. In dat kader zijn we ook bezig met een groot project. We willen in elke regio zes van de bestaande fietsroutes herwerken. We werken ook aan een heruitgave van het West-Vlaamse fietsnetwerk.”
De directeur van Westtoer verwacht ook dat die hype van fietsen en wandelen nog een tijdje zal blijven duren. “We hopen dat het toerisme in West-Vlaanderen meer duurzaam wordt. Daarom ijveren we ook naar vergroening tegen 2030 en daar moeten we met z’n allen aan werken. De opkomst van de elektrische fietsen speelt daar ook een grote rol in. Waar oudere mensen vroeger de fiets aan de kant lieten staan, kunnen ze er nu veel langer plezier aan beleven. Ook het wandelen blijft enorm populair. Er zijn mensen die systematisch de wandelroutes van Westtoer willen afwerken. We werken nu ook aan een wandelnetwerk rond het Blankaartgebied. Dat wordt de komende maanden een van onze toppers.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
