Maar liefst 2.847 gezinnen stelden zich kandidaat om deel te nemen aan het burgeronderzoek SOS Slaapkamer. Daaruit werden 112 locaties (waarvan 13 in Nederland) geselecteerd om het stof uit deze slaapkamers te analyseren. “De resultaten zijn verbijsterend. In totaal vinden we 137 verschillende pesticiden terug”, zegt Paul Ongenaert (69), voorzitter bij Velt. Bij Jean-Marie Cottyn (77) en Dora Tielemans (75) in Rollegem waren dat er 18. “We zijn niet geschrokken van de hoeveelheid. Afgelopen jaren zagen we veel wilde dieren verdwijnen door het verlies aan biodiversiteit en de andere manier van landbouw doen.”
Jaarlijks krijgt Velt (Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren) heel wat vragen van burgers die op het platteland wonen en zich zorgen maken over de mogelijke aanwezigheid van pesticiden. “Dat was één van de belangrijkste redenen waarom Velt het burgeronderzoek SOS Slaapkamer – volledig gefinancierd door crowdfunding – op poten heeft gezet. Het doel was om te achterhalen of we pesticiden terugvinden in onze slaapkamer, de plaats waar we thuis het meeste tijd doorbrengen, en zo ja, in welke hoeveelheid”, vertelt Paul Ongenaert.
Het resultaat? Gemiddeld 21 verschillende pesticiden per slaapkamer en nergens een staal zonder pesticiden. In één slaapkamer trof Velt zelfs 52 pesticiden aan. “Opvallend is dat zelfs in stedelijke gebieden, op minstens 250 meter van landbouwgrond, geen verschil merkbaar is in de resultaten. Door industriële machines en de wind is de impact groter dan verwacht. Bij volgend onderzoek nemen we voor onze controlegroep best een afstand van minimum 500 meter.”
“Opvallend is dat zelfs in stedelijke gebieden, op minstens 250 meter van landbouwgrond, geen verschil merkbaar is in de resultaten” – Paul Ongenaert
Ook nog DDT
De belangrijkste bron is de landbouw. De pesticide die Velt het vaakst terugvond, is de insecticide ‘permethrin’, dit in maar liefst 100 van de 112 slaapkamers. Op nummer twee staat het insectenwerende middel ‘deet’ en op de derde plaats staat de fungicide ‘propiconazol’ om schimmels te bestrijden.
“Opmerkelijk is dat we in 38 slaapkamers ook ‘DDT’ aantroffen, een insecticide die al sinds 1974 verboden is. Zelfs na 50 jaar vind je nog altijd residu’s terug. Pesticiden breken traag af, dus zelfs als er een verbod zou komen, waar wij met Velt naar streven, zullen we er nog jaren invloed van ondervinden.”
“Zelfs als er een verbod zou komen, waar wij met Velt naar streven, zullen we er nog jaren invloed van ondervinden” – Paul Ongenaert
Gezondheidsrisico’s
En dat is geen goed nieuws voor onze gezondheid. Álle onderzochte slaapkamers bevatten stoffen die hormoonverstorend zijn. In 99% van de slaapkamers komen één of meerdere pesticiden voor die een negatieve impact hebben op onze voortplanting. In 97% komen één of meerdere pesticiden voor die het kenmerk vertonen om giftig voor het zenuwstelsel te zijn. En 38% van de slaapkamers bevat één of meerdere pesticiden die kankerverwekkend zijn.
Jean-Marie Cottyn (77) en Dora Tielemans (75) stelden hun slaapkamer ter beschikking voor Kortrijk. Aan twee zijden van hun woning in Rollegem liggen landbouwvelden. “We zien ze vaak spuiten, maar je hebt er natuurlijk geen zicht op wat in de slaapkamer belandt. We zijn eigenlijk niet geschrokken. We leven niet in een glazen koepel, maar het gaat niet enkel over onze gezondheid. Afgelopen jaren heb ik de natuur rondom ons zien veranderen”, zegt Dora, die er al heel haar leven woont.
“Het gaat niet enkel over onze gezondheid. Afgelopen jaren heb ik de natuur rondom ons zien veranderen” – Dora Tielemans
“Op het landbouwveld is geen kruidje meer te zien. Kieviten, zwaluwen, patrijzen en leeuweriken zijn verdwenen, fazanten worden voor de jacht uitgezet. Mensen denken ‘de boerenbuiten is natuur’, maar die is er niet meer, en is ver van gezond.”
Wat kan je zelf doen?
Op basis van het onderzoek kunnen we vaststellen dat 70% van de teruggevonden pesticiden toe te schrijven is aan landbouw. “Door je ramen en deuren te sluiten tijdens en kort na de bespuiting en een heg of schutting te plaatsen, kan je blootstelling in je tuin en in je woning vermijden. Doe je schoenen uit bij het binnenkomen, was groenten, kruiden, fruit en handen voor het eten en stofzuig regelmatig, ook op moeilijk bereikbare plekken zodat pesticiden zich niet kunnen ophopen”, vertelt Paul Ongenaert.
Daarnaast kan je pesticiden zelf binnenbrengen door bijvoorbeeld muggenstekkers of conserveringsmiddel in kledij. “Ook als je je huisdier behandelt tegen parasieten zoals vlooien of teken, kan dat ervoor zorgen dat er pesticiden in je slaapkamer zitten. Preventief een vlooienband aandoen, is dus niet aangewezen. Best je huisdier regelmatig controleren en behandelen op het moment zelf.”
Meer informatie en het volledige eindrapport kan je raadplegen op https://sos-slaapkamer.nu/resultaten/.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
